Zeeuwsch-Vlaamsche Volksvertelsels

Hel volk is rijk aan fantasie. Een simpel voorval op 'n dorp wordt van mond tot mond uitgebreid tot 'n romantisch verhaal.

Vroeger, in de ver-voorbije tijden der Middeleeuwen, was de volksfantasie nog veel sterker. Denken we slechts aan 't bijgeloof met z'n heksenprocessen en Godsoordeelen.

Maar toenemende beschaving, onderwijs, modern verkeer, hebben ons fantasie-rijk volk min of meer ontnuchterd. Prof. Schrijnen zegt het zoo juist: "Het volkslied vlucht voor de schrille stoomfluit en de elfen voor het gelui der klokken."

Ook in Zeeuwsch-Vlaanderen moet éénmaal de schat van volksvertellingen en sagen veel grooter geweest zijn. Dat volk, levend op z'n eilandjes, in eenzame polders, waar eeuwig ruischte de eentonig melancholische zang van de Schelde! Dat volk, steeds vechtend tegen wind en weer en water, het volk de grijze eenzelvigheid, is nu gemoderniseerd. Zeeuwsch -Vlaanderen is één "gaaf" stuk land, waar in centra als Sluiskil en Sas van Gent het moderne hart, jaagt van rustelooze machines.

En de Schelde stroomt er nog steeds, breeder en majestueuzer dan vroeger, maar geschut door oer-sterke dijken.

Zeeuwsch-Vlaanderen met z'n noeste boeren en wroeters te lande, met z'n naar betere tijden snakkende vlassers, met z'n klompenkappers en uitstervende visscherij, met z'n modern fabriekswezen en opkomende bloembollenteelt, heeft 'n rijk historisch verleden.

In 'n hoekje van dat land ligt Nieuw-Namen, ook wel de Kouter genoemd. Vroeger heette dit plaatsje Huisterloo, naar de groote bosschen, die zich ten Westen en Zuiden van Hulst uitstrekten. De naam "Nieuw-Namen" duidt op 't bestaan van 'n vroegere plaats Namen. Over deze plaats bestaat nog de volgende kleurige volkssage:

Namen was in de Middeleeuwen 'n bloeiend landbouwdorp, gelegen in den Polder van Namen. De boeren waren er zéér, zéér rijk. Want steeds maakten ze voorhun graan, dat ze te Kieldrecht ter markt brachten, de hoogste prijzen. Maar, mèt den rijkdom steeg de hoogmoed. ja, de trots van de inwoners van Namen ging zóó ver, dat ze hun paarden met zilveren en gouden hoefijzers lieten beslaan, als ze ter markt reden naar Kieldrecht, waar ze groot verteer en goeden sier maakten. Want de meisjes van Kieldrecht hielden van pret en jool in de Middeleeuwen, zooals het oude lied zegt

Te Kieldrecht, te Kieldrecht,

Daar zijn de meisjes koene.

Ze vrijen tot de middernacht,

En slapen tot de noene.

Als ze opstaen, als ze opstaen,

Dan kijken ze in de wolken

Zij zeggen: "wel, hoe laet is 't al,

Mijn koe staet ongemolken."

Als z' uitgaen, als z' uitgaen,

Komt haer de koster tegen

Wel koster, zeg, hoe laet is 't al?

Wat uur is 't daar geslegen

Het uur dat daar geslegen is,

Dat kunt gij wel bemerken;

De hoogmis is al lang gedaen,

En 't volk komt van der kerken.

En als zij komen in de wei,

Zij zeggen : "koeiken blare!

Ik ben hier met mijn lieveken,

En zal u dat niet varen?"

Welnu, op dat Kieldrecht verkwistten de boeren van Namen hun goud en pronkten zij met hun brooddronken weelde. Maar de straf zou niet uitblijven.

En ja, op zekeren dag verschijnt in 'n waterput te Namen een zeemeermin. En de zeemeermin profeteerde:

"Polder van Namen zal vergaan

En Bats (Bath) zal blijven bestaan.

Anderen zeggen, dat de zeemeermin sprak:

"Namen, Namen zal vergaan,

Maar de toren zal blijven staan

Namen, Namen, 't zal je rouwen

Dat je gestolen hebt mijn vrouwe."

Maar nòg gingen de Namenaars door met hun verkwistende weelde. 't Strafgericht kwam. Wild joegen de golven der Schelde. Hoog werd het water opgestuwd, onder de zwarte lucht waaraan geen enkele ster hing. En de dijken van den Naamschen polder brokkelden weg, het water zeulde den dijk door. Toen stortte als een lawine het bruisende element over Namen en het trotsche dorp verging in de golven.

Zoo is de sage van Namen.

