DE BEVOLKINGSVERMINDERING IN ZEELAND.

In het begin van dit jaar werden in diverse nieuwsbladen berichten gegeven over, en beschouwingen gewijd aan de vermindering van het zielental in de meerderheid der steden en dorpen in onze provincie.

Enkele nieuwsbladen lieten zich over dit verschijnsel zeer pessimistisch uit, en sommige trachtten de oorzaken van de vermindering der bevolking aan te geven.

Hierin is o. i. geen enkel orgaan volkomen geslaagd, hetgeen, gezien de omvangrijkheid van het vraagstuk, geen verwondering wekken kan.

Intusschen kwam het ons voor, dat het verschijnsel van ernstig belang geacht mag worden en dat het aanbeveling zou verdienen om te trachten de oorzaken der bevolkingsvermindering, alsmede de "middelen ter verbetering" op te sporen.

Wij namen op ons een poging in deze richting te doen.

Aan verschillende gezaghebbende personen in de provincie zonden we het verzoek ons hun meening over het navolgende kenbaar te maken:

1. De oorzaken der Zeeuwsche bevolkingsvermindering in het algemeen, en die in enkele steden in het bijzonder.

2. De toekomst van Zeeland en van de steden in verband hiermede.

3. De middelen die aan den gesignaleerden toestand een einde kunnen maken.

Van diverse personen bereikte ons een antwoord, andere gaven te kennen de kwestie niet voldoende te beheerschen om er over te schrijven, een enkeling miste tijd en gelegenheid, zich in het vraagstuk te verdiepen.

Intusschen kunnen we constateeren dat deze eerste enquéte van "Ons Zeeland" de belangstelling van diverse vooraanstaande Zeeuwen had.

In dit nummer vangen we de publicatie der binnengekomen artikelen aan.

Het eerst geven we het woord aan den heer Jac. Welleman, burgemeester van Krabbendijke :

De Redactie is geschrokken van berichten, welke in verschillende bladen bij 't begin van 't jaar de ronde hebben gedaan over de vermindering van het zielental in de meerderheid der steden en dorpen van ons gewest. Zij acht dit verschijnsel van ernstig belang en tracht nu met hulp van anderen de oorzaken op te diepen, welke daartoe kunnen hebben geleid, om op grond daarvan te probeeren, "middelen ter verbetering" op te sporen. Zij riep ook mijn hulp daartoe in en omdat het vraagstuk mij in hooge mate interesseert, heb ik verschillende gegevens, welke mij ten dienste staan, nader geraadpleegd, zonder vooruit te kunnen zeggen, of daaruit juiste conclusies kunnen worden getrokken.

Zeeland telde per 31 Dec. 1917 246779 en

per 31 Dec. 1926 252217 inwoners,

alzoo een vermeerdering van 5438 inwoners

in 10 jaar, oftewel 2.2 %. Dit cijfer is in vergelijking met de gemiddelde vermeerdering van heel Nederland zeker te laag.

Bovengenoemde cijfers waren voor de verschillende streken van onze provincie als volgt

p. 31 Dec. '17 p. 31 Dec. '26

Walcheren 63561 66244 + 2683= 4.2 %

Zuid-Beveland 49991 52364 + 2373=4.2 %

N.-Beveland 7594 7701 + 107 =1.4 %

Tholen 16289 16081 - 208

St. Philipsland 2219 2160 -59

Sch. en Duivel. 24892 24204 - 688

Z. Vl. West 26979 27945 + 966 = 3.5 %

Z. Vl. Oost 55256 55518 + 262 = 0,5 %

Uit deze gegevens kan men afleiden, dat Zuid-Beveland en Walcheren het minst achterop komen.

Ik heb daarop mijn onderzoek nog verder uitgebreid en nagegaan de bevolkingscijfers over de laatste 10 jaar van alle gemeenten, in de hoop, dat de Redactie hiervoor ruimte zal weten te vinden.

