DE BEVELANDSCHE WEEK

Onze levensgevaarlijke hoofdweg; uitstel van verbetering een misdaad; over een jaarverslag; bravo Hansweert.

De weg, welke ons gewest met Noord-Brabant verbindt, is reeds meermalen weinig gunstig onder de aandacht der lezers gebracht. En terecht! Daarom ook voel ik niet het minste zelfverwijt nu ik den erbarmelijken hoofdweg nogmaals aan den schandpaal moet brengen. En wel naar aanleiding van de vergrooting van het stations-emplacement te Woensdrecht. Door uitbreiding van de stationsterreinen is het beetje uitzicht op den daar ter plaatse zeer smallen en sterk kronkelenden weg geheel verdwenen. Iedere autobestuurder of motorrijder, die thans zonder kleerscheuren den bocht bij Woensdrecht "haalt", mag zich een waar gelukskind noemen.

Nederland in het algemeen en Zeeland in het bijzonder, zijn rijk aan slechte en gevaarlijke wegen, doch ik geloof toch wel, dat de verbindingsweg Zeeland-Noord-Brabant nabij Woensdrecht de kroon is op dat gebied. Meer dan schande en onverantwoordelijk, dat men één dag den toestand daar bestendigt. Waar moet het heen als straks de bietenkarren den weg daar in een modderpoel veranderen, in een gladde kuil die plotseling remmen door autobestuurders niet ongestraft toestaat?

Waarschijnlijk naar het auto-kerkhof. We weten wel: in 1928 wordt een begin gemaakt met de groote wegverbetering, en het gevaar bij Woensdrecht zal dan verdwijnen. Doch dit verandert momenteel den toestand niet. We herhalen: uitstel kan niet door den beugel. Als de autoriteiten nalaten spoedig in te grijpen .... dan zijn zij verantwoordelijk voor de menschenlevens die in den komenden winter nabij Woensdrecht geofferd staan te worden.

x

De Breede Watering bewesten Ierseke heeft dezer dagen te Goes een algemeene vergadering gehouden. Deze vergadering leverde weinig interessante dingen op. Daarom vermelden we slechts dat de heer C. D. Vereeke weer als dijkgraaf herkozen werd.

Belangrijker dan de vergadering der Breede Watering is het jaarverslag dezer instelling.

We willen enkele punten uit het verslag lichten:

"De uitkomsten der jongste peilingen waren over 't geheel genomen vrij bevredigend, en ook ditmaal bleef het waterschap evenals in vele voorafgaande jaren, verschoond van onheilen aan oevers en dijken. Hooge vloeden, die evenwel niet zeer vaak zijn voorgekomen, hebben slechts uiterst onbeduidende schade aan de dijken teweeggebracht, voor oever- en strandwerken zijn geenerlei uitgaven noodig geweest, het onderhoud der zeeweringen kon met een klein bedrag worden bestreden en de aanlegkosten van nieuwe werken waren betrekkelijk gering.

Over 't algemeen verkeert het waterschap, vergeleken bij andere polders, in gunstige omstandigheden. Het geschot is matig en rampen aan oevers, die voorheen lang niet zeldzaam waren, zijn in ruim vijf en twintig jaren niet meer voorgekomen.

De schuldenlast is, de draagkracht en oppervlakte van het waterschap in aanmerking genomen, gering, werd door geregelde aflossingen jaarlijks minder en is ruimschoots gedekt door de waarde van een aanzienlijk grondbezit en eenige gebouwen.

In tegenstelling met vroeger zijn de gewone onderhoudskosten der zeeweringen sedert vele jaren laag geweest en kostbare oeverwerken werden in den laatsten tijd, niet meer uitgevoerd."

Zooals uit het bovenstaande blijkt, laat de toestand bij de Breede Watering weinig te wenschen over. Dit is trouwens ook af te leiden uit de algemeene vergaderingen, waarin door de ingelanden nooit ernstige grieven naar voren worden gebracht. 't Zijn meestal pietluttige kwestietjes die ter tafel komen.

x

Destijds, enkele dingen over sport opmerkend, constateerde ik, dat het zwemmen jammer genoeg nog niet die populariteit geniet, welke deze tak van sport in een water rijk land als Zeeland, wel verdient. In Hansweert is nadien eenige kentering ingetreden. Ter gelegenheid van den verjaardag der Koningin heeft de reddingsbrigade uit Vlissingen in het dorp aan het kanaal demonstraties gegeven en het resultaat daarvan is, dat thans in Hansweert onderafdeeling van "Zeelandia" een reddingsbrigade in het leven is geroepen. Bravo, dat gaat den goeden weg op. In gemeenten waar het meerdere der bevolking op en aan het water werkzaam is, kan een reddingsbrigade niet gemist worden. Uit practisch oogpunt is dit Hansweertsche initiatief toe te juichen. Uit sportief oogpunt eveneens !

A. M. D.

DE KALENDER DER NOORDGROEP

Hoe men naar de electrificatie verlangt; de nieuwe brug in Zierikzee; nabetrachting over de kermis; een droeve plechtigheid, handwerk op de H. B. S.

Het aantal personen te Zierikzee, dat, naar het gevleugelde woord van een onzer grootste staatslieden, niet kan wachten, geen dag en geen nacht, op de electrificatie, wordt steeds grooter en reeds zijn enkele groote zaken voorzien van een eigen installatie ten gerieve van hunne cliënten en niet minder ten gemakke van zich zelf. De strubbelingen die de gasfabriek den laatsten tijd heeft doorgemaakt, zullen aan deze metamorphose ook wel niet vreemd zijn, maar de vraag naar het nieuwe licht treedt met den dag sterker op den voorgrond, vandaar de aanleg op de buitengemeenten en op enkele boerenhoeven, die misschien in een ver verwijderde toekomst eerst het begeerde licht zullen krijgen voor licht en kracht.