Hengstdijk, 'n dorp in het land van Hulst, heeft z'n naam te danken aan 'n zekeren Hendrik of Henk. Maar .... het volk verhaalt je, hoe 'n Romeinsche veldheer Hengius éénmaal daar met z'n paard passeerde.

Hij liet er z'n paard beslaan. Naar hem werd het dorp dan ook genoemd.

Hulst, het aloude stadje in z'n groenen ring van hooge, beboomde wallen, het stadje met z'n oude geschiedenis, is genoemd naar de plant: de hulst, die in deze streek veel voorkomt.

Maar het oude volksverhaal zegt, dat in de eerste eeuwen na Chr. de Hunnen onder aanvoering van het kleine gedrochtelijke krijgsgenie Attila ook deze gewesten bezochten. Op de plaats van het tegenwoordige Hulst bouwden ze 'n burcht of heerlijkheid. En alzoo werd de plaats, die daar ontstond, Hunnenlust of Hun lust genoemd, wat Hulst werd.

Zaamslag: zoo heet in Vlaanderen Zwaluwslag of Zalmslag.

Volgens sommigen heeft deze plaats haar naam te danken aan de groote hoeveelheid zalmen die er gevangen(geslagen)werden. Volgens anderen nestelden er tallooze zwaluwen.

Het gemeentewapen vertoont dan ook drie zwaluwen.

In het westelijk deel van Zeeuwsch-Vlaanderen, gewoonlijk het vierde district of land van Kadzand genoemd, weten de menschen je precies te vertellen hoe de naam Kadzand ontstaan is. je moet weten, toen de gemeente pas uit zee bedijkt was, en nog onbewoond, vond men als eerste bewoner 'n kat op het zand. Op 'n vroegere molendeur stond dan ook 'n kat op 'n zandhoop geschilderd. Die molen van hout, nu van steen, heette "De Kat," maar de naam is door het verdwijnen van de houten deur in vergetelheid geraakt. In vogelvlucht hebben we 'n greep gedaan uit de folklore van ons volk, die betrekkelijk rijk genoemd kan worden.

Over verscheidene interessante onderwerpen hieruit hopen we u naderhand nog te onderhouden. L. L.

Zeeuwsche Sport

De eerste klap is een daalder waard," dacht Alliance en sloeg Zeelandia met niet minder dan 6-2. Dat Zeelandia een harden dobber zou hebben om baas in eigen huis te blijven, hadden wij verwacht, doch zulk een nederlaag, neen, dat verwachtten wij allerminst.

De wedstrijd was welhaast een getrouwe copie van den wedstrijd tegen Vlissingen, vorige week te Bergen op Zoom.

Bij den aanvang een vlot combineerende Zeelandia-aanval, die ons zelfs de sensatie van een doelpunt binnen 2 minuten na den aanvang bezorgde. Wie dacht op dat moment aan een nederlaag? Niemand, integendeel, het gaf moed en het, spel van het geheele elftal werd er beter door. Zog'n kleine voorsprong doet gemakkelijker spelen.

De goede speelwijze van den Zeelandia-aanval heeft helaas niet lang genoeg geduurd, om meerdere doelpunten te kunnen produceeren. De aanvallers gingen het spoedig te veel in kort samenspel zoeken, waartegen Heyne c.s. het heel best kan uithouden. Hij moge niet meer de kracht hebben, als in den tijd, toen hij met Alliance in de 2e klasse speelde, bij een zoo primitieve wijze van aanvallen, zooals hier ten slotte door de Zeelandia-voorhoede getoond werd, geeft hij "geen schijn van kans". Trouwens, wat hij in snelheid en lenigheid is achteruitgegaan, wordt ruimschoots vergoed door zijn tactiek en in den loop der jaren opgedane ervaring, die hij heel nuttig weet aan te wenden.

Een tweede sensatie na het verrassende begin wordt een half uur na den aanvang geleverd, als Alliance evenals tegen Vlissingen in een minimum tijds twee doelpunten maakt, met den goal uit een penalty zichzelf een nuttigen 3-1 voorsprong met de rust bezorgend.

Naast Zeelandia's keeper Seybel, die menigen blunder maakte, was de midvoor in den Alliance-aanval de man, die dit klaar speelpe. Hij was de eenige, die ons kon tevreden stellen, door een geraffineerde tactiek, gepaard aan doortastendheld en snelheid van handelen. Ook den Alliance-spil mogen we evenwel niet vergeten, daar hij één van deweinigen was, die zich boven zijn collega's verhief. Onbeholpen, lauw en stug was toch vooral voor de rust de Alliance-aanval. Dat hij niettemin doelpunten produceerde, schrijven wij toe, zooals we reeds zeiden, aan Zeelandia's doelman, den Alliance-midvoor en de Zeelandia-backs, die niet in staat bleken, aan een zoo zwakken aanval het hoofd te bieden. Ongetwijfeld hadden Pluymers en van Maaren hier beter werk geleverd. Laatstgenoemden hadden beiden een plaats gevonden in de voorhoede, waar van Maaren beter werkte dan Pluymers. Pluymers werd echter door zijn medespelers verwaarloosd en kon daardoor ook niet ten volle zijn spel ontplooien. Hoewel niet opvallend, was ook in 't werk van Koster veel goeds te waardeeren.

