DE BEVELANDSCHE WEEK

Hoe kan men ons mooie gewest gaan zien; over een interessant verslag en over 'n dorp zonder geboorten; de verkiezingen geëindigd; het einde der kwakzalvers.

Nu het weer tot het maken van uitstapjes noodt en het reisseizoen voor de deur staat, mag wel eens gewezen worden op de nieuwe mogelijkheid om in korten tijd het mooiste gedeelte van ons gewest te zien. Bedoeld wordt de locaalspoorweg, die zich in een breede boog door Zuid-Beveland slingert en die de reizigers gedurende enkele uren in onze welvarende en afwisselende streek doet toeven. Wie natuurschoon op prijs kan stellen zal zich na een rit met den locaalspoorweg op een zonnigen dag niet bekocht gevoelen. Kan men tijd vinden de reis te Hoedekenskerke te onderbreken en gunt men zich de rust van den dijk aldaar de Schelde te beschouwen, dan zal men z'n kennissen later verrukt van een der mooiste plekjes van Zeeland vertellen.

Tijdens de openingsrit van den locaalspoorweg hoorden we van vreemdelingen en provincie-genooten opnieuw, hoe mooi Zuid-Beveland toch is. Jammer dat nog zoo weinigen - zoo weinig Zeeuwen zelfs - naar ons eiland komen. Dat de locaalspoor met zijn prachtige wagens aan deze onbekendheid een einde mag maken !

x

Dezer dagen is het jaarverslag van de gezondheidscommissie in ons gewest verschenen. We kunnen het niet in zijn geheel overnemen, doch enkele punten er uit zijn te interessant om ze den "Ons-Zeeland"-lezers verborgen te houden.

In het verslag dan wordt o.a. geconstateerd, dat de sterfte in het afgeloopen jaar laag was en dat de hooge sterftecijfers van 10 jaren terug in geen enkele gemeente meer worden bereikt.

De geboorten echter zijn alweer gedaald. Alleen Ovezand en 's Heerenhoek konden nog boven 30 : 1000 komen, terwijl Ellewoutsdijk met een geboortecijfer van beneden 5 wel eenig in Nederland zal zijn. Voor ter plaatse bekenden is het zelfs nog erger, omdat het drietal geboorten in deze gemeente geheel plaats had in dat gedeelte dat eigenlijk met andere gemeenten meeleeft. In het dorp kwam geen enkele geboorte voor.

Behalve Ellewoutsdijk krijgt Borsselen een minder goede aanteekening. Deze plaats is n.l. de eenige op Zuid-Beveland, die niet bij de waterleiding is aangesloten.

De gezondheids-commissie heeft trachten te bevorderen, dat de waterleiding ook in Borsselen zou komen. Het voortdurend heerschen van typhus te Borsselen, in tegenstelling met de andere gemeenten, waar de typhus morbiditeit slechts een negende van die in Borsselen bedraagt, geeft wel eenig verband met het ontbreken van goed drinkwater aldaar

In een afzonderlijk hoofdstuk wordt waarderend geschreven over de woningtoestanden te Goes.

x

De verkiezingsslagen voor de gemeenteraden - op sommige dorpen in verband met de spoorwegfeesten eenige dagen verzet - zijn hier zonder opzienbarende gebeurtenissen geleverd. De verliezen vonden alleen bloedeloos en op papier plaats. Als gewoonlijk, ging aan de verkiezingen vele dagen van ophemelarij en van kwaadspreken vooraf. De eene partij bezondigde zich iets meer aan deze bekende verschijnselen dan de andere, doch ten slotte was er geen enkele geheel zonder feilen. De politieke rust kan nu weerkeeren. Menschen en toestanden kunnen weer tot de normale proporties worden teruggebracht.

x

Men zal zich herinneren dat ik nog niet zoo lang geleden schreef over, de onrustbarende toename van het aantal kwakzalvers op den wekelijkschen markt-dag te Goes. De handelaars in wonderpoeder en -pillen maakten er zulke goede zaken, dat een tocht naar Goes een goede ontvangst beteekende. De politie heeft nu evenwel aan deze speculatie op de goedgeloovigheid van den Zuid-Bevelander een einde gemaakt.

Sedert kort is het gilde der geïmproviseerde medecijnmeesters van het Goessche marktplein verdwenen.

De marktbezoekers zullen er wel bij varen.

A. M. D.

DE KALENDER DER NOORDGROEP

Over een huldiging na een promotie; de Thoolsche gaskwestie; over een dorp waar de werkloosheid heerscht.