x

't Befaamde "kippenbruggetje", waarmede de bewoners van het nabij Zierikzee gelegen 's Heer Lauwendorp zich naar hun zaken of kantoren in de stad kunnen begeven, staat binnenkort te verdwijnen en wel hierom, omdat 1 October of in ieder geval kort na dien datum, de brug over de Nieuwe Haven buiten de Zuid-Havenpoort voor het verkeer zal worden opengesteld. Het rijvlak der nieuwe brug wordt 4 M. breed, zoodat auto's en rijtuigen elkaar op de brug kunnen passeeren. Ter weerszijden van den rijweg is een trottoir aangebracht van 80 c.M., voor de voetgangers, dat eenigszins hooger ligt.

x

Waar de Zierikzeesche kermis zoowat overal op Schouwen-Duiveland wordt medegevierd, mogen we hier een kleine beschrijving ervan niet achterwege laten, hoewel "tante Kermis" leelijk door den beruchten tand des tijds geknauwd wordt, getuige het langzaam, maar zeker, slinkende aantal zaken, dat vroeger nooit op de kermis werd gemist en het minderende bezoek op de dagen die aan de drukke Donderdag voorafgaan. Vooral des Zaterdags, waarop het vroeger zoo gezellig druk kon zijn, was het bezoek al heel miniem, maar een groot deel mag wel geschoven worden op het buitengewoon slechte weer dat dien dag zooveel in het water deed vallen, zooals o.a. het uitgeschreven muziekfeest te Ouwerkerk. Het schouwburg-bezoek is evenwel nog altijd tamelijk druk. In tegenstelling met enkele jaren geleden komen hier thans eersterangs gezelschappen en het publiek weet dat te waardeeren, door in vrij grooten getale op te gaan naar het "Rotterdamsch Hofstadtooneel" of naar "Bouwmeester's revue", die vooral ditmaal de belangstelling trokken.

Waar hier de danswoede evenmin als elders hier te lande nog niet is geluwd, is het aantal gelegenheden om Terpsichoré te dienen vrij groot en wordt er een druk en dankbaar gebruik van gemaakt. Waar negermuziek en negerdansen tegenwoordig erg in trek zijn, heeft een der caféhouders een zoon uit Afrika's woestijnen hier gearrangeerd om aan de muziek en de dans nog meer "kleur" te geven.

x

Zaterdag 10 September is op de algemeene begraafplaats te Haamstede het stoffelijk overschot van den helaas zoo vroeg ontslapen burgemeester dier gemeente, de heer Van Zuyen, ter aarde besteld onder groote belangstelling van de zijde der burgerij en buiten deze gemeente. Aan de groeve werd het woord gevoerd door de heeren C. Blom, als wethouder en waarnemend burgemeester, C. Schikker, als oud wethouder, W. G. Boot Wzn., burgemeester van het naburige Burgh als collega en vriend, S. Hage, burgemeester van Bruinisse, als voorzitter der vereeniging van burgemeesters, secretarissen en gemeenteontvangers op Schouwen-Duiveland en ds. van Binsbergen namens het kerkbestuur en als plaatselijk predikant. De verschillende sprekers herdachten den overledene als uitstekend gemeente-bestuurder, braaf mensch en oprecht vriend. Met burgemeester Van Zuyen is iemand heengegaan, wiens nagedachtenis in breeden kring in dankbare herinnering zal blijven voortleven.

x

Aan de Zierikzeesche H. B. S. zal binnenkort ook handwerkonderwijs voor meisjes worden gegeven, dat niet alleen in hoofdzaak op de nuttige handwerken zal zijn gericht, maar ook, althans op den duur, de fraaie handwerken zal omvatten.

Verschillende schoolouders hadden den directeur reeds lang te voren dit verlangen kenbaar gemaakt en den directeur is het gelukt ook dit leervak op de H. B. S. ingevoerd te krijgen, hetgeen tot nu toe als een leemte in de opvoeding van vrouwelijke leerlingen werd gevoeld. De Zierikzeesche H. B. S. is de tweede in den lande die dit onderwijs ingevoerd krijgt. We twijfelen er niet aan of de school, die in 1925 door de opening van een litt. ecom. afdeeling, zulk een belangrijke verruiming van leergelegenheid verkreeg, zal door deze nieuwe uitbreiding in toenemende mate de waardeering en de genegenheid van heel de bevolking van Schouwen-Duiveland verwerven.

M. d. P.

DE WEEK OP WALCHEREN

Walcheren in vogelvlucht; slechte aardappelen; vooruitgang op het gebied van het landbouwonderwijs; propaganda voor Veere.

Toen we het bericht kregen, dat de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij in Vlissingen z.g. "vliegdagen" ging organiseeren, herinnerden we ons de uitspraak van een Zeeuwschen militairen vlieger in een artikel in ons blad, volgens welke de luchtroute Rotterdam-Vlissingen een der mooiste en bezienswaardigste van de Nederlandsche trajecten moet zijn. Het vervolg op deze herinnering was, dat we Donderdagmorgen te 9 uur op Waalhaven in een der stevige en vertrouwde verkeerstoestellen der K. L. M. stegen en daardoor het begin legden van een luchtreis boven het Hollandsche en Zeeuwsche landschap, die niet spoedig uit de herinnering zal gaan.

Voordat evenwel de Fokker zijn neus in de wolken priemde, hadden we nog gelegenheid op te merken hoe goed de K. L. M. zich op Waalhaven geïnstalleerd heeft en te constateeren, dat de directie er slag van heeft het juiste personeel op de juiste plaats aan te stellen. Al de K. L. M.-heeren, die we ontmoetten, bleken volmaakte gastheeren, wier eerste taak het schijnt de passagiers ten dienste te zijn. Wij Hollanders steken op dit gebied nog wel eens ongunstig af bij de charmante Franschen, die een dienst kunnen bewijzen en inlichtingen kunnen geven alsof zij geen prettiger werk denkbaar achten. Deze Fransche bereidwilligheid nu heerscht ook in het groote lichaam der K. L. M.

