DE BEVELANDSCHE WEEK

Hoe we den jaardag der Koningin vierden; een gelukkige herstelling; over een snoepreisje en over een tooneelwedstrijd.

De verjaardag van de Koningin is, zooals dat de laatste jaren gewoonte pleegt te zijn, ook in ons gewest met ware bescheidenheid gevierd. In de meeste plaatsen is het 31 Augustus 's avonds concert, en daar blijft het dan ook bij. Van de grootsche oranjefeesten uit vroegere jaren is zou goed als niets meer overgebleven. Waarschijnlijk omdat men zoovele dagen van het jaar toch reeds de bloemetjes buiten kan zetten.

In Goes is het dit jaar vooral voor de jeugd een bijzondere dag geworden. Alle kinderen der diverse scholen zongen op de Markt verscheidene liederen en marcheerden vervolgens in optocht naar een terrein buiten de stad, waar zij zich met allerlei spelen onledig hielden. De groote groep kinderen, kwistig met oranje "aangedaan" vormde een levendigen aanblik.

Van de andere plaatsen die den jaardag der vorstin vierden, dienen Hansweert en Schore genoemd te worden. De vorige week Zaterdag hadden er behendigheids- en hinderniswedstrijden voor motoren, een gecostumeerde voetbalwedstrijd en demonstraties van de Vlissingsche reddingsbrigade plaats. De dag werd besloten met een bal-champêtre.

De leden van de onderscheiden oranje-vereenigingen hebben weer hun goede beentje voorgezet. Hopelijk mag ik het volgend jaar van het "beste" beentje spreken. Men zou er goed aan doen, weer te trachten de oude glorie van 31 Augustus te herstellen. Deze eenige nationale dag, die we bezitten, mag toch niet in het vergeetboekje geraken, zelfs niet al hebben we nog zooveel feestjes in het jaar. Welke oranje-vereeniging bindt de kat de bel eens aan?

x

De laatste vergadering van den ouden gemeenteraad van Goes was een niet erg belangrijke uit hoofde van de punten welke de agenda vermeldde. En toch dient ze hier gememoreerd te worden, in verband met iets, dat bij gemeenteraadsvergaderingen steeds van groot belang is. De leiding n.l. De voorzitter van den raad, burgemeester Hajenius, die eenigen tijd tengevolge van overspanning slechts op "halve kracht" was, bleek gedurende de laatste vergadering van den ouden raad, in een vacantie de vroegere energie en sterkte weergekregen te hebben. Van z'n persoon ging thans weer de leiding uit, die een gemeente als Goes zoo noode kan missen. Met ons zullen velen zich over deze herstelling verheugen.

x

Een tweetal jubilea staan deze week op het Bevelandsche boekje, dat der vereeniging "Handelsbelangen", en het 25-jarig bestaan van "Onderling Kunstgenot", beide te Goes. Het eerste jubileum is door de leden gevierd met een snoepreisje naar Brussel. Blijkens de uitlatingen der excursionisten is het uitstapje een groot succes geworden.

Aan het tweede jubileum, hier bedoeld, dat van "onderling Kunstgenot", de Goesche tooneelvereeniging, zijn we nog wel niet toe, doch met de voorbereidingen van de viering van het jubileum is men druk doende. Er wordt een tooneel-wedstrijd georganiseerd, waaraan verschillende goede dilettanten-gezelschappen uit diverse streken van ons land zijn uitgenoodigd. Het ligt in de bedoeling iedere maand één vereeniging te doen optreden, zoodat de Goesche uitgaande wereld in het geheele komende seizoen een doel zal hebben. Van tooneel zal de ganzenstad dus dit jaar eens niet verstoken blijven. Wie weet of de uitvoeringen der dilettanten misschien de liefde voor het beroeps-tooneel weer in het leven roept !

A. M. D.

DE KALENDER DER NOORDGROEP

Jacht op zeehonden; de R. I. A. tentoonstelling te Zierikzee; over onze ziekenverzorging; de onverwachte zomersche dagen.

In de monding der groote zeearmen Oost- en Wester-Schelde komt de rob of zeehond (Phoca Vitulina) sedert enkele jaren weer in grooter aantal voor dan eenige jaren geleden, een gevolg, naar het schijnt, van het afschaffen van het premiestelsel op het dooden dezer dieren. Over het algemeen is de zeehond zeer schuw en is ze niet gemakkelijk te verschalken, maar door afschaffen van het premiestelsel werden de dieren wat minder schuw, terwijl ze ook verder de rivier opzwemmen. Met 1 Jan. j.l. is het premiestelsel opnieuw ingevoerd, zoodat de vervolging van de groote vischverslinder weer een aanvang heeft genomen, hoewel de jacht niet geheel en al was gestaakt. Sinds lange jaren woont te Burghsluis een familie, die het vangen der zeehonden als bedrijf uitoefent, niet om de premie en ook niet om de dieren te dooden, maar om ze levend te bemachtigen en hen dan naar het buitenland te verkoopen om de dieren in circussen of diergaarden te plaatsen, 'n vrij aanzienlijk aantal gaat jaarlijks op deze wijze naar elders.

x

De R. I. A.-tentoonstelling is de vorige week Woensdagmiddag in de Concertzaal te Zierikzee geopend in tegenwoordigheid van vele belangstellenden, zoowel autoriteiten als middenstands-exposanten. De geheele zaal is in een groote bazaar herschapen en de diverse stands zien er werkelijk voor het overgroote deel smaakvol uit. Door deze tentoonstelling wordt het verband, dat er noodig is tusschen kooper en verkooper, nauwer aangehaald, terwijl allerhande zaken beter voor het forum komen als anders meestal het geval is. Speciaal trekt op deze tentoonstelling de aandacht de stand van de Vereeniging voor Slechthoorenden in Nederland, waar men allerhande soorten instrumenten van de meest eenvoudige tot de meest samengestelde kan aanschouwen en indien men met de lastige kwaal van doofheid is behept, de toestellen kan probeeren en .... koopen. De eerste dag was men al aan het experimenteeren. Mogelijk dat de vereeniging, die zooveel voor de doove doet, uitbreiding krijgt en daardoor sterker wordt. Voor het overige zijn de meeste stands verhuurd aan den handeldrijvenden middenstand uit de plaats zelf. Voor de stemming, zoo die al mocht ontbreken, zorgt in de foyer een strijkje en het duo Speenhoff voor het noodige amusement.

