Het spookverhaal van de K.15

Door Leo van Breen

In het kleine, slecht verlichte roefje zaten ze met hun ruige, verweerde koppen, vader en drie zoons, allen bekende menschenredders uit een bekend Zeeuwsch visschersgeslacht. En ik was hun gast. 't Had lang geduurd, voor ik er in was geslaagd, in den buik van de K. 15 binnen te dringen. Want de K.'sche visschers zijn van een goed rond, maar tevens zwijgzaam en achterdochtig geslacht ; de vreemdeling wordt altijd gewantrouwd, en in elk bezoek van een vreemdeling ziet men een aanslag op de beurs. Maar dat toch was mijn bedoeling niet. Ik ben zelf een echte Zeeuw van het oude slag en als publicist hoort het bij mijn vak, de Zeeuwsche toestanden zoo goed mogelijk te leeren kennen. En als men dan een beetje handig is, valt het toch wel mee, tot alle geheimen door te dringen, wanneer men ten minste eerlijk voor zijn bedoelingen uitkomt. Nu, dat heb ik gedaan, en ik ben er blij om... 't Is voor de krant, schipper," had ik bij m'n binnenkomen al gezegd, en dadelijk grijnsden me vier sterke gebitten tegen ; voor de pers is hier slechts een geringschattende glimlach te vinden. Het visschersvolk, dat elken dag zijn leven waagt op de onbetrouwbare Zeeuwsche stroomen, afhankelijk van wind en tij, bekommert zich weinig om datgene wat niet dadelijk hun eigen belangen betreft. Maar in hun hart voelden zij zich toch wel gevleid door mijn bezoek, en de terughouding verdween als sneeuw voor de zon, toen zij merkten, dat ik over hun bedrijf en belangen ook wel een woordje kon meepraten.

't Ging dan ook een heelen tijd over de visscherij en aanverwant, tot we langzamerhand in een zwaren mist van tabaksrook kwamen te zitten. Dat leek mij het goede moment om ons op het gebied der romantiek te begeven.

"Wel, schipper," begon ik nog wat aarzelend, want je moet nooit te recht op je doet aanstevenen, "gelooven ze hier op 't dorp nogal aan spook-geschiedenissen?"

Ineens algemeene belangstelling. De vier stevige kerels kwamen met een ruk recht op hun zitplaatsen en wachtten gespannen, waar ik naar toe wilde.

Nadenkend, een diepen rimpel in zijn gebronsd voorhoofd, staarde de schipper voor zich uit. Langzaam nam bij z'n pijp uit z'n mond, krabde zich met het uiteinde van den steel achter het oor en zei : "ja, wat za'k zegge. In 't dorp geloove ze d'r wel an, en ik eigenlijk ook."

"Kom," zei ik wat ongeloovig - om hem aan te vuren - "jij gelooft daar toch zeker niet aan ? Heb je de zeemeermin van Westerschouwen dan soms gezien ? Of de klok van Reimerswaal hooren luiden ? Toe nou !"

"Stil, man," antwoordde de schipper van de K. 15 op een toon van gezag, "je mot niet over dingen spotte, waar je 't rechte niet van weet. An zulke dingen geloof ik natuurlijk óók niet, maar ik heb wel iets beleefd, aan boord van dit eigeste schip, waar je van zal staan te kijke."

"Van Rooie Tinus!" riepen de zoons uit één mond. Ze zagen er nu uit als kinderen, die in gespannen verwachting op het vertellen van een begeerd sprookje wachten.

"Net," antwoordde de vader langzaam. En hij begon te vertellen :

"Hier op 't dorp was d'r eens 't zâ temet zeventien jaar geleje weze, en ik was toen nog maar knecht - een jonge kerel, die Rooie Tinus heette. 't Was een flinke vent, los van 't geloof en óók van 't bijgeloof, dat verzeker ik je. Hij voer op deze schuit, en hieuw van 'n misje ergens uit den polder, hier een half uur vandaan. Nele heette ze, en ze was de dochter van een klein boertje. 't eenigste kind.

Non zullen ze ongeveer een paar jaar verkeerd hebbe, dat ze eindelijk wouen gaan trouwe. Goed, zei de vader van Nele, dat kan gebeure. Maar laat dan die vaarderij loope, en kom bij mij op de hofstee.

Nou, daar had Tinus eerst niet veel zin in. Maar 't misje was er óók erg voor, en zoo zou ie 't dan maar doen.

Nou was 't z'n gewente om elken avond naar z'n misje te gaan. Hij liep dan meestal langs den Zoom, dat is een lange, donkere weg, die voor een deel over den dijk gaat. Om 'n uur of tien ging ie dan weer terug.

Op'n avond. dat hij bij 'r geweest was, ging hij weer alleen naar huis, 't Was nogal donker en een beetje stormig, maar zoo nu en dan kwam de maan eens door de wolken.

Hij stapte flink door, maar aan de draai gekomen, ziet hij ineens een oud wijf voor hem staan. Nou is Tinus niet bang uitgevallen en hij dacht er niks bijzonders van. Goeien avond, zeit ie, en hij gaat er langs. 't Wijf zei niks terug, maar hij hoorde haar hard lachen. 't Was een vremde lach, en ie wier d'r koud van. Maar hij haalde z'n schouders op over z'n angst en stapte kalm door. Maar aan de kolk gekomen, ziet ie 't ouwe wijf ineens wéér voor z'n staan. Nou schrok ie toch wel. Zonder een woord wil hij doorloopen, maar ze pakt hem bij zijn jas, en roept : "As je met Nele trouwt, zâ 't je dood weze."