Dit was het "eerste" goede wat ons opviel, toen we Donderdagmorgen kennis maakten met de vertegenwoordigers der maatschappij, die ons op den tocht naar Vlissingen vergezelden. Behalve de K. L. M.-heeren en "Ons Zeeland" maakte mevr. Mantz-Belderok uit Middelburg de luchtreis mee. De eenige dame van het gezelschap onderging den luchtdoop (die, wanneer hij door de K. L. M.-piloten wordt toegediend, niet zoo erg is als hij op den grond mag lijken) aller-kranigst.

Zoodra de luchtreizigers-in-spe in de comfortable cabine hadden plaats genomen, werd gestart en binnen ettelijke tellen bracht de piloot zijn stoere Fokker boven de wolken, die ons even vroeger op de aarde over den regen hadden doen mopperen. In rechte lijn ging het Zuidwaarts. Onze eerste impressies van vliegen dateeren van jaren her, van vluchten met open militaire verkenners, zoodat men hier geen uitvoerig relaas moet verwachten van de sensatie, aan een eerste verblijf hoog boven den beganen grond, verbonden. Liever zij hier getuigd van de prachtige kwaliteiten van het 8-persoons verkeerstoestel, dat zoo vast en stevig in de lucht ligt, en dat den inzittende zich direct thuis doet gevoelen. Minder prettige gewaarwordingen, veelal voorkomend bij vluchten in een lichte "kist", klopten geen enkel oogenblik bij de passagiers aan. Men voelt zich safe in een K. L. M. toestel, men weet dat het materiaal aan de hoogste eischen voldoet en dat de kunde en de zenuwen der piloten van de beste soort zijn.

Het weer was Donderdag op z'n Hollandsch, d.w.z. het regende en dientengevolge was het uitzicht niet zoo goed als het op een zonnigen dag pleegt te zijn. Toch bleef er gedurende de reis genoeg te bewonderen om hier te mogen erkennen, dat de route Rotterdam-Vlissingen schitterend is. Telkens wisselt het water het land af, waardoor de kleuren sterker opvallen dan gedurende een tocht uitsluitend boven land. In de lucht ook komt men eerst recht tot de ontdekking, dat onze provincie geen beteren naam dan "Zeeland" kan dragen. De akkers zijn doorsneden van slootjes, de Schelde sluit als een machtige zilveren baan het land in....

Water, een brokje land, dat men met de hand kan omspannen, weer water.

Zeeland op een hoogte van 500 meter gezien is een speelgoeddoos in een teil met water, op de vaste substantie staan grappige huisjes met roode daken, in het water drijven scheepjes waarvan er vier in een sigarenkistje gaan, boven het strand fladderen meeuwen als papiersnippertjes.

O, het landschap is vol afwisseling gedurende de reis en toen Middelburg in zicht kwam was het alsof we pas enkele minuten geleden uit Rotterdam vertrokken. Middelburg bood een verrassenden aanblik, mede dank zij het rood der daken, het marktplein en .... de Lange Jan, die uit het vliegtuig gezien maar een pietluttig Jantje is.

Te half tien streken we op het vliegveld "Vlissingen" neer, waar o.a. burgemeester van Woelderen de luchtreizigers welkom heette. In een half uur had de Fokker de ruimte tusschen Rotterdam en de Scheldestad veroverd !

Circa 500 personen zijn te Vlissingen, ondanks het minder mooie weer, per K. L. M. de lucht in gestegen, en allen hebben de schoonheid van Walcheren uit de lucht geprezen. Velen zullen voor de luchtvaart gewonnen zijn en voor de K. L. M., die in alle opzichten zoo uitstekend voor hare nog moeilijke taak geschikt is. We hopen, dat de "Vliegdagen" in 1928 herhaald zullen worden, en dat zij voorloopers zullen zijn van een vaste verbinding per vliegtuig van Vlissingen-Rotterdam en omgekeerd.

A. M. D.

De vele regens van dit jaar zijn oorzaak, dat de aardappeloogst enorm zal tegenvallen. Niet alleen, dat het gewas niet uitgegroeid is, dus klein is gebleven, maar ook de kwaliteit van de aardappels zal niet meevallen. Over den smaak zal veel geklaagd worden. Met vocht oververzadigde en slecht gegroeide aardappels zijn nu eenmaal niet smakelijk.

Daar komt nog bij, dat de gevreesde aardappelziekte in een nat seizoen nog meer schade aanricht dan in normale zomers. Sommige soorten en perceelen schijnen in bijzonder erge mate geteisterd te zijn.

We kunnen er ons dus op voorbereiden, dat we dezen winter veel zullen betalen voor slecht smakende aardappelen. Zelfs de Walchersche aardappel, die altijd zoo geroemd en in trek is, zal zijn ouden roem niet kunnen handhaven.

Geen wonder, dat er reeds landbouwvereenigingen zijn, die er op aandrongen, dat de aardappelhor dit jaar geen afmetingen van 33 maar van 30 m.M. zal hebben. Er zal anders een te groot deel van het gewas niet aan den handel geleverd kunnen worden.

x

Het gaat met het landbouwhuishoudonderwijs voor dezen winter weer den goeden kant uit. Hier en daar is al een begin gemaakt met den nieuwen cursus. Zelfs in Westkapelle, waar men eigenlijk den landbouw alleen in heel kleine bedrijfjes uitoefent.

Maar ook in dit dorp zullen 16 dames veertig weken achtereen, gedurende twee lessen per week, onderwijs ontvangen in koken, inmaken, voedingsleer, en allerlei huishoudelijke zaken, zelfs in zuigelingenverzorging. Een landbouw-onderwijzer zal daarbij dan nog les geven in vee-verzorging, zuivelbereiding, melkverzorging, kippenteelt enz.

Zoo wordt een kern gevormd van boerenmeisjes, die voor hun werk in huis en op de boerderij theoretisch en practisch bekwaam zijn. Daarbij kan de landbouw niet anders dan gediend zijn.

x

Het is te voorzien, dat volgend jaar ons land bezocht zal worden, bij gelegenheid van de Olympische spelen door tien- en honderdduizenden vreemdelingen. Men hoopt, dat een deel van dien stroom ook zal afzakken naar het mooie Walcheren. Daartoe zal flinke reclame voor ons eiland gemaakt moeten worden.