De heer H. de Noo, directeur der Zierikzeesche H. B. S., is na zijn promotie tot doctor in de Fransche taal en wijsbegeerte op 13 en 14 Mei j.l. door leeraren en leerlingen dier school in de gymnastiekzaal, welke voor deze speciale gelegenheid met bloemen versierd was, gehuldigd. De oudste der leeraren sprak in hartelijke bewoordingen den directeur toe, hem gelukwensend met diens promotie, die toch ook in het belang der school is; ook een der leerlingen voerde het woord. Deze getuigde in zijn speech van groote dankbaarheid, die er bij de leerlingen woont, over de goede leiding die de directeur steeds aan de school heeft gegeven en ook voor hetgeen deze voor de school en de leerlingen heeft gedaan, daar het toch vooral aan hem te danken is geweest, dat er in Zierikzee een litterair-economische afdeeling aan de H. B. S. is verbonden. Als stoffelijk blijk van hulde bood spr. namens zijn medeleerlingen den directeur een schilderij van Vertin aan. De heer De Noo dankte ontroerd voor de schoone hulde die de leeraren en leerlingen hem op deze dagen hadden gebracht.

x

Behalve Zierikzee heeft ook Tholen zijn gaskwestie, al zijn de verhoudingen in deze laatste gemeente in den raad minder scherp dan in eerstgenoemde tengevolge van gerezen verschillen over dat verlichtings- en verwarmingsproduct. In de laatste zitting van den Thoolschen raad kwam een voorstel ter tafel om tot verlaging van den gasprijs over te gaan, daar B. en W. van oordeel waren, dat het gasbedrijf over het afgeloopen jaar nog niet zoo onfortuinlijk had gewerkt. De meerderheid der gascommissie was echter van een ander oordeel en wenschte den huidigen prijs per M.3 te handhaven met het oog op eventueel komende leveranties aan de fabriek, die groote uitgaven zullen vorderen. De bestrijding mocht niet baten. De raad nam een voorstel aan om den gasprijs per M.3 met 1 cent te verlagen; een naderhand ingediend voorstel om den gasprijs met eenzelfde bedrag te verhoogen, kon geen meerderheid vinden. Bij de te behandelen kwestie was ook de tariefregeling van het gasverbruik in die gemeente overgelegd. Een der leden maakte de opmerking, dat die regeling, totaal onjuist of foutief was, welke opmerking later als juist werd erkend. Door een grove typfout was de heele tariefregeling op losse schroeven komen te staan, zoodat over deze kwestie nu nog een extra-vergadering mag worden uitgeschreven.

x

Het spook der werkloosheid greinst nog steeds. Vooral onder de arbeiders in de gemeente Oud-Vossemeer is de werkloosheid dit seizoen groot geweest. Werd in vorige jaren veel gewerkt in St. Philipsland en West Noord-Brabant aan de zilveruien, die daar dikwijls in groote massa's worden gekweekt, bij den geringen uitzaai in dit jaar is de kans gering, dat hiervoor vele arbeidskrachten zullen worden gevraagd. Geen wonder dat vele arbeiders in genoemde gemeente plannen maken tot vertrek naar betere streken, waar voor hun nijvere handen werk zal zijn te vinden. Reeds zijn eenige groote gezinnen naar elders vertrokken, terwijl andere op punt staan dat voorbeeld te volgen. De meeste veldarbeiders hebben een eigen woning en nu zal men inplaats van woningtekort, wellicht binnnen afzienbaren tijd een woningoverschot zien ontstaan.

M. d. P.

DE WEEK OP WALCHEREN

Walcheren op z'n mooist; men wacht de touristen; van botsende trams; Hagenbeck in Middelburg,

Ik vind Walcheren in deze weken op z'n mooist. Zeker, ik weet wel, dat het den heelen zomer door, tot zelfs in den herfst, als de boer in de in groepen gerangschikte korenschooven het resultaat van z'n moeizamen arbeid mag zien, een landstreek is, overrijk aan natuurschoon, maar ik geniet er nu toch, nu buiten alles in feesttooi is gestoken, het meest van. We hebben nu de bloeiende meidoorns en appelboomen. Het lage gewas aan de slootkanten, de boterbloemen in de wei, alles is even frisch en geurig. Straks niet meer zoo.

Een wandel- en fietstocht loont nu zeker in ruime mate de moeite. Het is daarom te prijzen, dat men van gemeentewege in Middelburg begonnen is met het weer in orde brengen der singels, die vóór ze door de rioleeringswerken geteisterd werden, zoo'n heerlijke gelegenheid voor een rustig fietstochtje om de stad boden.

Ook de Noordweg, de verkeersweg naar Domburg, is weer te berijden. Vooral 's Zaterdagsmiddags en 's Zondags ziet men op dezen weg honderden fietsers en wandelaars, op Hemelvaartsdag en de Pinksterdagen aangroeiend tot duizenden. De meesten hebben als doel: Oranjezon of Domburg.

Volgende maand begint - als het goed is - de groote stroom vreemdelingen weer naar Walcheren te komen.