x

Kort geleden vergaderde op het lommerrijke Schuddebeus, het Zeeuwsche Velp, de vereeniging Het Ziekenhuis, welke inrichting tot hulp aan de lijdende menschheid te Noordgouwe, dus ongeveer midden in het eiland, gevestigd is en waarover het afgeloopen jaar zooveel te doen is geweest, zooals meermalen onder deze rubriek is uiteengezet. Men heeft, niettegenstaande veel beproefd is, geen eigen chirurg kunnen krijgen, maar met de thans contractueel vastgestelde komst van een chirurg, te Goes woonachtig, hoopt men het toch te kunnen klaarspelen, te meer daar deze beloofd heeft, behalve op de verlangde dagen ook over te komen, indien spoedeischende gevallen dat noodzakelijk vorderen. We willen hoopen, dat ons geisoleerd liggende eiland ook in den winter geregeld zal kunnen worden bereikt, zooals dat deze winter het geval was, maar toen kwakkelde het weken lang.

De voorzitter, de heer A. van der Weijde, heeft zijn hamer neergelegd en in zijn plaats is door het algemeen bestuur gekozen de heer C. J. Boogerd, die onder instemming der algemeene vergadering den afgetreden voorzitter dank en hulde bracht voor hetgeen deze in moeilijke tijden voor deze inrichting heeft gedaan. Den 25en Mei 1902 werd de eerste steen van dit ziekenhuis gelegd, zoodat het thans een kwart eeuw bestaat en aan de lijdende menschheid op dit eiland en ook wel eens een enkele keer aan iemand daar buiten, groote diensten heeft bewezen.

x

Nu de zomerzon, die zich zoo lang heeft schuil gehouden, haar koesterende stralen over de breede stranden van Renesse en Westen-Schouwen en haar boschrijke omgeving, begint uit te gieten, zijn de vacanties afgeloopen en zijn de meeste pensiongasten naar hunne haardsteden teruggekeerd om hun verstrekte krachten weder in dienst te stellen van huisgezin en maatschappij. Alleen de landhuizen van enkele Zierikzeeënaars zijn nog bewoond, die kunnen nog profiteeren wat de zomer vergat te geven, n.l. warmte en zon, zoodat een bad in de koele golven van de Noordzee een waar genot geeft. Bij een kortgeleden daar ter plaatse gebracht bezoek viel het ons opnieuw op, dat deze mooie, zoo niet de mooiste streek van Schouwen, nog te weinig waardeering vindt bij een groot deel der bevolking, die er ruimschoots van profiteeren kan, maar.... dezen herfstachtigen zomer heeft er mogelijk wel de grootste schuld aan. Misschien dat de komende zomer ons meer zonneschijn zal schenken dan ditmaal het geval was, zoodat de toeloop naar den westrand van ons vruchtbaar eiland weer zal toenemen.

M. d. P.

DE WEEK OP WALCHEREN

Vlissingen; een woekeraar; de gerekte kwestie; Walchersche feesten; wie gaat vliegen?

De Vlissingsche burgemeester heeft in de laatste vergadering, die de oude gemeenteraad hield, een overzicht van het wel en wee der stad in de laatste vier jaren gegeven. Hij meende, dat de gevolgen van den wereldoorlog voor Vlissingen zijn geliquideerd en dat nu een periode van rustigen vooruitgang voor de deur staat.

De werkzaamheden voor de havenverbetering worden krachtig voortgezet. Een bunkerstation der steenkolen Handelsvereeniging is geopend. De bevolking der stad is nu weer iets stijgende. De verkeerswegen worden veel verbeterd. Een belangrijke verbindingsweg tusschen de nieuwe buitenhaven en den rijksweg te Nieuw en St. Joosland is toegezegd. Het badbedrijf gaat geleidelijk vooruit. Er wordt veel gebouwd. De torpedo- en onderzeedienst ging verloren, de matrozenopleiding kwam er voor in de plaats. De infanterie vertrok, de kustartillerie verving ze. De nieuwe R. H. B. S. werd in gebruik genomen. Het Belgisch Loodswezen bleef voor Vlissingen behouden. De Nedpam is in anderen vorm herleefd. Bij den reinigingsdienst is autotractie ingevoerd.

Een nieuwe aanlegplaats voor de provinciale booten is bijna gereed. Alleen de Maatschappij Zeeland blijft een zorgenkind. Zoo moet er altijd iets aan het geluk ontbreken!

De burgemeester had in dit verband ook nog wel mogen wijzen op de vrij hooge en zelfs nu nog een weinig verhoogde gemeentelijke belastingen. Hij liep daarover wel wat luchtigjes heen. Wel herinnerde hij er aan, dat de ziekenhuiskwestie nog altijd hangende is en wacht op een beslissing in hoogste instantie.

Vlissingen heeft - dit mag gerust hier getuigd worden - een burgemeester, die hart voor zijn stad heeft, die er zich met voorbeeldige toewijding aan geeft.

De complimenteuze woorden namens de wethouders en de raadsleden tot hem gericht, waren dan ook welverdiend.

x

Zijn er jongelui, die nog dezen of anders in den volgenden zomer te Vrouwenpolder in de duinen bij Oranjezon willen kampeeren, dan moeten ze oppassen niet in relatie te treden met zekeren A. D. die blijkbaar gaarne aan kampeerclubs groenten en aardappelen tegen woekerprijzen levert.

Ongelukkigerwijze kreeg een club meisjes uit Rotterdam ook relatie met hen. En tot welke gevolgen dat leidde, bleek tijdens de zitting der Middelburgsche Rechtbank van 30 Augustus j.l.

Toen de leidster van het kamp er erg in kreeg, dat de gevraagde prijzen veel te hoog waren, zei ze D. de klandizie op. Deze is toen met bedreigingen begonnen. Met een sikkel in de hand voor haar staande, dreigde hij het kampgebouw te zullen vernielen, wanneer men hem de levering en het bagagevervoer niet gunde.