We somden de oorzaken van Alliance's grootere productiviteit op en willen daaraan nog toevoegen, dat het scheppen en benutten van meerdere kansen ook weer voor een deel 't werk is van Heyne. Hij toch dringt de geheele middenlinie en voorhoede, direct, wanneer een aanval is afgeslagen, naar voren en dwingt daarmee a.h.w. de middenspelers tot deelname aan den aanval. Dit missen we ook bij Zeelandia, waar de middenlinie soms een aardigen schakel vormde tusschen aanval en verdediging, doch nooit actief aan den aanval deelnam.

Wij hebben getracht, duidelijk te maken, waarin wij den oorzaak zoeken van het groot aantal doelpunten, gemaakt door een slechte voorhoede als die van Alliance, welke terecht het doelpuntenraadsel mag genoemd worden.

Met angst vragen wij ons af: "Was dit het eerste bedrijf van een tweede Zeeuwsch voetbaldrama ?"

Het heeft er alleii schijn van, dat we hierop eens zullen moeten antwoorden: "Inderdaad, het was zoo."

Zeeuwsche Omroep

Hallo! Hallo! hier is de persdienst van den officieelen Zeeuwschen Omroep. Het verder vertellen van deze berichten is geoorloofd.

Men meldt ons uit Middelburg, dat de stoomtram Walcheren haar zilveren jubilé gevierd heeft en dat ter gelegenheid daarvan het personeel bij monde van den boekhouder een groot portret van den president-commissaris aanbood. Nou, nou! daar moet je ook geen kunstgebit voor hebben!

Uit Biggekerke vernamen wij, dat het mond- en klauwzeer is uitgebroken onder het vee van een landbouwer. Alleen de heel kleine varkens bleven daarvan gespaard. Die staan in Biggekerke natuurlijk onder gemeentelijke bescherming!

Onze correspondent te Heinekenszand schrijft ons, dat de boeken van de kolenvereeniging "Samenwerking" door de politie in beslag zijn genomen en dat de penningmeester ontslagen is. De verontwaardiging onder de gedupeerde leden is groot. Kalmpjes aan goede menschen! Is't nu zoo vreemd, dat iemand die zooveel met kolen omgaat, er graag warmpjes bijzit?

Men seint ons uit Baarland, dat er een overval heeft plaats gehad op een boerderij, bewoond door twee vrouwen. De misdadiger moest echter afdeinzen daar de gealarmeerde politieagent sgoedig op bloote voeten arriveerde. In alle haast had de beschermer der plaatselijke veiligheid zijn schoeisel aan de handen gestoken. We begrijpen volkomen dat de boef voor zoo'n natuurverschijnsel op de vlucht is geslagen.

De minister van Defensie vangt dit jaar met zijn militielichting te Zuidzande bot. Twee jongelingen hadden broederdienst en de zes anderen werden afgekeurd. De anti-militairistische vereeniging wil thans haar congres te Zuidzande houden, mits de hoteliers geen kogelfleschjes in hun buffet of huzarensla in hun keuken bewaren.

Uit Goes telefoneert men ons, dat de nieuwe ambachtsschool, die reeds 9 maanden klaar is, in Mei eindelijk officieel geopend zal worden. Voor de paar honderd leerlingen is het gelukkig, dat zij reeds veel eerder een andere opening gevonden hebben. Ze zouden anders lang op straat hebben moeten staan.

Te Yzendijke is het gemoedelijke trammetje een ernstig ongeluk overkomen. Door onnaspeurlijke oorzaken kantelde onder het rijden een wagen omver met al de gevolgen van dien. Gelukkig was het een personenrijtuig, zoodat er niemand gekwetst werd.

Een Zeeuwsch Landbouwcourantje deelt mede dat het stoomschip "Zeester" voor de zooveelste maal naar Denemarken is vertrokken met een lading zaaioesters. Wat de Deensche boeren daarvan denken te maaien is ons een raadsel.

Zeeuwsch-Vlaanderen staat in rep en roer over brutale aardappeldiefstallen. De politie schijnt machteloos te staan. Vermoedelijk gappen de langvingers alleen "poot"-aardappelen en dan is het natuurlijk gemakkelijk om heenen te maken.

Tot de volgende week, dames en heeren!