Er is reeds een regeling getroffen voor het vervoer van de badgasten tusschen Vlissingen en Breskens op Donderdagen. Er zal des Donderdags, vanaf Donderdag 9 Juni, dezen zomer een rechtstreeksche verbinding zijn tusschen Middelburg en Ostende, bestaande uit een extra-tram Ostende-Breskens, een extra-boot Breskens-Vlissingen en een extra-trein Vlissingen-Middelburg.

Daar dezen zomer het aantal badgasten aan de Belgische kust bijzonder groot zal zijn - gezien de vele besproken kamers en pensions, - belooft dit seizoen voor Walcheren, en speciaal voor Middelburg, veel. Als het weer maar meewerkt!

Hulde aan de Vereen. voor Vreemdelingenverkeer, die zeker aan de totstandkoming der extra-verbinding Middelburg-Ostende wel krachtig zal hebben meegewerkt.

x

Men herinnert zich nog wel de botsing op 17 Febr. j.l. bij de IJsbaan, even buiten Middelburg, tusschen de stoomtram Middelburg-Domburg en de electrische tram Middelburg-Vlissingen.

Dezer dagen is deze zaak voor de Rechtbank te Middelburg behandeld. Beklaagde was de bestuurder van de electrische tram.

Het is daar, zooals bekenden ter plaatse wel weten, een zeer gevaarlijk kruis-punt. De stoomtram rijdt daar dwars over den Nieuwen Vlissingschen weg en dus ook over de baan der electrische tram.

Op den morgen van den 17en Februari was het buitengewoon mistig. De conducteur van de stoomtram had zijn plicht gedaan en den weg verkend. Hij had niets gezien, maar nauwelijks was de stoomtram weer in beweging of de lichten van de electrische werden, zichtbaar.

Dus zou de schuld liggen bij den bestuurder der electrische tram. Maar deze verklaarde op zijn beurt de stoomtram niet eerder gezien te hebben, dan toen het reeds te laat was. Althans eerst op een afstand van 15 à 20 meter. Hij had toen onmiddellijk geremd en zand gestrooid, maar een botsing was niet meer te voorkomen.

Men zou gaan denken, dat er dus bij niemand sprake was van eenige schuld. Maar de Officier van Justitie oordeelde anders. En ik ben er blij om, dat hij geen vrijspraak eischte.

Nu versta men mij goed. Ik gun niemand uit leedvermaak een veroordeeling. Zelfs in dit geval hoop ik, dat de boete zoo laag mogelijk zij. Maar als hier niemand schuld had, zou het er toch critiek uit zien. Dan zouden op een dergelijk druk kruispunt telkens weer ongelukken dreigen. Het publiek, dat van stoom- of electrische tram gebruik maakt, weet tenminste nu, dat de voorschriften voldoende veiligheid bieden. Alleen zijn ze in dit geval op één punt overtreden. De wagenbestuurder heeft n.l. met een te groote snelheid gereden en, daarom eischte de Officier van Justitie zijn veroordeeling tot fl 40.- boete of 40 dagen hechtenis

x

In Middelburg heeft vorige week het circus Hagenbeck zijn tenten opgeslagen. Niettegenstaande de waarschuwing van de Vereeniging voor Dierenbescherming, om geen vertooningen met gedresseerde, d.w.z. gemartelde dieren, bij te wonen, waren de meeste voorstellingen, die dit bekende circus gaf, druk bezocht. Uit Middelburg, maar ook niet minder uit Vlissingen, van de Walchersche dorpen en zelfs uit Goes kwamen de nieuwsgierigen opzetten. Extra-trams en autobussen waren noodig om ze te vervoeren.

Het publiek heeft zich, naar algemeen wordt gezegd, best geamuseerd. Vooral op 't gebied van paardendressuur werden mooie, soms verbluffende staaltjes te zien gegeven. Eén paard beoefende zelfs de danskunst en vergat ook de Charleston niet.

Verder vertoonden leeuwen, ijsberen, beren, tijgerhonden, zeemeeuwen, zee-olifant en olifanten hun diverse kunsten. Enkele leden van het personeel zorgden tevens voor de acrobaten-toeren, die nu eenmaal bij een circus hooren.

Circus Hagenbeck ging dan ook - als belooning voor het vele gepresteerde - met een flink kwantum Zeeuwsche kwartjes en guldens schuiven! Het bracht voor velen een afwisseling in den afmattenden verkiezingsstrijd.

DE WEEK IN ZEEUWSCH-VLAANDEREN

"Geïsoleerd" Zeeuwsch-Vlaanderen; nogmaals de actie der klompenkappers; iets over het oester- en mosselbedrijf ; een levendige vlashandel met België.

Wij hebben 't van Hollandsch-overkantsche vrienden, die ons een bezoek brachten, reeds uit den treure moeten aanhooren: "Is dàt eventjes een verbinding met jullie, zeg! Zóó lang meest ik wachten in Vlissingen.... ; jullie lijken wel geïsoleerd!".....

En waarachtig, het heeft er wel iets van!