Geen wonder, dat de Officier van Justitie tegen dit heerschap 14 dagen gevangenisstraf eischte. 't Is te hopen, dat zulk een straf afschrikwekkend moge werken en dat het kampeeren in het mooie Walcheren er niet onder lijdt.

x

De abattoir-kwestie noemt in Middelburg en Vlissingen geen groote afmetingen aan. Eigenlijk kan niet eens van een kwestie gesproken worden.

Een commissie van deskundigen had uitgemaakt, dat een gemeenschappelijk abattoir voor Vlissingen en Middelburg mogelijk was. Ze wees tevens de meest geschikte plaat aan, n.l. een terrein, dicht bij Middelburg, op 't gebied van Koudekerke, thans in gebruik als volkstuintjes. De gemeenteraad van Middelburg ging daarmee accoord, maar wie verwacht zou hebben, dat Vlissingen met gewichtige bezwaren zou komen aandragen, heeft het mis gehad.

Er was slechts één enkel raadslid, dat bezwaren opperde. Volgens den heer Polderman had men de slagers, de menschen van de practijk, om advies moeten vragen en niet de theoretici. Het was beter geweest in Vlissingen een eenvoudige slachtplaats te bouwen.

Maar de burgemeester wees er zeer terecht op, dat de beide gemeenteraden zich vooraf verbonden hadden, zich bij een arbitrale uitspraak neer te leggen. Natuurlijk komen de definitieve plannen nog in de beide raden, maar een principieele weigering geven kan niet meer.

Er zal dus straks wel een gemeenschappelijk abattoir voor Vlissingen en Middelburg komen. Kan dit voorbeeld ook niet worden nagevolgd, om de ziekenhuis-kwestie, die nog altijd hangt, op die manier uit de wereld te helpen?

x

Er is de laatste weken in Middelburg, Vlissingen en Souburg veel gedaan aan feestelijkheden en wedstrijden houden. Het heeft weinig zin, om van alle een breede beschrijving te geven.

Ik herinner alleen daarom maar even aan de schitterend geslaagde en door mooi weer begunstigde zwemwedstrijden te Vlissingen en te Souburg. Te Vlissingen waren niet minder dan 144 inschrijvingen voor de verschillende nummers, waarvan een aanmerkelijk deel door het vrouwelijk element werd gevormd. Er werden goede zwemtijden gemaakt.

Bij de vermelding van de Souburgsche zwemwedstrijden mag de grappige verschijning van St. Nicolaas aan den avond van 27 Augustus in café Dorpzicht, waar de prijzen aan de zwemmers en zwemsters werden uitgereikt, niet onvermeld blijven. De goeie, oude Sint heeft tegen een extra-reisje naar Souburg in 't hartje van den zomer niet opgezien. Hij ziet ook op 5 December zoo zelden zwemwedstrijden!

Op Koninginnedag is er in Vlissingen, Middelburg en Souburg aardig gefeest. Te Souburg: kinderwedstrijden, avondoptocht en muziek. Te Vlissingen: reveille door St. Caecilia, van 11 tot 12 concert, des namiddags kinderspelen, des avonds feestelijke samenkomst achter de voormalige Willem III-kazerne, waar twee predikanten spraken en muziek werd gegeven, daarna avondconcert en ten besluite een lichtstoet.

Te Middelburg: kinderspelen, in rijke variatie, op het gemeentelijk sportterrein, des avonds concert op het Molenwater, gevolgd door een fakkeloptocht.

Gelukkig werden al deze feesten begunstigd door zomerweer. Zodat ze naar wensch slaagden. Maar in Vlissingen had men nog niet genoeg aan de Oranje-feesten. Zaterdag j.l. (3 September) werd ter herdenking van het 25-jarig bestaan van de vereeniging "Vlissingen Vooruit" een festival gehouden. Daaraan namen niet minder dan 24 vereenigingen uit alle deelen van onze provincie deel. Den geheelen middag door klonk muziek door de stad.

Op vijf plaatsen werden concerten gegeven en telkens weer trokken de muziekgezelschappen spelende door de stad.

Te negen uur werd op den Nolledijk een groot schitterend vuurwerk afgestoken, terwijl de feestelijkheden werden besloten met concerten in het Bellamypark en op de Zeilmarkt.

Er is vroolijk gefeest. De café's mochten tot één uur openblijven.

x

De Koninklijke Luchtvaartmaatschappij zal van Donderdag 15 September a.s. tot en met Zondag 18 September a.s. passagiersvluchten organiseeren boven Walcheren, met als uitgangspunt het vliegterrein Vlissingen, gelegen aan den grooten weg Vlissingen-Middelburg.

De vluchten worden gehouden van des ochtends 11 tot des namiddags 7 uur met een der alom bekende Fokker verkeersvliegtuigen van het type F VII, plaats biedende aan 8 passagiers en waarmede het verkeersbedrijf op de internationale luchtroutes wordt uitgevoerd. Met een vliegtuig van ongeveer hetzelfde type maakte Van der Hoop zijn beroemden tocht naar Indië en vloog de Amerikaan Van Lear Black naar Batavia en terug in 27 reisdagen.

De luchtgekoelde Jupiter-motor, waarmede het vliegtuig is uitgerust, ontwikkelt een vermogen van 420 P.K., waarmede een snelheid van c.a. 160 K.M. wordt behaald. Deze soort vliegtuigen zijn voorzien van dubbele besturing en een draadlooze telefonie-installatie.

De prijs der rondvluchten is bepaald op fl 6.- per persoon, een buitengewoon lagen prijs voor diegenen, die het genoegen willen smaken, hun eigen woonplaats en omgeving, hun eigen huis en het schoone Walcheren in vogelvlucht te zien. De duur der vluchten zal bedragen c.a. 15 minuten, terwijl de gelegenheid wordt gegeven tegen speciale tarieven grootere uitstapjes in elke gewenschte richting te ondernemen.

Dit jaar boekte de K. L. M. voor hare rondvluchten reeds niet minder dan 12.000 passagiers, waarvan zeer veel de rondvluchten in de verschillende provinciën. Dit geeft goede hoop op bevredigende resultaten van de a.s. vluchten en doet vermoeden, dat de Middelburgers en Vlissingers niet zullen willen achterblijven en ook de andere Zeeuwen van heinde en ver zullen komen om zich tegen een luttel bedrag een aangenamen dag te bezorgen.