De uitslag is als volgt ;

Bevolkingscijfers 1917 tot en met 1926 op 31 December

NOORD-BEVELAND

Gemeenten: 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Colijnsplaat 2086 2072 2106 2099 2084 2065 2044 2017 2017 1999

Kats 628 616 597 611 611 621 627 645 673 657

Kortgene 1317 1318 1295 1282 1274 1273 1277 1291 1312 1318

Wissenkerke 3563 3612 3619 3598 3630 3671 3666 3676 3673 3727

------ ------

7594 7701

THOLEN

Gemeenten: 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

St. Annaland 2588 2591 2590 2564 2540 2527 2592 2591 2623 2626

St. Maartensdijk 2881 2908 2855 2819 2792 2798 2750 2802 2827 2829

Oud-Vossemeer 2237 2248 2292 2284 2297 2318 2313 2340 2335 2340

Poortvliet 1829 1847 1829 1811 1819 1811 1798 1812 1817 1797

Scherpenisse 1414 1398 1404 1410 1394 1415 1429 1417 1409 1405

Stavenisse 1989 2004 1974 1951 1934 1945 1954 1961 1969 1986

Tholen 3351 3356 3241 3104 3203 3199 3204 3159 3124 3098

------- -------

16289 16081

WALCHEREN

Gemeenten: 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Aagtekerke 741 735 754 759 747 753 767 776 773 765

Arnemuiden 2226 2196 2193 2151 2126 2143 2194 2195 2227 2252

Biggekerke 865 862 854 854 862 865 870 863 859 850

Domburg 1380 1413 1415 1374 1381 1357 1343 1353 1343 1350

Grijpskerke 887 885 895 891 895 880 890 893 877 876

Koudekerke 3152 3193 3167 3216 3370 3347 3420 3444 3486 3498

St. Laurens 766 776 773 806 825 825 881 949 1036 1063

Meliskerke 696 710 687 688 689 706 722 722 709 702

Middelburg 18433 18468 18494 18554 18688 19184 19420 19268 19168 19020

Nieuw- en St.Joosland 1035 1010 1046 1030 1053 1048 1050 1100 1112 1115

Oost en West-Souburg 3964 4011 4086 4096 4184 4292 4356 4352 4378 4464

Oostkapelle 1321 1346 1308 1300 1324 1307 1321 1324 1328 1334

Ritthem 670 678 666 665 653 653 641 628 629 629

Serooskerke 1640 1661 1649 1658 1676 1677 1701 1709 1687 1623

Veere 1023 1042 987 985 993 1060 1092 1086 1018 989

Vlissingen 21878 22431 22343 22246 22446 22419 22440 21800 21601 21742

Vrouwenpolder 1026 1030 1033 1015 1019 1026 1019 1014 989 1050

Westkapelle 2116 2141 2117 2113 2092 2112 2100 2115 2132 2141

Zoutelande 743 740 738 728 724 747 754 737 757 781

-------- --------

63562 66244

SINT-PHILIPSLAND

Gemeente: 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Sint Philipsland 2219 2209 2185 2142 2136 2157 2187 2149 2148 2160

SCHOUWEN-DUIVELAND

Gemeenten 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Brouwershaven 1324 1325 1321 1321 1290 1305 1308 1306 1312 1298

Bruinisse 2818 2835 2781 2703 2667 2666 2668 2647 2617 2536

Burgh 588 584 601 571 571 554 586 598 604 591

Dreischor 1311 1289 1273 1291 1263 1251 1244 1250 1271 1261

Duivendijke 634 627 637 617 622 641 630 605 610 594

Elkerzee 623 613 624 573 570 583 580 573 570 604

Ellemeet 582 582 566 574 561 551 550 542 543 546

Haamstede 1170 1188 1203 1222 1225 1213 1222 1214 1228 1252

Kerkwerve 836 856 866 873 884 899 884 876 878 865

Nieuwerkerk 1883 1874 1851 1835 1816 1810 1841 1889 1908 1903

Noordgouwe 884 892 851 858 869 906 926 936 916 925

Noordwelle 437 459 450 427 426 408 403 398 426 423

Oosterland 2076 2086 2055 2067 2059 2023 2024 2027 1994 2003

Ouwerkerk 764 785 784 761 755 764 760 745 724 708

Renesse 653 663 655 659 698 697 673 666 659 654

Serooskerke 298 293 291 276 270 274 270 260 251 248

Zierikzee 7041 7086 6967 6858 6775 6852 6937 7000 6954 6866

Zonnemaire 1018 1024 984 974 964 963 961 967 951 927

-------- --------

24890 24204

ZEEUWSCH-VLAANDEREN (WEST)

Gemeenten 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Aardenburg 2242 2269 2257 2277 2152 2171 2149 2136 2156 2178