Iederen keer als de dienstregelingen van trein en boot veranderen zullen, zitten wij - en vooral de West-Zeeuwsch-Vlamingen - in felle spanning. Wat gaat 't nu zijn? -, eindelijk eens een "gladde" correspondentie ? ?

Maar telkens opnieuw worden wij teleurgesteld. Ook thans hebben wij tevergeefs gehoopt. Het is met de huidige trein-boot-verbinding zeer triest gesteld. Den ganschen dag alstware, luidt het parool voor de te Vlissingen gearriveerde reizigers, die ons landje tot bestemming hebben: Wachten!

Wie met den trein van 8.58 in Vlissingen aankomen, moeten welhaast een vol uur wachten voor een boot naar Breskens vertrekt; wie aankomen om 11.03, een half uur; wie aankomen om 12.22 en 12.51 kunnen hun reis pas voortzetten om 14.30; wie aankomen om 14.49, kunnen natuurlijk niet meer met den boot van 14.30 mede.... en moeten dan maar wachten op aansluiting tot 17.20.

Om 17.58 weer geen aansluiting; gewacht dan maar tot 19.10 (correspondentie voor den trein van 19.02). Op Zon- en Feestdagen reist dit traject al even beroerd. En hoeven we nog te zeggen, dat de tocht "versa" even wanhopig is?

't Wordt meer dan tijd voor eenige verbetering.

x

In een onzer vorige kronieken hebben wij er op gewezen, dat de Zeeuwsch-Vlaamsche in zak-en-asch zittende klompenkappers "verzamelen" hebben geblazen, teneinde een algemeene actie op touw te zetten en zoodoende een wederopleving van het klompenkappersbedrijf te bewerken. Thans hebben klompenkapperspatroons en knechts wéér vergaderd en besloten zich met een uitvoerig request te wenden tot den Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid. In dit request wordt de huidige toestand der Zeeuwsch-Vlaamsche klompenindustrie nadrukkelijk blootgelegd en de regeering ernstig verzocht: a. een invoerrecht van b.v. 25 pCt. hoogstens) te doen heffen op buitenlandsche klompen, b. vast te stellen een verbod van uitvoer van materiaal voor de klompenindustrie.

x

Op de onlangs te Goes gehouden vergadering van gemachtigden der vereenigingen of groepen van mosselkweekers in Zeeland is, naar aanleiding van het Plan-Bollier, besloten: over te gaan tot het stichten van een bond van mosselkweekers in Zeeland en minimumprijzen vast te stellen voor het leveren van drie soorten van mosselen.

Tot eere-voorzitter van den op te richten bond werd benoemd de heer Mr. A. J. F. Fokker, burgemeester van Zierikzee.

Men deelt ons voorts mede, dat de oester-verzending uit Ierseke in April bedroeg: naar Nederland 95.818; naar Engeland 1.031.935; naar België 59.700;

naar Duitschland 153.775; naar andere landen 7.550. In totaal dus 1.348.778 (tegen het vorig jaar 785.756),

Op 't oogenblik toeft te Ierseke het Duitsche stoomschip "Höffnung" van Hamburg, tot het innemen van 2.500.000 zaaioesters.

x

Men bericht ons uit Koewacht, dat aldaar een levendige handel in diverse vlassoorten met België gedreven wordt. Er worden tamelijk hooge prijzen besteed.

v. d. E.

NOORD-BEVELAND

De mededeeling aan kennissen, dat we er over dachten Noord-Beveland te gaan zien, deed die glimlachjes en opmerkingen geboren worden, welke de uitvoering van een vaag ontworpen plan niet plegen te bespoedigen.

De reis naar het kleine Noordelijke eiland werd er - laten we eerlijk zijn - door verschoven; we klampten ons vast aan de zekerheid dat Noord-Beveland, ondanks de gestadige afbrokkeling, voorloopig niet aan den haal zou gaan.

Toen de lente evenwel uit den bodem zwol, het jonge groen de eerste teere kleur vertoonde en de vogels hun hoogste liederen deden trillen, toen de geheele natuur zich leek in te spannen om den mensch alle goede voornemens en op de lange baan geschoven plichten in de herinnering te brengen, verloren we zelfs aan de geografische soliditeit het houvast. We legden de hier boven gesignaleerde glimlachjes van weinig complimenteerend gehalte in de weegschaal van plichtsbesef en genoegen, en kwamen tot de slotsom, dat de landing te Kortgene eerst het verbroken evenwicht zou kunnen herstellen.

Op een zonnigen Zaterdagmiddag in het vroege voorjaar gaven we ons in berustende lijdzaamheid over aan de verbindingen te land en te water, welke de voorwaarden van een bezoek aan Noord-Beveland uitmaken, ons troostend met de gedachte, dat op het begin van een daad noodwendig het verlossende einde moet volgen.