Het terrein is van alle kanten goed bereikbaar, terwijl de electrische tram Vlissingen-Middelburg zorgt voor een vaste stopplaats.

De gelegenheid bestaat om Donderdagochtend uit Rotterdam mede te vliegen naar Vlissingen tegen den prijs van fl 15.-, terwijl tegen denzelfden prijs Zondagavond mede kan worden gevlogen naar Rotterdam. Desbetreffende aanvragen moeten gericht worden tot het Hoofdkantoor van de K. L. M. Hofweg 9 te 's-Gravenhage.

Biljetten en inlichtingen zijn verkrijgbaar bij de firma F. Wibaut & Zoon, Autogarage "De Baljuw" te Vlissingen, telefoon nrs. 42 en 90; bij de Factorijen Van Gend & Loos te Vlissingen en Middelburg, alsmede bij talrijke sub-agenten.

Uit eigen ervaring kunnen we een tochtje met de K. L. M. ten zeerste aanbevelen.

v. d. A.

De vreesachtige ziet alleen dat, waarvoor bij bang

is; de moedige ziet dat, waarnaar hij verlangt.

Hebt gij behoefte aan goeden raad, wendt u dan tot

uw vijand....en doe precies het tegenovergestelde.

van wat hij u aanbeveelt.. . .

DE WEEK IN ZEEUWSCH-VLAANDEREN

Goed en kwaad voor de arbeidersbevolking; openluchttooneel in Sas van Gent; over muziek, sport en .... water.

De arbeidersbevolking van Zeeuwsch-Vlaanderen maakt momenteel geen gemakkelijken tijd door. Waren vorige jaren de vangsten van de garnalenvisschers in Breskens wel eens flink loonend, thans zijn ze buitengewoon slecht. De prijzen zijn wel iets beter dan vroeger, dat de visschers zoo verstandig geweest zijn te besluiten tot coöperatieven afzet van hun waar, maar deze meerdere opbrengst kan toch niet verhinderen, dat de inkomsten voor de betrokken personen absoluut ontoereikend zijn.

De landarbeiders maken, als de wied-periode voorbij is, en het aardappelen- en bietenseizoen nog niet is aangebroken altijd, en ook nu, een moeilijken tijd door. Het wachten is op de bietencampagne, waarin gedurende enkele maanden een redelijk loon is te verdienen. Maar het duurt nog wel enkele weken eer die campagne begint.

En de arbeiders herinneren zich, dat vorig jaar de campagne vrij kort duurde, maar ook, dat vele Belgen hier kwamen, om den Nederlandschen arbeiders het werk uit de handen te nemen. 't Is te hopen, dat de Belgen nu maar aan gene zijde van de grens blijven. De werkloosheid is hier waarlijk groot genoeg.

Het bietengewas, waarvan hier zooveel afhangt, omdat uitgestrekte oppervlakten er mee beteeld worden, staat er niet kwaad voor. De bieten zijn grooter van stuk en het suikergehalte is hoger dan in vele andere streken van ons land.

x

De organisatoren van het eerste openluchttooneelspel te Sas van Gent, hebben op hun werk reuzen-succes gezien.

Op het terrein van de Wielerbaan is door het Gentsche tooneelgezelschap opgevoerd Shakespear's beroemd tooneelwerk: "Hamlet".

Daarvoor was groote belangstelling. Meer dan duizend personen waren tegenwoordig en gingen na de opvoering dankbaar en voldaan naar huis. Waar wellicht vele anderen de kat eens uit den boom wilden kijken, mag verwacht worden, dat voor een tweede opvoering nog meer belangstelling zal zijn. Het zal zeker bij dezen eenen keer niet blijven.

Een compliment aan 't adres der spelenden is zeker op zijn plaats. Het gesprokene kon tot aan de uiterste einden behoorlijk worden verstaan. Hun spel getuigde bovendien van waar kunstgevoel, zoodat 't werk van Engelands grootsten tooneelschrijver inderdaad dichter bij het publiek gebracht is.

x

Ik heb laatst iets verteld van een muziekfeest te Hoek. Vóórlaatsten Zaterdag was nu de beurt daarvoor aan Zaamslag. Er is een soort overeenkomst getroffen tusschen de muziekgezelschappen van Hoek, Axel en Zaamslag. Ieder van deze korpsen krijgt de beurt om de beide andere te ontvangen. De echte Zeeuwsch-Vlaamsche gulle gastvrijheid

De drie genoemde mnziekkorpsen hielden dan te Zaamslag een optocht door de straten. Aan de Oostzijde van het dorpsplein werd halt gehouden en door de drie gezelschappen werd gezamenlijk een marsch uitgevoerd.

Des avonds gaven de drie korpsen om beurten een concert op de muziektent. Aan belangstelling ontbrak het bij dit muziekfeest, dat door een gezellig samenzijn besloten werd, niet.

x

Sas van Gent stond Zondag en Maandag j.l. (4 en 5 September) in het teeken van de sport.

Op de wielerbaan had een groote internationale zesuren-wedstrijd plaats - op Zondag en Maandag elk drie uren -, waaraan, zooals men dat hier zegt, negen schitterende koppels deelnamen, n.l. vier Hollandsche en vier Belgische en één gemengde, Onder de deelnemers kwam het bekende Amsterdamsche tweetal Bakker-Anspach voor.

Maandag werd en wegrit van Sas van Gent naar Brussel gehouden, waarvoor de deelname, gezien de flinke prijzen, groot was. De fietsers moesten rijden van Sas van Gent, via Selzaete, Lokeren, Dendermonde, Aalst, Gent, Wondelghem, Everghem, Ertvelde, Assenede, Sas van Gent en ten besluite nog vier ronden in de Wielerbaan maken.

Er wordt hier aan de fietssport verbazend veel gedaan. Het is dan ook niet te verwonderen, dat in sommige gemeenten en streken erg geklaagd wordt over wielrenners, die bij hun vóóroefeningen en wedstrijden den weg onveilig maken. Da's de schaduwzijde van deze sport.

x

Er zou over de Waterleiding weer veel te schrijven zijn, maar ik zal het dezen keer kort maken.