Ook Veere voelt daar natuurlijk wel wat voor. Daarom had het Besuur van "Vreemdelingenverkeer" aan den Gemeenteraad om steun en medewerking gevraagd, teneinde de aandacht van de buitenlanders op het oude stadje te kunnen vestigen. De Raad besloot in dat verzoek te treden en zal op kosten van de gemeente eenige groote photo's van Veere laten maken, teneinde die bij de reclame voor de stad in den vreemde te bezigen. Ze zullen in een album een plaatsje krijgen.

De Veersche Gemeenteraad is er tenminste een, die het belang van druk vreemdelingenbezoek voor stad en ingezetenen inziet. Ter navolging!

v. d. A.

DE WEEK IN ZEEUWSCH-VLAANDEREN

De tweede raadsverkiezing in Aardenburg; toekomst in den tuinbouw; werk aan den winkel.

De (tweede) raadsverkiezing te Aardenburg is zeker wel de moeite waard, om er dit keer in m'n week-overzicht het eerst aandacht aan te schenken.

Het heeft op 12 September in die gemeente gespannen. Op enkele tientallen kiezers na, die door ziekte of andere redenen onmogelijk aan de stembus konden komen, zijn allen wezen stemmen. Kosten noch moeite zijn gespaard, om geheel het kiezerskorps te mobiliseeren.

De atmosfeer was er zwaar geladen. Het valt helaas niet te ontkennen, dat na al het gebeurde het godsdienstverschil daar een ongewone scherpte heeft aangenomen. Nog in den laatsten nacht vóór de verkiezing had men van anonieme zijde een pamflet verspreid, waarin de meest scherpe economische strijd werd aangekondigd. Op die manier heeft men een matige, vredige samenleving te Aardenburg wel onmogelijk, althans heel moeilijk gemaakt.

Op den stemmingsdag zelf vielen geen incidenten voor. Alleen verschenen des morgens plotseling in stemdistrict II (het beruchte, waar den vorigen keer zooveel stemmen van onwaarde waren verklaard) de substituut-officier van Justitie uit Middelburg en de kapitein der Koninklijke Marechaussee uit Vlissingen. Ze hebben tijdens de stemming natuurlijk niets gezegd of gedaan, maar alleen, gezeten aan een tafeltje, rustig toegezien op den gang van zaken. De RK. voorzitter van dat stembureau werd echter al heel spoedig onwel, liet zich vervangen en verliet het stemlokaal.

Na afloop der stemming verzegelde de Officier van Justitie de pakketten stembiljetten, zoodat deze niet konden worden geopend, vóór het Hoofdstembureau vergaderde. Bij deze zitting was ook weer de substituut-Officier van Justitie tegenwoordig.

Het R. K. blad "de Maasbode" is over dit optreden der Justitie zeer ontstemd. Het blad zou wel eens graag willen weten, "wat de ambtenaren van Justitie bewoog, op deze wijze hun wantrouwen te demonstreeren tegen een ter goeder naam en faam bekend staand burger. Had de ambtenaar uit Middelburg, wiens vroeger optreden in Aardenburg toch al tot meerde klachten aanleiding gaf, bijzondere redenen om op deze venijnige wijze nog eens te toonen, dat hij de zaak niet vertrouwde en was daarbij de aanwezigheid van een chef der rijkspolitie nog noodzakelijk, alsof men met gevaarlijke boeven te doen had ?"

Ik zal verder van dit opgewonden artikel niets meer citeeren, maar zou dezen scribent wel willen antwoorden, dat er geen middel te veel kan worden in 't werk gesteld, om ook maar de minste knoeierij te voorkomen. Hoe hetzelfde blad durft neerschrijven, dat de beschuldiging van knoeierij nooit bewezen is, is me een groot raadsel. Ik zou zeggen: de uitslag van de tweede verkiezing is er één groot bewijs voor. Men moet maar durven!

De Justitie - van wie ik nog steeds aanneem, dat ze absoluut boven alle partijen staat - heeft zeker haar gegronde motieven gehad, om het geheele verloop der tweede stemming nauwkeurig te observeeren.

Zeker, in Aardenburg zijn buitengewone maatregelen gebruikt. Maar ze waren alle noodig.

Genoeg evenwel van de onverkwikkelijke Aardenburgsche kwestie. Het blijkt zelfs wel uit bovenbedoeld artikel van de Maasbode, dat er menschen zijn, die zich zelfs niet door de f e i t e n laten overtuigen, laat staan door woorden.

De feiten zijn, dat, nadat van Protestantsche zijde, den kiezers was geadviseerd: stem precies, zooals ge den eersten keer hebt gedaan, de uitslag is, dat maar enkele biljetten van onwaarde zijn verklaard en dat de Roomsch-Katholieken slechts 3 van de 7 zetels in den raad zullen bezetten. De Anti-Revolutionairen krijgen nu hun den vorigen keer betwisten zetel.

x

Zeeuwsch-Vlaanderen gaat steeds meer in het teeken van den tuinbouw staan.

Tot heden stond het alom bekend als een uitstekend landbouwgebied. Maar langzamerhand begint de tuinbouw op te komen.

In Aardenburg is kort geleden de fruit- en conservenhandel "Cadzandria" opgericht. Vooral zwarte bessen worden in die omgeving geteeld en geven reeds in sommige tijden van het jaar aan tal van menschen werk.

Er wordt steeds meer gesproken over fruit- en groententeelt, veilingwezen en vlugge expeditie. Er zit groei in de zaak!

Als nevenbedrijf is zich ook de kweek van planten en bloemen gaan ontwikkelen. In vele gemeenten van Zeeuwsch-Vlaanderen zijn "Floralia's" gesticht, vereenigingen, die in dezen leiding geven en hier en daar reeds tentoonstellingen hebben georganiseerd, teneinde aan het publiek te laten zien, wat hier met toewijding en goeden wil is te bereiken.