Zonder eenig enthousiasme hobbelden en deinden we het onbekende gedeelte der provincie tegemoet.

x

Wellicht zou deze inleiding niet geschreven zijn, als wij de eenigen waren, die een tocht door Noord-Beveland vóór de volbrenging door onbekendheid als weinig aantrekkelijk beschouwden, zeer zeker was ze in de pen gebleven, als onze vermoedens, aan de werkelijkheid getoetst, levensvatbaarheid hadden gekregen.

Daar dit niet het geval is, nu Noord-Beveland zoo geheel anders is gebleken dan het in voorstelling was geworden, nu het, zelfs onder de niet-gunstigste omstandigheden indrukken heeft gemaakt, die nog in ons natrillen, nu.... was er reden om een zeer veelvuldig gekoesterde opinie absoluut niet te verdoezelen. Zijn het niet juist de tegenstellingen, die de juiste waarde naar voren doen komen?

x

Dokter Gelderman uit Kortgene, die we nu zeer dankbaar zijn voor het vriendelijke aanbod ons het eiland te toonen, wachtte met de auto aan den steiger van de veerboot ons reizigers uit Wolphaartsdijk op, en gaf een korte uiteenzetting van de te maken route. Na een kort oponthoud in de dokterswoning, waar mevrouw Gelderman de bezoekers spontaan op de schoonheid van het eiland wees, kon de tocht langs de zorgvuldig bewerkte velden (wat vormen zij een prachtig getuigschrift van de Zeeuwsche moderne landbewerking) over de smalle wegen, naar de dorpen en de mooiste plekjes een aanvang nemen.

Men zal van ons niet verlangen, dat we een gedetailleerd verslag geven van den geheelen tocht, die van het begin tot het einde boeiend en genotvol was. In verband met de plaatsruimte kunnen slechts de meest frappeerende momenten van den middag worden weergegeven.

Op de bezichtiging van Kortgene, (de plaats die den vreemdeling treft door het oude, bijna geconserveerde karakter, dat af te leiden is uit den bouw van het dorp, uit de aardige benamingen der café's, uit de eenige oude kerk van het eiland), volgde al heel snel een grootsche indruk der naaste omgeving, die onder de reeds felle voorjaarszon te blakeren lag. Kenschetsend voor het eiland zijn de groote hofsteden, welke in haar stoerheid volkomen in het vruchtbare land passen, en die onwillekeurig het opschrift in herinnering brengen, dat we jaren geleden op het hek van een boerderij lazen: "Het land is niet ondankbaar".

Tusschen de niet begroeide velden kwam de omvang der hofsteden misschien beter nog dan in den vollen zomer tot z'n recht. Tegen de lichte luchten boven de groenende dijken leken de donker getinte gebouwen wel met forsche hand getrokken houtsneden. Wonder-mooie houtsneden, bedoeld als een loflied op den arbeid in den vruchtbaren Zeeuwschen bodem. Van het landbouwbedrijf op dit rijke eiland gaat een krachtige en gezonde stroom uit.

Behalve door hofsteden en kleine woningen wordt de omgeving hier en daar onderbroken door een naarstig draaienden molen, mèt de vogels het eenige onrustige in deze streek, waar men de rust als een weldaad ondergaat.

Terwijl gedurende den tocht langs de hofsteden onze meening over Noord-Beveland reeds een grondige wijziging had ondergaan, viel de voor-ingenomenheid geheel af, toen de auto stopte in de omgeving van de Noord-Bevelandsche duinpartij. Vrij onverwachts stonden we tegenover een brok natuurschoon, dat door zijn ligging naast een absoluut vlak landschap een opmerkelijk groote waarde krijgt. Een vrij aanzienlijk strand draagt een keten van begroeide duinen, die in ongecultiveerden staat iederen natuurliefhebber in verrukking moet brengen. Konijnen vluchtten voor de naderende schreden in hun holen. Vogels - dokter Gelderman, een uitnemend vogelkenner, maakte ons opmerkzaam op zeldzame exemplaren - vlogen angstig schetterend uit hun gestoorde Mei-overpeinzingen op. Als men eenigen tijd in de duinen zwerft, kan men zich moeilijk voorstellen, dat op enkele minuten afstand een vruchtbaar bouwland zich uitstrekt. De beklimming der duinen (wat zou men er goed kunnen kampeeren) werd beloond met een schitterend uitzicht op de zee, waar schepen met blanke zeilen op eenigen afstand voorbij wiegden. In de verte kronkelde een enkele rookwolk boven de pijp van een stoomboot....

Weer betreurden de bezoekers het, dat de tijd hier slechts een kort verblijf toestond, zooals gedurende vele voorgaande en nog volgende oogenblikken. Noord-Beveland heeft te veel aan mooie kijkjes (onvergelijkelijk zijn o.a. het gezicht op Veere en het uitzicht op Zierikzee), dat men zich op één middag kan verzadigen.