De meeste gemeenteraden hebben in hun laatste vergadering in de nu verstreken vierjarige periode aan de zaak der Waterleiding aandacht geschonken. Nieuwe argumenten pro of contra werden niet aangevoerd. Alleen meen ik opgemerkt te hebben, dat b.v. in Axel en in Oostburg de tegenstelling tusschen Oost- en West-Zeeuwsch-Vlaanderen opgeld heeft gemaakt.

In Axel redeneerde men zoo: het Rijksbureau voor Drinkwatervoorziening rekent ons wel voor, dat het plan 1926 tegen dezelfde tarieven kan worden uitgevoerd als het oorspronkelijke, maar er is nog een derde weg, die om de voordeeligste van de drie lijkt, n.l. een waterleiding voor de tamelijk dicht bij elkander, dus gunstig, gelegen gemeenten en Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen. Die enkele gemeenten in het Westen, die willen aansluiten, maken den opzet juist duur.

Geen wonder, dat Oostburg, welks gemeenteraad na dien van Axel vergaderde, zich nu met hand en tand vasthield aan het aanhangige plan.

Opmerkelijk is wel, dat de debatten over de Waterleiding tot gevolg hebben, dat de burgemeesters overhoop komen te liggen met de gemeenteraden. Reeds drie burgemeesters (die van Neuzen, Axel en Clinge) hebben aan de Kroon vernietiging gevraagd van een besluit van hun gemeenteraad, dat inhield een pogen tot ontbinding der N.V. Zeeuwsch-Vlaamsche Waterleiding Maatschappij.

De burgemeester van Clinge, secretaris van den Raad van Bestuur der N.V. die dus zeker wel in staat is, misverstand weg te ruimen en opheldering te verschaffen, hield wel in den gemeenteraad een krachtige verdediging van de Waterleiding, maar mocht er niet in slagen, ook maar één lid aan zijn, kant te krijgen. Ook prettig!

Tot mijn genoegen heb ik gelezen, dat ook "de Zeeuw" en "Het Protestantsche Zuiden" dezelfde vraag hebben gesteld, als door mij een vorig maal gedaan, n.l. kan het van Provincie en Rijk wel gevergd worden, om belangrijken financieelen steun te verleenen aan een onderneming, waarop de meerderheid der betrokkenen bijzonder weinig prijs schijnt te stellen?

Inmiddels is het aandeelhoudersvergadering geweest. Uit het perscommuniqué, na afloop aan de bladen verstrekt, blijkt, dat er aangaande de geldleening enz. geen besluiten genomen zijn.

Met overgroote meerderheid is besloten de behandeling der agenda tot nader order uit te stellen. Het zou waarschijnlijk ook moeilijk gevallen zijn een meerderheid voor het fourneeren der gelden in die vergadering te vinden.

Men wil nu probeeren een oplossing der moeilijkheden te vinden door een commissie te benoemen, waarin alle standen, beroepen, richtingen enz. (zoowel vóór- als tegenstanders der waterleiding) zullen worden vertegenwoordigd.

Alle grieven en bezwaren zullen zoo uitgebreid en objectief mogelijk worden onderzocht.

Het is mogelijk, dat op deze wijze de waterleiding nog gered wordt. Maar of het waarschijnlijk is, is een andere vraag. Ook van deze waterleiding geldt: "Als je maar een verleden hebt!"

X. Y. Z.

VAN EIGEN BODEM

1577 - JACOB CATS - 1660.

Den 12en September 1660 overleed op zijn buiten "Zorgvlied" te Scheveningen, de vooral ook in onze provincie en speciaal op Schouwen-Duiveland, bekende dichter-staatsman Jacob Cats, wiens sterfdag wij met dit artikel willen herdenken.

Bij oud en jong is Cats bij een vorig geslacht geliefd geweest en de ouderen onder ons mogen nog wel eens gaarne, door aanhaling van eenige regels uit zijn werken, de aandacht op "vaoder Cas" vestigen, maar van zijn eigenlijk leven zullen wellicht niet zoovelen afweten en daarom meenen we goed te doen in 't kort zijn levensgeschiedenis na te gaan, om daarna 't een en ander over zijn dichtersgaven te schrijven.

Jacob Cats werd den 10 November 1577 te Brouwershaven geboren. Hij was de jongste zoon van Adriaan Cats, die burgemeester was, en Leenken Breyde. Na haar dood (13 Mei 1579) hertrouwde Adriaan Cats met Jolente de Grande, een "hupse vrouw uyt Walsland", aldus Cats, die na den dood zijner eerste moeder bij een oom van moeders zijde, te Zierikzee woonachtig in huis kwam. Zoo werd Zierikzee, dat hij ergens zijn "tweede vaderlant" noemt, de stad waar de 11-jarige Jacob zijn eerste onderwijs ontving. Bij meester Dirk Kemp ging hij ter school, maar Kemp was geen eerste klasse paedagoog, gelijk we lezen in Cats' "Twee en tachtigjarig leven". Het leeren liet veel te wenschen, zoodat zijn tante, een zachtmoedige, maar niettemin verstandige vrouw, er zich mede bemoeide en aan haar had de knaap het te danken, dat hij zijn "grillen" aflegde en met allen ernst aan den arbeid toog.

Op de school van meester Kemp ontwaakte de dichter in hem, aangemoedigd door een studievriend uit Brabant afkomstig, en schreef Cats verzen, niet zooals toen algemeen gebruikelijk was, in het Latijn, maar in de Nederlandsche taal.

Vier jaar bracht de jonge Cats op de school van Kemp door, vertrok op ongeveer 16-jarigen leeftijd naar Leiden, van waar hij, na volbrachte studie -zooals in die dagen gebruikelijk was - naar Orleans verhuisde, waar hij in de rechten doctoreerde.

Na een kort verblijf te Parijs, keerde de jonge doctor naar zijn vaderland terug, vertoefde eenigen tijd te 's-Gravenhage om de rechtspractijk dier dagen te leeren en vestigde zich daarop in zijn vaderstad Brouwershaven als advocaat.

Door zijn gelukkige verdediging van een arme Goereesche vrouw, die, van tooverij was beschuldigd en een barbaarsche straf wachtte, werd vrijgesproken, maakte hij opgang als pleiter. Doch in dien tijd begon de toenmaals zeer beruchte Zeeuwsche koorts zijn krachten te sloopen en tot herstel zijner gezondheid stak hij naar Engeland over, waar hij zijn tijd intusschen niet verbeuzelde en te Oxford en Cambridge studeerde, maar geen genezing vond voor zijn sleepende kwaal, die hem wellicht had geveld, indien bij na zijn terugkeer in Nederland niet toevallig in aanraking was gekomen met een "alchymist", die hem van zijn lastige plaag bevrijdde.