Biervliet 2524 2554 2546 2524 2441 2470 2444 2426 2445 2425

Breskens 2350 2352 2434 2505 2481 2444 2486 2535 2562 2643

Cadzand 1060 1059 1039 1017 1012 1008 997 983 987 986

Eede 1082 1092 1111 1094 1096 1084 1089 1076 1092 1091

Groede 2501 2522 2504 2525 2514 2615 2642 2654 2651 2645

Hoofdplaat 1392 1378 1406 1401 1448 1450 1442 1425 1416 1380

IJzendijke 2981 3028 2808 2938 2943 2906 2896 2886 2853 2886

St. Kruis 695 734 714 670 680 681 692 678 653 677

Nieuwvliet 470 471 459 475 464 480 489 490 450 484

Oostburg 2441 2462 2547 2558 2557 2597 2650 2670 2690 2725

Retranchement 775 780 767 752 719 719 705 730 710 694

Schoondijke 1995 1960 1941 1925 1898 1955 1984 1994 2023 2078

Sluis 2843 2848 2889 2887 2944 3049 3031 3099 3125 3114

Waterlandkerkje 586 626 648 599 612 582 580 562 597 594

Zuidzande 1042 1031 1027 1062 1106 1076 1063 1049 1035 1045

------- -------

26979 27645

ZEEUWSCH-VLAANDEREN (OOST)

Gemeenten 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Axel 5497 5565 5549 5625 5635 5668 5695 5719 5796 5853