Het meest aantrekkelijke na de duinpartij is de buitenplaats "Sorgwijk" te Wissekerke, grenzende aan een uitgestrekt bosch. De droomer kan aan dit trotsche, nu onbewoonde gebouw, in de boschrijke omgeving, zijn fantasie vaardig laten spinnen. Wie hier een tijd vertoeft, ondergaat de illusie van het leven uit het verleden.

De middag was reeds voor een groot gedeelte verstreken, toen de snelle auto van onzen gastheer ons door de dorpen voerde, waarover we niet zullen uitweiden. Colijnsplaat met z'n fraaie door zware boomen overschaduwde dorpsstraat mag in wezen een geheel andere plaats zijn dan Kamperland, en Kamperland mag voor den ingewijde niets met Geersdijk of met Wissekerke gemeen hebben, den tourist-van-enkele-uren valt dit niet op. Hem treft slechts het typische dorpsleven, dat aan zacht-kabbelend water doet denken, en dat oppervlakkig bekeken overal hetzelfde is. Opvallend is de vriendelijkheid der bewoners, van oud en jong, die den touristen allen ten groet toewuifden.

De vreemdeling wordt in dit land van rustige evenwicht niet als een hinderlijk object beschouwd.

Onze "trip" naar Noord-Beveland eindigde met een bezoek aan de hofstede van den heer Chr. Arenthals te Kortgene, die ons in de gelegenheid stelde een van de vele uit de verte bewonderde hofsteden nader te bekijken.

De klok van 6, het uur waarop de laatste pont naar het Wolphaartsdijksche Veer overvaart (zou men niet gedaan kunnen krijgen, dat het contact met de buitenwereld, vooral gedurende de zomermaanden eerst op een later uur verbroken werd?), maakte aan een zeer interessante excursie een einde.

Zoo zeker als we er van zijn, dat onbekendheid oorzaak is van een verwachting jegens de schoonheid van Noord-Beveland, zooals deze in de inleiding is weergegeven, zoo zeker is het dat een ieder na een verblijf op het eiland ons enthousiasme zal deelen.

Noord-Beveland is waard gezien te worden!

Waarschijnlijk in ieder jaargetijde, maar vooral in de lente, als de mensch ontvankelijk is voor den roep der natuur, en in den zomer, als het wuivende graan op de velden te rijpen staat.

Voor den stedeling beteekent het verblijf daar een periode van weldalige rust in een omgeving die geheel verschillend is van zijn dagelijksche. In een geïsoleerde streek vinden we immers nog zooveel terug van het verleden, dat vooral in dezen jachtigen tijd op juiste waarde kan worden geschat.

We zagen Noord-Beveland kort geleden voor het eerst. Toen de veerpont ons er wegvoerde, wisten we reeds, dat we het niet voor het laatst hoopten te zien.

Kennen beteekent hier terugkeeren!

TREFFERS EN POEDELS

Gemeenteraadsverkiezingsvoorbereiding.

Twintigtallen kiespamfletten

zitten in de bus gepropt,

is ze leeg, dan worden er weer

dertigtallen bijgestopt.

Wie ze alle door zou lezen

met een massa goeden wil,

wordt een vurig stemplichthater

of een volbloed zenuwpil.

Raadverkiezingsstrijd onthult vaak

dingen, waar geen mensch van weet,

menig candidaat wordt daartoe

tot zijn hemd toe uitgekleed.

Opgekropte haatgevoelens,

jarenlang geconserveerd,

worden via vele wegen

moordend-treffend gelanceerd.

Hier is X. een halve afgod,

daar is-ie een reuzenstrop,

moordenaar wordt hij wat verder,

los die X. zóó maar eens op!

Na dat rare raad-aanraden,

waarbij 't Raadsel overweegt,

hebben "boschjes" kiesverplichten

'n kieswet-strafbaar feit gepleegd. -

't Beste was nochtans, dat ieder

't contra in de kachel smeet,

doch de pro's der candidaten

opschreef en ze nooit vergeet....

WILLEM TELL II.

DE VROUW AAN HET WOORD

Na lange jaren in de rimboe te zijn geweest, kwam ie met een jaar verlof terug.

't Was aardig ineens z'n stem door de telefoon te hooren.

"Kom eens gauw bij ons happen", noodde ik. "Je krijgt snert, boerenkool met worst en. . . . "

"Heb ik overal gehad waar ik te gast was," lachte hij. "Spaar me".

"Dan krijg je. . . . " verzon ik.

"Ik kom eerst 'n middag bij je teaën, dan voel ik me meer op m'n gemak voor het beloofde diner."

"Morgen?"

"Afgesproken,"

En nu zat hij over me en keek ik vol belangstelling naar z'n aardigen bruin-verbranden kop, met dat rustigonverschillige er in, overgewaaid van den Javaan op den Europeaan, het "Soedak, laat maar waai!"

't Was knus zooals we daar zaten,

Hij smulde van de janhagel, de kletskopjes, de Arnhemsche meisjes, delicatessen waarvan ik me gelukkig nog bijtijds herinnerde, dat ze tot zijn lievelingskostjes behoorden.