Op aanraden van den Middelburgschen pensionaris Schotte, vestigde Cats zich te Middelburg (1603-1621), waar hij zijn tijd verdeelde tusschen zijn buitenverblijf "Munnikenhof" te Grijpskerke en de Zeeuwsche hoofdstad, en als advocaat en econoom werkzaam was.

Met zijn broeder Cornelis ondernam hij in die jaren eenige belangrijke bedijkingen in Zeeuwsch-Vlaanderen, (Staats Vlaanderen), toen na het sluiten van het Twaalfjarig bestand (1609-1621) zijn rechtspractijk begon te verloopen.

In het "Archief" van dit jaar schrijft de rijksarchivaris te Middelburg over deze dijkagiën : Het Noordelijke deel van Vlaanderen verkeerde destijds in een jammerlijken staat. In den (80 jarigen) oorlog had men tallooze dijken doorstoken en uitgestrekte gebieden waren Ondergelopen. Jacob werd nu door zijn broeder Cornelis, burgemeester van Brouwershaven, met eenige andere landgenooten, gewonnen voor het denkbeeld der herdijking van die landen, welke tiendplichtig waren of in eigendom toebehoorden aan geestelijke instellingen in Vlaanderen.

De Vennnootschap nam de rechten over van de verschillende katholieke stichtingen, aan welke de streken van Cadzand, Groede, Oostburg en IJzendijke onderworpen waren. De polders van Groede vormden de voornaamste bedijking, welke in 1613 plaats vond, terwijl de Gebr. Cats er voor zich zelf een hofstede lieten bouwen om van daar uit hun uitgestrekte bezittingen te kunnen beheeren. "Catshoeve" te Groede is nog heden ten dage te zien.

Den 24sten April 1605 was Jacob in het huwelijk getreden met Elizabeth van Valkenburg, uit Amsterdam, voortgekomen uit een Antwerpsch geslacht, die hem vijf kinderen schonk, waarvan de drie jongens reeds vroeg stierven. De twee dochters Anna en Elizabeth huwden later resp. met Cornelis Aerssen van Wernhout, drossaert van Breda, en den bekenden Cornelis Musch, griffier der Staten van Holland.

In 1621 werd Jacob Cats pensionaris van Middelburg, met welk ambt hij de eerste schrede zette op staatkundig terrein. Twee jaar later, in 1623, werd hij pensionaris van Dordrecht en in 1627 vertrok hij als lid van een gezantschap naar Engeland, dat toen met Frankrijk in oorlog was en bleef daar eenigen tijd de Hollandsche belangen behartigen.

Kort na zijn terugkeer in het vaderland overleed zijn vrouw. In September 1629 werd Cats na den dood van Anthony Duyck tot het ambt van pensionaris van Holland geroepen, dat hij tijdelijk waarnam tot April 1631, toen door de benoeming van Adriaan Pauw in de vacature was voorzien. Drie jaar later werd Cats wederom met de tijdelijke waarneming van het toenmaals gewichtige ambt belast, terwijl hij in 1636 zelf tot raadpensionaris van Holland werd benoemd.

Na den vrede van Munster in 1648, waar de republiek der Vereenigde Nederlanden als onafhankelijke staat werd erkend, kreeg de ruim 70-jarige Cats er nog de betrekkingen van grootzegelbewaarder der Staten en grafelijkheid van Holland en Zeeland er bij.

Deze tijd was wel de moeilijkste uit heel het leven van den staatsman vooral ook, omdat de jonge en onstuimige Prins Willem Il in dien tijd herhaaldelijk trachtte zijn geknot gezag te herstellen en te handhaven. De 70-jarige grijsaard, die niet tot de krachtigste staatslieden behoorde, die Holland in de 17e eeuw heeft gekend, heeft toen heel wat moeilijke dagen doorgemaakt. Na de bekende Statenvergadering van 1651 trad de 74-jarige raadpensionaris van het Hollandsche staatstooneel af. Toch liet men hem nog niet los, want met nog twee andere, bekende politici dier dagen, werd hij naar Londen afgevaardigd om de belangen der republiek tegenover Cromwell voor te staan, maar de onderhandelingen hadden niet het gewenschte resultaat en het gezantschap keerde onverrichterzake huiswaarts. Van toen af aan trok hij zich uit het woelige staatsmansleven terug en vestigde zich te Zorgvlied, waar hij verder kalm zijn laatste levensjaren sleet en uit welken tijd een reeks rijmwerken dagteekenen.

Den 12en September 1660 overleed de hoogbejaarde staatsman-dichter en werd zijn stoffelijk overschot in de Kloosterkerk in het Voorbout te 's-Gravenhage begraven, waar een opschrift op een der pilaren zijn laatste rustplaats aanwijst. In zijn geboorteplaats werd in de eerste helft der vorige eeuw een standbeeld te zijner eere opgericht. Op het stadhuis te Brouwershaven is nog een oorspronkelijk exemplaar van zijn gedichten, met platen en zilver beslag, door hem zelf aan zijn geboorteplaats geschonken, te zien, evenals een gedenksteen in een gevel van een huis aan de Noordstraat aldaar, waar Cats den 10 November 1577 werd geboren.

En thans iets over zijn dichtersgaven. Het is onnoodig te zeggen, dat de gedichten van "vader Cats" verouderd zijn en niet meer of althans zeer sporadisch gelezen worden. Maar in het midden der vorige eeuw was geen dichtbundel zoo algemeen onder ons volk geliefd en verspreid als juist de dichtwerken van Cats. De bekende Busken Huet had niet veel met Cats op; hij zegt ergens van hem: "rijmelaar en kwezel", maar, wanneer Cats geen dichtersgaven had bezeten, dan zou hij stellig niet drie eeuwen lang hebben gesproken tot het hart van zijn volk. Typeerend voor de waardeering van zijn werken is wel een uitspraak van den bisschop van Mechelen tot den grooten Vondel: "Ahwel, sinjeur Vondel, ghy rymt zeer aardig, maar ghy zyt nog lang gienen Cats!"