In Oostburg is men met zulk een tentoonstelling begonnen. En ze is daar zeer goed geslaagd. Geëxposeerd werden de bloemen en planten, gekweekt uit uitgereikte stekjes, maar ook eigen planten. De jury had - om deze gemeenplaats maar weer eens, maar nu echt gemeend, te gebruiken - geen gemakkelijke taak.

De tentoonstelling werd tevens opgeluisterd met een concert van het plaatselijk muziekkorps en is drie dagen achtereen zeer goed bezocht. Er ging propaganda van uit.

Ook in Schoondijke viel naar het oordeel der jury veel aardigs te bewonderen. Het gaat hier met deze kweekerij in opgaande lijn. Deze afdeeling is eigenlijk de pionierster geweest op het gebied van floralia.

Te Terneuzen, waar ook een tentoonstelling werd gehouden, mocht Floralia zich verheugen in de belangstelling van "Vreemdelingenverkeer". De voorzitter van deze laatste vereeniging moest tot zijn spijt bekennen, dat Terneuzen niet rijk is aan monumenten, zoodat zeker bloemen en planten hier dienst moeten doen om het artistieke aanzien der stad te verhoogen. Behalve bloemen en planten waren hier ook groenten en fruit ingezonden. Ook hiermee waren aardige resulaten bereikt.

Uit het houden van zoovele tentoonstellingen blijkt weer eens tot hoeveel men in staat is, als men zich organiseert. Ik hoop zeer, dat "Floralia" ook veel aandacht zal schenken aan de jeugd, want het aankweeken van liefde tot de natuur bij de straatjongens is wel eens een mooi middel gebleken, om hun vernielzucht tegen te gaan.

x

In Sluiskil zit men met ongeduld te wachten op gas. Terneuzen is of wordt spoedig voorzien van deze onontbeerlijke brandstof (voor verlichting heeft men hier de electriciteit), maar Sluiskil, dat toch ook tot Terneuzen behoort, moet maar stil afwachten.

Axel wil ook hier wel voor gas zorgen, maar vraagt natuurlijk eenige garantie, n.l. aansluiting van 50 pCt. der aansluitbare perceelen. En hier zit 'm de kneep.

Wie zal dit onderzoeken? Maar billijk is het, dat hier het Gemeentebestuur van Neuzen het initiatief neemt, want Neuzen zelf is ook van gemeentewege van gas voorzien.

Axel gaat natuurlijk geen buizen leggen, voor die billijke garantie er is. Maar het gemeentebestuur van Neuzen moet nu eerst eens toonen, dat het ook aandacht schenkt aan de belangen van Sluiskil. Aan den arbeid dan, heeren raadsleden!

X. Y. Z.

TREFFERS EN POEDELS

HERFST.

De wereld heeft gemopperd

op 't slechte zomerweer,

men heeft wat zuur gekeken

bij elken regenkeer.

Millioenen zomertripjes

verdronken in het nat.

Vacantieplannenmakers,

die bleven in de stad,

Het jubellied der vogels

is veel te vroeg verstomd.

De oogst staat op verdrinken,

een dure winter komt.

We zijn wat pessimistisch

na al dat ongemak,

en steken reeds van koude,

de handen in den zak.

-----------------------------

De laatste zomerregens,

die vallen nog omlaag,

als ruischende gordijnen,

zoo effen en zoo traag.

De luchten zonder zonlicht

omspannen hoog een plek

waar geen gemor gehoord wordt,

geen lach en geen gesprek.

Het is de droeve rustplaats

van een die dag en nacht,

op het langdurig ziekbed

den zomer heeft verwacht.

Die is nu niet gekomen,

trots eindeloos geduld,

een natte aarde dekt nu

de zwaarste regenschuld ....

WILLEM TELL II.

Ernstige gedachten vormen een schat, die vanzelf

aanwast en rente op rente geeft,

DE VROUW AAN HET WOORD

U krijgt nu de beloofde opsomming van het vele fraais, dat Hirsch te zien gaf op de reeds door mij besproken mode-show.

Om in de morgenuren gezellig mee te shoppen, was het korte jasje van geruit fluweel in beige en bruin, gedragen op een geplisseerd bruin rokje.

Heel geschikt ook voor dit doel, maar voornamer, was de lange roode mantel met kraag en manchetten van donker bont, waaronder een rood rokje gedragen werd en een casaque van beige, blauw en rood. De cloche-hoed, eveneens van rood, stond heel mooi bij dit geheel.

Een ree-bruine mantel, gevoerd met crêpe de Chine in dezelfde tint, werd gedragen over een beige robe, die appliques had van ree-bruin in den vorm van een vijfvingerig blad.

Rijk was de zwart fluweelen robe, gegarneerd met een galon van simili waar een mantel van dezelfde stof over gedragen werd met breeden kraag van wit bont.

In capes en avondjassen werd eveneens een ongemeene pracht tentoongesteld.

Boven een zalmkleurige satijnen robe werd een cape van hermelijn gedragen.

Van grijs en wit bont was de cape, die een zwart fluweelen kleed bedekte.

Een avondjas van koningsblauw fluweel had een grijs bonten kraag.

Een licht-grijs crêpe de Chine toilet had een grijsfluweelen cape, waarvan de col bestond uit grijze bloemen.

Een avondmantel van goud-brokaat, doorweven met roode en zwarte bloemen, als een laaiend vuurtje was deze pracht cape, die een donkeren vos als kraag had.

Weer een andere cape was van zwart fluweel, gevoerd met rose en gedragen op een rose avondtoilet. Een grijs bonten kraag en vier volants in golvende lijn opgezet, sierden deze cape.

Prachtig was ook de avondmantel van ivoire, doorweven met bloem-motieven in goud en blauw. Hierop een wit bonten kraag.

De avond-robes, die ik zag, deden in pracht niet onder voor de avondjassen.