Juist was hij aan z'n zesde kopje thee, toen ik uit het zijden taschje, dat altijd aan m'n stoel bengelt, m'n zakdoek haalde.

"Taetie!" zei hij zacht en hij snoof als een paard. "Wat zeg je?" vroeg ik eenigszins verbaasd. l'Heure bleu," fluisterde hij in verteedering. "Hoe weet je 't?" vroeg ik vol verwondering. "Taetie Smelders's parfum."

"O!" zei ik begrijpend.

Hij pikte een kletskop uit de koekschaal en zei knabbelend:

"Jullie vrouwen! Je weet niet, wat je parfums ons doen."

?????

"Moet je eerst leus in de rimboe gezeten hebben, op zoo'n avond na een vermoeiende tournée in je voorgalerij, hangend in een stoel, met een heimwee in je hart naar Holland, naar lieve vrouwen, naar een klein blond vriendinnetje, dat je achterliet.... en dan, als bij tooverslag ruik je parfum, dat opsteeg uit haar kleeren, haar taschje, d'r lieve, blonde bol...."

"Was 't I'heure bleu?" vroeg ik argeloos.

"Och, wel neen! 't was toen iets anders, maar hier bij jou, denk ik plotseling aan Taetie Smelders, die gebruikte jouer I'heure bleu. Ras-paardje, zeg, die Taetie! Reuzefideel wijfje!"

"O", zei ik flauwtjes".

Hij snoof nog eens met welbehagen het blauwe uur in, z'n oogen half geloken.

"Zeg," - z'n adoratie voor Taetie's parfum begon me te vervelen - "ken je subtilité?"

"Natuurlijk! Non van Duynen liet er literflesschen van uit Parijs komen."

"O," zei ik weer en ik kreeg een aanvechting om naphtalineballetjes in m'n taschje te stoppen.

Een klop op de deur, een kaartje.

"Ja, laat mevrouw binnenkomen."

Meisje met flapmuts liet Maud binnen, Maud met de el-blonde haren, met de onberispelijke tailer made, met de salamander-schoenen.

"Mevrouw Hastings-Frank van Hanen."

Ik plantte haar in de clubsessel naast hem.

Een kopje thee, koekjes, bonbons.

Mand veegt met het zijden doekje voorzichtig langs haar iets te rood mondje,

Frank verbleekt. In z-n oogen een weemoedige uitdrukking.

Ik snuif.

"Dans la nuit!" zeg ik zacht en ik verwacht, dat hij me den naam van een andere schoone uit Insulinde zal noemen.

Maar hij zwijgt en de kleur komt niet terug op z'n gebruinde wangen.

Hij staat op, stamelt een excuus, beloofd een middag te komen dineeren en vertrekt.

Den volgenden dag een telefoontje.

"Je zult me wel onbeschoft gevonden hebben."

"Och ..."

"Ik ging zoo plotseling weg. . . ."

"Ja. . . . "

"Maar, dat parfum van je vriendin.... God, Mary, je kunt niet gelooven wat het me deed! Het was de odeur, die zij gebruikte waarvan ik gehouden heb, zooals ik van niemand hield. 't Was de odeur van de eenzame avonden op m'n voorgalerij, in de rimboe"

Ik heb naderhand vaak gedacht aan z'n woorden : jullie weet niet, wat je parfums ons doen.

Maar veel later pas, als een die je liefhebt, voor goed uit je leven is weggegaan, voel je wat het zeggen wil, als een parfum je omzweeft, die zachte beelden voor je oogen toovert, om je in hetzelfde oogenblik vlijmscherp te laten voelen al de smart van het onherroepelijke.

E. B. B.

HET JOURNAAL

VAN PHILEMOM ZIJDEWIND

(Gecondenseerd extract)

19 mei. Gister niets van het journaliseren gekomen. Maak me daar absoluut geen verwijt over. Ben integendeel over me zelf tevreden, dat ik er heden reeds capabel voor ben. Gisteravond zag 't er niet naar uit. bijzonder zwaren dag achter den rug. Locaalspoorweg op Zuid-Beveland helpen openen. Emotie op emoties. Grijpt je sterk, te sterk aan. Die blijdschap der bevolking die treffelijke uitingen van organisatie-talent en kunstzin, die duizeldiepe perspectieven van toekomstige welvaart en voorspoed, de overvloed, welke ons onmiddellijk op noenmaal en bij tuinbuffet reeds toestroomde: je moest wel van steen zijn wanneer na dit alles, een op springen staande hoogspanning, je niet geestelijk en lichamelijk beving. Doch cultureele belangen drijven je tenslotte manmoedig over alle obstakels heen. Voor de gemeenschap moet je iets over durven hebben!

Waarom ik 'n uitnoodiging kreeg, is me duister.