Potgieter was heelemaal geen vriend van hem. Hij schrijft dan ook: "Trots het vervelende zijner versificaties, onvergeeflijk als die was, daar Hooft's gedichten voor de zijne het licht zagen, trots het leunstoelige zijner dichtsoort, die doorgaans vertelt, zonder verwikkelingen en knoop, zonder vragen of een lange rede in den mond des sprekers past, trotst dat alles, maakte Cats opgang." Ja, dat deed hij inderdaad, omdat hij was: volksdichter, die volkomen den volkstoon wist te treffen; het volk herkende in Cats' verzen zijn eigenschappen goede en slechte, zijn sympathiën en antipathiën, het volk zag zich in deze door den dichter gevleid en gestijfd.

Bilderdijk heeft zachter over hem geoordeeld, toen hij hem toeschreef: een uitgebreide geleerdheid, een wel geoefend verstand, deugdzame grondbeginselen en meer dan gemeene (gewone) kennis van het menschelijk hart.

Hoewel Cats bijna nooit een krachtigen, verheven toon aansloeg, toch mag men hem den eere-naam van dichter zeker niet onthouden, zooals uit sommige zijner verzen blijkt.

Wel ligt de tijd al ver achter ons, dat de Statenbijbel en de werken van Cats elk op een hoek van den schoorsteen in de huiskamer prijkten, maar zijn naam leeft nog voort tot op dezen dag.

Het beste middel om den mensch te doorzien, blijft

trots Röntgen - de menschenkennis,

DE VROUW AAN HET WOORD

't Zijn nu geen zachte geluidekes meer, die de herfst-mode inluiden, 't zijn forsche klanken en 't is de moeite wel waard er naar te luisteren.

Reeds is de eerste invitatie van ons groote modehuis Hirsch & Cie. binnengekomen en staat ons op 8 en 9 September een groote revue van de allernieuwst-modellen te wachten.

Uw getrouwe verslaggeefster hoopt er te zitten, mijne dames, en haar potlood zal zich duchtig weren teneinde de Zeeuwsche schoonen de primeurs van Parijs te brengen.

In afwachting daarvan vertel ik U vast iets van wat ik te zien kreeg in de deftige gesloten huizen, die alleen maar werken voor een handje vol van de upper ten.

Dus krijgt u een mode-allegaartje van de nieuwste snufjes.

De mode-kleur is "brun noyau", min of meer de tint van een perzikpit. Heel mooi en heel warm, tusschen bruin en rood.

Het vierdeelig ensemble wordt het nieuwtje van het seizoen.

Waaruit het bestaat?

Uit rok, sweater, vest en mantel.

Ik beschrijf u even de "4 pièces", die me getoond werd en die mijn goedkeuring wel zóó wegdroeg, dat het me speet, dat m'n beurs niet in overeenstemming was met m'n bewondering.

Dit ensemble had natuurlijk de mode-kleur, dus "brun noyau".

De sweater was van een doorschijnend zijden weefsel, ragfijn als kant, het mouwlooze vest, sluitend met een smal ceintuur, net genoeg open vallend om den sweater te laten zien, was eveneens van zijden tricot, de rok en de lange mantel van Kashabure. Een forsche kraag van renard argenté sierde de mantel.

Het hoedje, model vliegkap, was van zacht vilt in de kleur en had aan weerskanten van den omgeslagen rand vleugeltjes van dof-grijs en zacht-rose.

Een avondjapon, die u zeker niet zult bestellen, maar die ik u terwille van de curiositeit even wil beschrijven, was die van karmijnroode crêpe satin, waarvan de taille armsgaten had, die tot even boven de heup vielen, dus - stel u het geval voor - heelemaal open en omrand met een galon van goud-kant.

Deze taille was op de heup naar elkaar toegetrokken en losjes vastgestoken met een lange speld van strass. Maar het rokje.... o, hemel! het rokje viel in ruime plooien naar beneden en had het model van een Amerikaansche knie-broek!

Waar gaan we heen ? ?

Natuurlijk zal geen Hollandsche vrouw zich aan dit exentrieke model bezondigen.

Neen, dan was de avondjapon me liever, waarvan de taille glad was en een diepe rug-insnijding had. Van roomkleurige crêpe satin was deze taille en het rokje bestond uit vijf ingehaalde volants van zwarte tulle.

Droomverloren lag een zacht-rose zijden roos op een van de volants rechts en eenzelfde roos vleide zich links tegen de taille aan.

Gedistingeerd was de robe van zwarte crêpe satin met losse boléro, maar aan den onderkant een fijne, zwarte kant was, dezelfde, breeder, vormde een volant aan het ruime rokje. Een zacht-rose vest kwam uit de boléro gluren.

Meer apart, maar slechts te dragen door een zéér slanke en zéér élégante vrouw, was de robe van witte chiffon, waarvan de rok in ongelijke punten viel, als de bladen van een bloem en waar overheen een lange jas redingote gedragen werd van champagnekleurig goud-lamé, sluitend met twee juweelen knoopen.

De avondjaponnen, die gedragen worden op diners, in de comedie, op feesten, zijn alle mouwloos, voor de meer intiemere avondjes zijn lange mouwen voorgeschreven.

Een heel mooie stof voor de sport-pakken en herfstmantel-costuums voor onze jonge meisjes, is het laine Angora, een warme wollen stof, waarin rechte lijnen van witte wol loopen. Heel verschillend loopen die lijnen, soms zeven vlak onder elkaar, dan weer drie, één, drie en dit geeft juist een heel aardig effect. De lijnen zijn geborduurd met een steelsteek. Knal-rood met wit, zwart en wit, grijs en rose, al deze combinaties geven een bizonder aardig geheel.

Voor de lange wintermantels is velours de Smyrne Argenta zeer in de mode. Het is een heerlijke, warme winterstof, waarin zachte zijdeachtige krulletjes geweven zijn

Dan is er nog de stof, die ook bij uitstek geschikt is voor lange als korte mantels, Lucania, dat onmiskenbaar z'n Smyrnasche afkomst verraadt.

In prachtige tinten en van een soepele molligheid is het Pélleda, dat er uitziet als peau de Suède en zich als het ware om het lichaam vleit.