Schitterend, in ieder opzicht, was de olijfkleurige robe, waarvan de rok in lange, ongelijke punten afhing en de garneering bestond uit een breed galon van simili langs borst en rug.

Een zwart satijnen japon had een losse boléro. Deze robe was op de heup als een losse draperie toegeknoopt en had op den schouder een knalrooden roos.

Van zwarte taffetas was het toilet, dat eveneens met simili gegarneerd was, een voorbaan had van zachtrose, een breede strik op de heup en een ongelijke rokzoom.

Een "robe de style" van pastelblauwe tafzijde met zilverkant, viel danig in den smaak der dames.

Een andere stijljurk was van fondant-rose tafzijde, de taille strak, aan het zeer ruime rokje een volant van rafijne kant.

Over een zwart satijnen avondkleed met franjes, werd een shawl gedragen van goud-brokaat met lange afhangende franjes.

Van zwarte satin ciré was de robe met de geweldige rug- en borst-uitsnijding. Uit deze zeer gewaagde openingen kwam als een harnasje gluren een soort ondertaille van simili. Op den schouder een groote zwarte bloem.

Hoe sober stond daar tegenover het toilet van witte crêpe de Chine met het breede ceintuur van zilverbrokaat en het smalle bontrandje aan den rokzoom.

De avondjapon van zwarte crêpe Georgette, waarvan de taille, die bijna geen taille meer mocht heeten, zóó weinig stof was er voor noodig, als 't ware aan vier smalle bandjes hing, had als eenige garneering een tak rose bloemen en knoppen, die als een suivez-moi van linkerschouder tot taille hing.

Van goud en rose lamé was de stijljurk, die op den wijden rok een middenbaan van maan-blauw had.

Een robe van zwarte taffetas had op de taille een bouquet zilveren korenaren.

Aan den ongelijken rokzoom was een onderstuk van zwarte tulle, waar de goedgevormde beenen van de schoone Sonia, het Parijsche model, ondeugend doorgluurden.

Als een libel was de mannequin, die de maanblauwe robe droeg, die van voren en van achteren loshangende revers had.

Spaansch deed de avond-robe van witte crêpe Georgette aan, die gegarneerd was met Simili en een suivez-moi had van knal-roode papavers. Een Carmen waardig!

Wit was ook de robe met punten van zilvertissu en een zacht-rose roos op den schouder.

Een japon van witte charmeuse met hel-groene linten, die de draagster het aanzien gaf van een ceremoniemeester, was meer eigenaardig dan mooi.

Als ik u nu nog vertel, dat ik een onnoemelijk aantal bontmantels zag, in nerz, caracul, gazelle, maulwurf etc., dan geloof ik wel, dat ik gevoegelijk kan eindigen en meine Schuldigkeit getan habe!

E. B. B.

HET JOURNAAL VAN PHILEMON ZIJDEWIND

14 September. Vannacht 'n zonderlinge droom gehad. Beppie wilde meedoen aan de Jurgens-landkaarten-prijsvraag, maar Liesbeth wilde geen Lotus eten. "Hé papa, wordt U nu kanaalzwemmer, dan kunnen wij U met die margarine insmeren!" smeekte Beppie en dit vermurwde mijn vaderhart. Dadelijk naar Calais gespoord en de vijf pond kruidboter gelijkmatig over mijn huid verdeeld; heb me nog nooit zoo artistiek gevoeld. Toen ik te water wilde stappen, rezen er twijfels bij me op" of ik wel zwemmen kon, doch een der trainers zei, dat dit niet uitmaakte. 't Was in zee net als op 't land: hoofd boven water en flink van je af trappen en slaan. Dezelfde trainer waarschuwde me ook voor de booten. "Duik er diep onderdoor Zijdewind, en mocht je een klap met de schroef krijgen, schreeuw dan direct om den scheepsdokter of het verbandkistje. Zonder moed, die was reeds eerder in mijn schoenen gezonken, in het Kanaal geploft en gezwommen op leven en dood. Eindeloos, eindeloos en afschuwelijk afmattend; eenigste troost bij de flesschen rum, die me vergezelden. Na dagenlang ploeteren en met den dood voor oogen, kreeg ik gelukkig land in zicht, maar wie, wie schetst mijn verbazing toen ik aan het Amerikaansche Vrijheidsbeeld zag, dat ik mij voor de New-Yorksche haven bevond. Opgepikt door de rivier-douane. Vroeg hun of ik in den Vereenigden Staat was. Ze snauwden me toe, dat ik in kennelijken staat en 'n rumrunner was; dat ik naar den drank rook en me moest schamen, om daarna m'n kleeren uit Europa te halen. Zonder erbarmen wierpen ze me weer in het ruime sop. Met 'n wanhoopskreet ontwaakt; lag in een allerongemakkelijkste houding naast mijn ledikant; voelde overal pijn, doch het record-afstandzwemmen staat op mijn naam.

15 September. Sluizen des hemels geopend; de regen wordt met bakken uit den hemel gegoten. Dit is een van de dagen, dat wij stroomend water op alle kamers hebben. Verschrikkelijke situaties en suaties. Kreeg niet eens de kans om een wandeling te maken want Liesbeth heeft juist een regenscherm voor mij gekocht en ze zou terecht woest worden, wanneer ik met zoo'n nagelnieuw instrument in dit hondenweer uit passagieren ging. Ons provinciaal "Luctor et emergo" ging heden niet voor mij in vervulling.

16 September. Elementen eenigszins uitgewoed. Met Krimp van Dulmen 'n singeltje gepakt. Bij "'t Hijgend hert" en "De vergulden spons", voelde Krimp zich zoo vermoeid, dat hij rusten moest inderdaad liep hij slecht vandaag. Kruidenbittertjes voortreffelijk; we werden jovialer dan ooit. Zijn vrouw wilde naar Vlissingen, zei-ie, voor 'n rondvlucht boven Walcheren, maar hij had geantwoord: "Vrouwen kunnen wel opvliegen zonder machine!" Moet je thuis eens vertellen, ried hij aan. Heb gezucht; ik ken Liesbeth! Hij niet!