Wybo, die met den zoon van 'n journalist omgaat, en dus tamelijk bij is, mompelde wat over subsidieerende waterschappen. Heb ik niets mee te maken.

Wel gaan we des zomers soms 'n middagje naar den polder van Bree, om gratis melk te drinken bij Trui, die vroeger bij Liesbeth haar moeder diende, nooit klaagde en daarom een floreerende boerderij heeft sinds ze met een gegoeden weduwnaar trouwde.

Liesbeth dacht dat het een abuis van de post was, ze spelde een anderen naam uit het adres; ik vind dat je altijd niet direct op kwaadwilligheid of vergissingen moet peinzen, wanneer je er geen schade van hebt.... en de postboden zijn toch ook geen kwajongens. Dit ter inleiding.

Bij het Wolphaartsdijkscheveer licht geschrokken. Dacht dat er kinderen onder den motorwagen waren geraakt, maar een der autoriteiten verklaarde me, dat het een schoolkoortje was, hetwelk een 80-stemmig liedje zong. Verbazend! Toch nog geheel iets anders, dan de Sixtijnsche kapel, die het niet verder brengt dan 8-stemmige gezangen. Overigens moet ik eerlijk zeggen, dat ik 't niet mooi vond. Nog te veel gewend aan vierstemmig.

Treurig is het anders, dat er onder beschaafde lieden zoo weinig muzikaal gevoel schuilt. Nabij Borsselensche steiger, waar óók gezongen werd, wilde een der heeren, den dirigent te lijf, omdat-ie, dom genoeg, dacht, dat die de kinderen sloeg. " 't is de maat welke hij aangeeft," zei 'n veldwachter, "Nu waarom schreeuwen die stakkers dan zoo?" durfde hij nog te vragen.

Voor de rest niets dan aangename herinneringen; alleen kan ik er van velen niet meer zeggen, of ze voor, dan wel na de lunch gebeurden.

Op 't tuinfeest veel menschen om geestige zetten van me gelachen. Liesbeth geloofde 't niet; ze zei dat die vroolijkheid haar oorsprong vond in een diepe deuk in mijn Garribaldi-hoed. Liesbeth was niet genoodigd.

20 Mei. Sprak heden met burgemeester van Zuid-Bevelandsche gemeente over het lokaalspoorfeest. Vol lof aangaande het laatste, slecht te spreken over z'n dorpelingen. De organisatie leek zoo schitterend. Fanfarecorps weken lang het "Lang-zal-ie-leven" ingestudeerd, veldwachter helm gepoetst en broekbretel aangeschaft, terwijl veehouders hun koeien een cursus hadden laten volgen in 't kwispelstaarten. Niets van terecht gekomen. Muzikanten Bühnenfieber, koeien geschrokken van de luchtbel en iets leelijks gedaan, en veldwachter niet kunnen verschijnen, omdat er geen witgaren handschoenen in het dorp te bekomen waren.

Vanavond in mijn krant gelezen, dat er nog 'n heemraad zoek was. 't Laatste gesignaleerd op de "Mecklenburg". Als hij niet in de Schelde is gevallen komt hij wel weer boven water.

21 Mei. De heemraad is terecht. Onder de Engelsche kust gevonden aan boord in intiem vertrekje. Eerste vermoedden: blinde passagier. Later geval opgehelderd. Kapitein herinnerde zich dat bedoelde heemraad op zeer ongelegen tijd speechen wilde afsteken. Krijgslist bedacht. Beter dat hij sprak voor de radio-installatie, dan hoorde de halve wereld hem. Heemraad enthousiast. Liet zich leiden naar intiem vertrekje. Gloedvol gesproken; niemand er hinder van; slaap des rechtvaardigen. Einde bekend.

22 Mei. Op aandringen van huisgenooten kaartje bezorgd bij jhr. Verboendere. Hij en zijn vrouw zijn Zwanebroeders van een of andere ridderschap geworden. Ook geen baantje om met je Zondagsche kleeren aan den slag te gaan. Lijkt me vrij saai ook. Ja, ja, adel verplicht.

23 Mei. Wederom belangrijke dag voor Zeeland. In Zierikzee is een kuikentje uit den dop gekropen, dat drie oogen en vier pootjes heeft. Bladen verschijnen met extra-edities. Directie der spoorwegen speciale diensten ingelegd. Onder de bevolking van Schouwen en Duiveland heerscht ernstige ontstemming, omdat de Commissaris der Koningin bericht van verhindering ingezonden heeft. Naast feestcomité zal er een adresbeweging op touw gezet worden.

24 Mei. Op soos vertelde mr. Mierick dat graaf Cozy Dellora, gister met Pola Negri getrouwd is. Connectie ontstaan, doordat opgemelde graaf, na dood van Rudolf Valentino, de onherstelbaar bedroefde Pola geprobeerd had te troosten. De graaf slaagde, met bekend gevolg. Nu kunnen ze hem troosten. O zoo!