U ziet, mijne dames, de keuze voor uwe herfsttoffen is groot.

E. B. B.

HET JOURNAAL

VAN PHILEMON ZIJDEWIND

(Gecondenseerd extract)

31 Augustus. Als naar gewoonte in den afgeloopen nacht niet geslapen, want op den morgen van dezen dag glijdt in mijn brievenbus, het avondblad van 30 Augustus, waarin de Koninklijke onderscheidingen, kolommendik uitgezaaid liggen.

"Wie weet", gonsde het reeds dagenlang door mijn hoofd om langzamerhand tot een orkaan uit te dijen. Altijd breek ik dezen ochtend iets van de waschtafel; nu was het de waterkaraf, waartegen mijn tanden eerst een kleppermarsch hadden geroffeld. Iemand heeft in de scherven getrapt. Wat er op volgde weet ik niet meer; al was het mastieken plafond uit de zoldering gedeserteerd: 't zou me ontgaan zijn, door de alles overheerschende dreuning in mijn hersenen : "Wie weet, wie weet!" Met weeë hartkloppingen, de krant opengevouwd en de rubriek, die ik zocht, afgegraasd. Waarom zou ik ook geen kans hebben. Ben ik niet de clou van de soos? Strijk ik niet stipt mijn wachtgeld op? Wie is er verknochter aan Koningin en Vaderland dan ik? Helaas, weer werd het niets. Tranen verduisterden mijn oogen. Woede beving mij. Heb ik daarvoor jaren mijn Oranje-liefde teeder aangekweekt? Wie gaf er met meer zorg zijn goudsbloemen water? Wie at er met zooveel innigheid van zijn hutspot en zoog zoo zoetjes van zijn Ranja? Niemand .... en toch vergeten! 't Stemde me bitter, kon er niet eens toe komen om bij mijn vrienden een stok en 'n vlag te leenen.

1 September. Vandaag naar Koudekerke geweest met mr. Mierick, die zoo'n beetje in de occulte wetenschappen liefhebbert. Ongewone drukte in dit rustieke plaatsje. Vreemd zijn de dingen dan ook, die er gebeurden. Dinsdagmorgen, kwart voor acht, liet de brandmeester alarm maken, voor een zwaren brand, die in de kom van het dorp zou uitbreken. Klokgelui bomde, hoorns schetterden en B. en W., mitsgaders de brandspuit en alle dorpelingen, rukte uit, maar zagen niets. De brandmeester bezwoor hun geduld te hebben, maar zijn woorden in den wind slaande, blies men den aftocht. Het zou den ongeloovigen echter duur te staan komen, want nog geen 20 uur later, of de brand brak uit aan den Keiweg en lag een stallantaarn en de daaraan bevestigde schuur in de asch. Met vele anderen zijn we naar de woning van den brandmeester gelogen. Z'n vrouw, die op kousenvoetjes liep, lag haar vinger tegen den mond en fluisterde: "St.... st.... hij slaapt nog.... zooveel opwinding", en hoofdschuddend keek ze ons roerend aan.

Zachtjesaan kregen we de waarheid uit er. Dinsdagmorgen dronk haar man zijn eerste kopje, toen hij plotseling, in de koffiedik wondere dingen zag. "Ik zie vlammen", prevelde -ie. "In ons fornusie?" vroeg de vrouw. "Neen, aan den Keiweg en tegen morgenochtend."

"Maak dan nou alarm," raadde de vrouw aan, "onze spuit is van 't Kattendieksche type en geeft na 20 uur water."

Zoo gezegd, zoo gedaan, maar roekelooze traaggeloovigheid had 't droevig drama tot resultaat.

Stom verbaasd stonden we allen. Mr. Mierick, die alles genoteerd had, vroeg nog, schorrig van ontroering of hij dezen morgen nog iets in zijn koffiedik gezien had, "Ja," knikte ze, "erg vreemd, ons huis liep vol ezels."

"Zoo," zei mr. Mierick en we gingen weg.

Heb geen tien woorden op de terugreis van hem gehad.

2 September. Beppie is aangezocht om een cantate te helpen zingen vanwege de Oranje-vereeniging bij gelegenheid van de benoeming van prinses Juliana tot Grootkruis. Wybo vroeg waarom het nu noodig was, dat er meer wanklanken bij die gebeurtenis opstegen en hij kon voorts niet begrijpen, dat Beppie meedeed. Toen zij laatst als het grootste kruis der geheele familie aangeduid werd, had de buitenwereld zich ook onbetuigd gelaten.

Met wandelstok de vechtenden gescheiden.

3 September. Krimp van Dulmen vertelde me, dat er weer Oceaanvliegers zoek zijn. Inplaats van naar de Nieuwe Wereld, schijnt "St. Raphael" naar de andere wereld te zijn gevlogen. Die route was hem blijkbaar meer bekend. Niets gedaan die sport. Ik begrijp trouwens die stoethaspels niet. Zouden ze dan niet weten dat er zulke vertrouwde lijnen op Amerika varen?

4 September. Sientje is heden 'n half jaar bij ons. Heeft alle records verbeterd. De verbazing in de stad is groot. Liesbeth is door de huisvrouwenvereeniging aangezocht, om 'n lezing te houden over de kunst om met dienstboden om te gaan. Ter belooning mocht het kind tot in den avond blijven helpen.

5 September. Geen bijzonderheden.

6 September. Vanavond gas-directeur op de soos.

In langen tijd niet gebeurd. Breeduitstra vroeg hem of de dievenlantaarns tegenwoordig ook met gas branden. Hij zou dat zeer sympathiek van die andere inbrekers vinden.

Gas-directeur luchtte zijn verontwaardiging over de hetze, die tegenwoordig om zijn collega's woedde. De pers moest zich schamen. Als zij niet verklapt had, dat de retourcommiessies eigenlijk steekpenningen waren, had geen enkele gemeenteraad er aanstoot aan genomen. En wat die dikke woorden over verduistering betreft: men had beter van oplichting kunnen spreken; want oplichting strekt een gasbedrijvige tot eere. Hij kreeg veel applaus. Een der leden informeerde nog hoe men toch nog spreken kon, dat de kinderen der duisternis sluwer waren dan de kinderen des lichts, maar niemand wist 'n antwoord.