Toen was ze ineens verdwenen.

Tinus had 'r genoeg van en liep hard naar huis.

Maar, den volgenden dag most ie er toch z'n schouders over ophale. Hij vertelde het aan niemand en na een poosje was ie 't glad vergete. Maar zoo kwam ie d'r toch niet af.

Een paar maanden later zou ie z'n laatste reis maken. 't Was boos weer en me beslote maar één tij te zullen pakken, om de voornaamste korren te lichten (da's om kreeften te vangen, mot je weten, die zitte d'r in); me gaan uit de haven en zoo den Hoek in. Alles goed. Kreeften genoeg. Maar de schipper - ie is nou dood, dus van hem geen kwaad - liet 't tij verloope, en meteen komt er een flinke zuidwester opzetten. Zoo hielden me 't maar uit den kant, tot 't donker wier. D'r stieng 'n hooge zee. De schipper aan 't roer en ik d'r bij. Op een gegeven oogenblik kruipt Tinus naar voren om een lijntje te sjorren en net komt er een stuk water over. D'r was geen houen aan. We zagen hem ineens een meter of tien achter 't schip. De schipper gaf 't roer over en smijt een stuk hout naar 'm. Meer koste we niet doen, want toén kroop de maan weer achter de wolken.

"Die is naar de haaije !" schreeuwde de schipper boven de storm uit. En dat dacht ik ook, maar 't was niet zoo.

Tinus kreeg het hout te pakken en is aan den wal gekomen. Toen we 'm terugzagen, vertelde bij de spookgeschiedenis. As 't 'n overboord ging had ie ineens aan het ouwe wijf motte denke. Hij had toen bij z'n eige de belofte gedaan, dat ie niet met Nele zou trouwe, as tie levend aan den wal kwam. En net voelt ie 'n stuk hout en scharrelt naar den kant."

Schipper K. zweeg even om een nieuwe pijp te stoppen, terwijl wij in spanning op het vervolg van de geschiedenis wachtten. Toen ging hij verder :

"'t Was voor den jongen een beroerd ding. Hij had de belofte gedaan, en die wou hij houen. Maar aan d'anderen kant wilde'n ie toch ook z'n meid hebben. Wullie hieuwen 'm eerst voor den gek, maar toen me zage dat 't ernst was, raaiden we hem om naar den pastoor te gaan en die zou d'r wel raad op weten. Nou, die was duvels kwaad. Tinus kreeg d'r van langs, omdat hij aan hekserij geloofde. En hij most maar dadelijk gaan trouwen, zei de pastoor.

ja, dat vond Tinus eigenlijk ook. Maar sinds dien dag was hij toch veranderd. 't Geval liet hem niet met rust ; je liep d'r altijd over te tobben en hoe meer ie trouwdag naderde, hoe stiller ie werd.

Nele wist d'r niks van. Niemand durfde het vertellen, en ie zelf zeker niet. Hij probeerde alles te vergeten, maar 's nachts droomde hij er van en hij begon d'r slecht uit te zien.

Zoo kwam de trouwdag. D'r waren veel menschen, buren en familie, en 't was een toffe bende. Tusschen 't anteekenen en de bruiloft wier d'r an eenen door feest gevierd. 't Heele dorp d'r bij, want d'ouwe van Nele had cente, en was niet gierig.

Nou mot je wete, dat je over de sluis mot, om in den polder te kommen. D'r is natuurlijk ook een weg, maar da's een heel end om.

De trouwstoet zou dan ook, omdat 't nogal vies weer was, over de sluis naar de kerk gaan.

Tinus voelde d'r niet veel voor. Hij wou den weg neme, waarom wist ie zelf niet. Maar d 'anderen. die d'r mooie spullen an hadden, woue d'r niet van hooren. En zoo gingen ze op weg. Tinus en Nele voorop, dan de ouwers en femielje en buren.

't Ging alles goed. Ze liepen over de sluis naar de kerk. De pastoor hieuw een mooie toespraak en 't was veel plechtig.

Toen 't afgeloopen was, gingen ze eerst naar de herberg en een paar uur later naar huis. 't Weer was ineens goed.

Maar ze hadde allemaal honger, en zoo gingen ze weer den kortsten weg, zooas ze ware gekomene.

't Ging goed tot op de sluis.

Maar toen Tinus en Nele midden op de sluis waren, trekt ie ineens z'n arm los, schreeuwt : "'t wijf" en valt pardoes naar beneje. Toen ze 'm ophaalden, was ie dood. . . , 't Had dus toch zoo niet magge weze. . . . "

De schipper zweeg. En wij deden hetzelfde. Eindelijk waagde ik : "En gelóóf je dat nou, schipper ?"

Hij schokte op. "Gelooven ? Wis en waarachtig. Maar 'k kan 't begrijpe, dâ jij 't niet doet. Zukke dingen mot je zelf gezien hebbe......"

En dat is wáár. Maar met dat al kan ik toch moeilijk aannemen, dat er op onze mooie aarde nog heksen rondloopen, die er op uit zijn het vreedzame geluk van jonggehuwden zoo wreed te verstoren !