17 September. Me leelijk in de vingers gesneden vandaag,; tenminste in figuurlijken zin. Liep vanmorgen met een teiltje de lekkages af, toen Breeduitstra op bezoek kwam en een reuze-nieuwtje had: griffier Dorias ging binnen de week met een Fokker naar Amerika. We stonden perplex. Ik had onlangs nog op de soos gehoord, dat hij bij de a.s. Olympiade het record-klappertanden wilde verbeteren en Liesbeth wist pertinent zeker, dat hij niet zonder waxine-nachtpitje durfde te sluimeren. Breeduitstra bezwoer echter de waarheid zijner woorden, met een ijselijke formule van tien-vingers-boven-'t-graf en desnoods zijn winterteenen er nog bij, zoodat geen twijfel overbleef. Diep onder den indruk; de gesprekken liepen over niets anders. 's Middags op aandringen van Wybo den held bezocht met het verzoek, of bij de ansichtkaart, die ik alvast meegenomen had, uit Amerika aan ons terug wilde zenden verrijkt met zijn handteekening; - en als hij soms in zee viel zouden we 't hem niks kwalijk nemen, wanneer de kaart ook verloren raakte. Nog nooit van mijn leven zoo'n gek gezicht gezien, Hij wilde gaarne aan ons verzoek voldoen, maar begreep er niets van; er waren immers tienduizenden die de Oceaan overgingen. Ik rook misverstand. Na re- en dupliek de zaak opgehelderd. Een oom van hem, die voor zaken naar Amerika moest, had hem uitgenoodigd zijn scheepshut te deelen, en die oom was.... vee-fokker.

19 September. Vandaag weemoedig gestemd. Heb ik altijd wanneer we snijboonen met gehakt eten. Den geheelen middag in stil gepeins verzonken geweest en de volgende treffende notitie opgemaakt: De aarde is waarlijk een tranendal, waarin we voortdurend snikkend weenen en geven we eindelijk de laatste snik, dan zijn we precies dood.

20 September. Voor 't huis van dr. Doorloop ligt zand en op zijn hoofd stukken ijs. Hij moet erg ijlen. Zware slag heeft hem getroffen. Voor hij naar Zwitserland ging, 2500 francs bij zijn bankier opgenomen en daarvan royaal in de bergen geleefd, veertien dagen lang. Aan alle vrienden geschreven, dat het er zoo goedkoop was. Pochte bij terugkomst op het feit, dat hij voor 'n slordige fl 200, vorstelijk uit was geweest, doch toen de rekening van den bankier kwam, zenuwschok gekregen...... 't waren Zwitsersche francs.

VAN EIGEN BODEM

Zeeuwsche Archivaria

door

Andrè Wessels Douw.

Zeeuwsche Plaatsnamen.

Cortgene. Van dit dorpje op Noord-Beveland, is niet zeker op te geven het ontstaan van zijn naam. Sommigen meenen dat het afgeleid is van de plaats die er lag: Cartagosum. De geschiedschrijver Jan Reigenbergh zegt "Cortgene, werd genoemd omdat daar "een kleine vergaderinge in was en om die Korte eygentheid". Wat beteekent dit nu "Korte eygentheyt"? Dat woord beteekende eertijds "eygene heerlijke goederen", zoodat de naam Korte eygentheit wil zeggen "een heerlijkheid, kort en smal in haar omvang en gezag".

Goes. Over dezen plaatsnaam is er twist. De eene zegt, naar een villa Gosaha, de andere naar een stroom van dien naam. Ook meent men dat er schor was, waarop veel ganzen neerstreken, omdat Goes ook een ganze beteekent.

In de Deensche en Nederduitsche taal beteekent dat woord een gansch welige, vruchtbare aarde. Wie gelijk heeft, weet ik niet, maar persoonlijk hecht ik aan de verklaring Gosaha.

Brouwershaven. Is er over de namen van steden wel eens verschil van gevoelen, echter niet in deze plaats. In de oude tijden werd niet genoeg en geschikt water in Zeeland gevonden, om daardoor bier aan de bewoners der eilanden te verschaffen.

Voornamelijk werd dit in Delft gebrouwen en vandaar uit naar Zeeland gevoerd, waar men als vanzelf, Zeelands eerste haven, waar men aankwam, binnenliep. Daar werd alles opgeslagen, om verder in Zeeland gedistribueerd te worden. Vandaar het ontstaan van den naam der plaats Brouwers-Haven.

Domburg dankt den naam aan een Burcht uit de welke de in- en omwonenden zich verweerden tegen kwaad geweld. Daar hij in Duinen lag, heette hij Duin Burcht, 't welk later is verbasterd in Domburcht. De stad Domburg heeft nog een Burcht in haar wapen.

Tholen is een van de groote Steden van Zeeland in 1500, en nam de vierde plaats in, in de vergadering van de Staten van Zeeland. Zij dankt haar naam aan een vermaarde Grafelijke Thol, waar de schippers moesten ankeren en tol betalen alvorens door te mogen varen. In oude gedichten wordt over Tholen ook gesproken als de stad Tolna en Thelonium.

Vlissingen. Ziedaar weer een naam, die meer door verschillende geleerden betwist wordt. Vles zegt Boschorn, beteekent verandering van het wassende en afnemende zeewater. Dit werd Vlessinge.

Neen, zegt weer een ander, Flessing, 't welk visscher beteekent, daarvan komt de naam Flessingou, dat is, een plaats van visschers.

Dat is het ook niet, zegt weer een derde, maar dat lijkt fabuleus.

In het jaar 620 was Willebrord te Westcapelle en trok ook door den omtrek. Hij kwam op een woeste plaats, waar veel ongemanierd volk woonde. Hij preekte er, maar zij wilden hem niet aanhooren. Willebrord ging weer terug, maar liet er zijn drinkflesch achter, waarom hij in gesprek met zijn discipelen over Flessinge sprak.

Men heeft dus, wat Vlissingen betreft, keus uit drie meeningen. Zij voert echter in haar wapen een flesch, wat ook -bevestigd wordt door het rijmpje:

Op April zes

Verloor Alva zijn flesch.

'T SCHAVOTJE DER LEZERS

De Visscherswoningen te Arnemuiden.

Geachte Redacteur.

In het laatste nummer van "Ons Zeeland" komt in de "Week op Walcheren" van v. d. A., een uitlating voor, die niet juist is. Genoemde heer acht het oirbaar te schrijven: "En wie nu de visscherswoningen in Arnemuiden kent, begrijpt de rest wel. Dat zijn in de meeste gevallen kleine, één-kamerwoningen enz."

Hij kent die toestanden blijkbaar hier, maar dan moest hij beter weten. Al wil ik niet beweren, dat er geen woningen als hij zegt meer zijn, moest hij toch weten dat de toestanden op woninggebied hier de laatste vijftien jaren zóó verbeterd zijn, dat wat hij mededeelt zeer onjuist is. Verbeteringen, die nog voortdurend tot stand komen. U begrijpt toch ook wel, dat de keuringsdienst voorwaarden stelt aan de vergunning tot het pellen van garnalen en controleerend werkzaam is. Dat misstanden dus steeds minder zullen voorkomen staat wel vast. In paleizen echter worden als regel geen garnalen gepeld. De menschen zouden zelve ook graag alles beter willen hebben, zijn heusch wel vatbaar voor goede raadgevingen, getuige zijn de enorme verbetering der kinderverzorging, de vermindering der zuigelingensterfte.

Onze gemeente had reeds voor de invoering der Warenwet een behoorlijke melkcontrole. Toen andere gemeenten van dezelfde grootte nog niet over Reinigingsdienst dachten, was er in Arnemuiden al een aanwezig. Nu zal de heer v. d. A. zeggen, 't was daar ook het meest noodig. Accoord, maar erken dan het vele goede dat er is tot stand gebracht en help niet mede om de "Arnemuidenaars" steeds door onbillijk oordeelen omlaag te duwen. Wat hier verbeterd is -komt u eens bij mij aan en ik zal u eens wat anders laten zien dan uw bedompte één-kamerwoningen - is bovendien niet door al die buiten-critiek tot stand gebracht, maar door de menschen zelf. Gedenk als correspondent toch wel aan het woord van Cats:

Geen spies en maekt soo diepe wonden

Als achterklap en booze monden.

Uw. dw.,

Dr. v. d. BIJL, Arnemuiden.

REIS- EN PASSAGEBUREAU "THE ZEELANDIA EXPRESS"

Toerisme.

Het Reis- en Passagebureau "THE ZEELANDIA EXPRESS", Walstraat 4, te Vlissingen, is het eigendom van den heer W. Laatsman, die in België, namelijk te Gent een tweede bureau heeft, dat zeer klein begonnen, thans bezig is zich over België en, Nederland verder uit te strekken. Het bureau belast zich met het leveren van internationale spoorwegbiljetten, het bespreken van hutten en passage op alle mogelijke stoomvaartmaatschappijen. Verder het reserveeren van hotelkamers, restauratiewagens, luchtvaartcabines, autoritten, enz., kortom alles wat de andere groote bekende reisbureaux doen.

Maar buiten deze algemeene diensten heeft "The Zeelandia Express" een bijzonderheid ingevoerd, die geen ander reisbureel bezit.

Beschikkende over de mooiste filmen en projectielantaarn-plaatjes van buiterlandsche steden en gebieden, stelt de Directie zich beschikbaar tot het houden van voordrachten over vreemde landen, volken en zeden. In het bezit van een schat van brochures en platen, moet zoo'n voordracht een waar genot zijn. Te meer omdat de directeur, de heer W. Laatsman, een man van ervaring is op dit gebied. Zijn voetstappen staan evengoed op de hoogten van het Himalaya-gebergte en de dalen van Japan, als in de straten van Berlijn, Parijs en London. Op achttienjarigen leeftijd stond hij reeds als vrijwilliger in Albanië in dienst van den Mbret, en voerde de troepen als gids door de Zwarte bergen van Skoepinie. Voeg bij al deze practische bereisdheid en kennis van land en volk de technische bedrevenheid en zijn persoonlijkheid, dan betwijfelen wij niet of een voordracht van hem moet een genot wezen. Deze, zijne bekendheid met het buitenland zal Zeeland ten goede komen, want bezitter van uitgebreide relaties, hoopt het bureau het volgend jaar een stroom van vreemden naar Zeeland te brengen.

Niet de vreemden "van enkele uurtjes", die Donderdags even overwippen uit Ostende of Brugge. Neen, de vreemden, die hier 3, 5 en 8 dagen zullen blijven, waarvoor ieder hoekje van Zeeland onder geleide van ervaren gidsen, zal blootgelegd worden, en die terug zullen keeren naar hunne haardsteden met een ware kennis over ons land en volk; met niet enkel herinneringen aan witte mutsen en klompen, maar overtuigd van de moreele en stoffelijke waarde van ons volks-bestaan. Toont den vreemden boerinnetjes op klompen en handenklappende boeren, goed, maar toont ze ook het taaie Zeeuwsche karakter, de moderne boerderijen, de scheepswerven vol ratelend ijzer en staal, de instelling van onderwijs en kunst. En dat zal "The Zeelandia Express" doen. Wij kunnen niets anders zeggen, als maak er eens kennis mede, gaat er eens heen, laat U alles eens uitleggen en, waarde lezer, gij zult terugkeeren met de overtuiging, dat Zeeland een soliede praktische zaak rijker is geworden, een firma, die hier noodig was en ons aller sympathie en medewerking verdient.

Ongelukkig de ouders, bij wie de kinderliefde slechts ijdelheid en zelfzucht is.

Glibberig en stijl is de weg, die de steunpunten van den plicht mist;

Daar is geen menschelijk hart,

Waarin de hoop niet leeft,

Daar is geen nacht zoo zwart,

Die niet zijn sterren heeft.