Boschkapelle 1263 1281 1283 1283 1285 1298 1296 1314 1306 1317

Clinge 3859 3859 3897 3789 3830 3817 3764 3753 3760 3757

Graauw en Langendam 2236 2216 2185 2180 2075 2107 2120 2116 2119 2089

Hengstdijk 666 655 654 629 638 648 635 630 640 654

Hoek 2812 2836 2777 2765 2721 2701 2714 2739 2733 2680

Hontenisse 5401 5386 5300 5353 5357 5418 5416 5367 5380 5451

Hulst 3741 3809 3876 3912 3855 3851 3865 3903 3911 3950

St. Jansteen 3478 3529 3495 3536 3517 3538 3473 3474 3508 3530

Koewacht 2834 2830 2907 2917 2751 2707 2676 2676 2673 2658

Neuzen 9809 9895 9946 9907 9920 10009 9995 10037 10049 10119

Ossenisse 960 954 980 984 900 895 911 909 907 911

Overslag 434 424 427 396 378 370 369 367 355 342

Philippine 1278 1293 1287 1255 1209 1211 1205 1204 1200 1191

Sas van Gent 2666 2741 2662 2603 2635 2693 2752 2855 2896 2944

Stoppeldijk 1693 1661 1604 1565 1571 1596 1579 1607 1612 1617

Westdorpe 1903 1931 1936 1855 1848 1844 1873 1871 1875 1867

Zaamslag 3559 3597 3505 3512 3553 3579 3550 3587 3582 3597

Zuiddorpe 1167 1147 1114 1098 1047 1056 1012 1000 1003 991

-------- --------

55256 55518

ZUID-BEVELAND

Gemeenten: 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926

Baarland 707 713 722 722 737 754 765 757 774 765

Borssele 1321 1318 1349 1339 1345 1347 1404 1416 1393 1415

Driewegen 639 662 632 623 636 631 621 617 605 610

Ellewoutsdijk 726 649 688 670 668 645 658 641 626 632

Goes 7770 7881 7894 7945 8189 8293 8430 8550 8651 8748

's Gravenpolder 1045 1076 1057 1050 1068 1090 1097 1117 1133 1114

's Heer Abtskerke 365 386 392 395 393 395 404 408 416 424

's Heer Arendskerke 3564 3603 3644 3665 3683 3674 3712 3778 3756 3838

's Heerenhoek 1148 1165 1175 1198 1204 1245 1245 1239 1273 1271

Heinkenszand 1841 1849 1846 1841 1829 1932 1855 1893 1905 1898

Hoedekenskerke 1279 1283 1305 1293 1291 1301 1321 1337 1384 1383

Kapelle 2338 2381 2428 2404 2390 2400 2432 2466 2532 2619

Kattendijke 1203 1205 1221 1277 1246 1274 1278 1283 1267 1260

Kloetinge 1716 1794 1770 1769 1776 1781 1798 1855 1920 1979

Krabbendijke 2368 2407 2396 2422 2400 2395 2409 2439 2450 2425

Kruiningen 4144 4154 4201 4180 4235 4150 4188 4099 4064 4061

Nisse 689 703 684 681 681 687 686 691 687 684

Oudelande 754 748 738 727 743 760 763 755 770 762

Ovezande 1147 1186 1184 1210 1224 1233 1248 1276 1288 1315

Rilland-Bath 2240 2207 2143 2106 2164 2140 2132 2125 2125 2146

Schore 1039 1007 987 986 976 948 939 959 954 957

Waarde 1007 985 956 952 962 968 973 974 973 955

Wemeldinge 2287 2288 2283 2290 2260 2349 2419 2426 2393 2396

Wolfaartsdijk 2512 2540 2517 2507 2483 2504 2537 2535 2577 2585

Yerseke 4225 4215 4266 4154 4176 4140 4201 4186 4175 4196

------- --------

48074 50438

Aan de hand van deze cijfers komt men nu als het ware vanzelf terug tot plaatselijke toestanden. Zoo ziet men b.v., wat Walcheren betreft, groei in Koudekerke en Oost- en West-Souburg, waarschijnlijk door haar gunstige ligging resp. ten opzichte van Middelburg en Vlissingen. Ook St. Laurens is vooruit gegaan, wellicht mede ten koste van Middelburg. Iets dergelijks heeft plaats op Zuid-Beveland, waar Kloetinge aftapt van Goes, dat ondertusschen zelf mede belangrijk is vooruitgegaan. De oorzaak hiervan is niet ver te zoeken, de ringbaan is er en het daarvoor benoodigde personeel is er blijvend gevestigd. Niet onbelangrijk is ook Kapelle gegroeid. De uitbreiding van den tuinbouw in deze gemeente doet haar goede werking zien. Gunstig steekt deze plaats af bij Rilland-Bath, dat in zielental daalde, niettegenstaande belangrijke uitbreiding van het gemeentelijk territoir. Ik vermoed, dat onze Commissaris der Koningin hieruit eene conclusie zal trekken. Dezelfde tendenz als te Kapelle valt ook, zij het in mindere mate, waar te nemen bij Ovezande, Krabbendijke, Wemeldinge, Wolfertsdijk en 's Heer Arendskerke.

Kruiningen verloor in de werf te Hansweert.

Noord-Beveland bleef vrijwel constant, zoo ook St. Philipsland en het eiland Tholen, maar het stadje Tholen boerde een vrij groot eind achteruit. Moge de brug over de Eendracht hier uitkomst brengen !

Op Schouwen en Duiveland is over de heele linie als het ware achteruitgang te constateeren. Ook Zierikzee deelt hierin.

Zonder deze preciese cijfers nog te kennen, heb ik me al meermalen afgevraagd, of dit eiland in zijn geheel niet achterop moet komen, geïsoleerd als het is van het moderne verkeer, wat natuurlijk zich meer wreekt, naarmate men elders wel van moderne middelen van vervoer kan profiteeren. Het krijgt nu een rijksweg van Zierikzee naar Zijpe, maar wat haalt dit uit, als het kostbare veer naar Anna-Jacoba gehandhaafd blijft en de weg daar niet wordt voortgezet ? De P.Z.E.M. zal er nu licht brengen, ook de noodige kracht voor kleine industrie, zeer zeker bronnen, waaruit bij den concurrentiestrijd kan worden geput, maar het wil mij voorkomen, dat het verkeersvraagstuk voor dit eiland daarmede niet van de baan is.

In West Zeeuwsch-Vlaanderen zijn ook slechts enkele plaatsen, die iets vooruit zijn gegaan, met name Breskens, Groede, Sluis en Oostburg. Groede breidt zich waarschijnlijk uit ten koste van Breskens. Oostburg dankt zijn vooruitgang stellig aan zijn nieuwe onderwijs-inrichting en Sluis, dunkt mij, profiteert van het vreemdelingenbezoek. Aan onderwijs-inrichtingen dankt waarschijnlijk ook Hulst eenigen groei ; Sas van Gent heeft wat groot-industrie, Axel is een centrum van rustende landbouwers, heeft ook zijn lagere landbouwschool en Ter Neuzen gaat met de scheepvaart op en neer.

Ziehier, wat uit de cijfers direct te halen is voor enkele bijzondere gevallen. Het groote feit blijft bestaan, dat Zeeland in zielen-aantal zoo niet terugloopt, dan toch niet bijhoudt de vermeerdering, welke over het geheele land is te constateeren.

Dat de malaise op landbouwgebied hieraan niet vreemd is, zal niemand betwijfelen. Dit komt te meer nog uit, waar we zien, dat de daling vooral in de laatste jaren eenigszins snel is gegaan. Het is nu eenmaal zoo, in een tijd, waarin de boerderij niet rendabel is, wordt minder arbeid aangewend. Het niet direct noodige, dat geen of slechts weinig invloed uitoefent op de productie, blijft achterwege. In een provincie als Zeeland slaat zoo'n facor dadelijk door. Minder werk beteekent minder levensmogelijkheden en in dergelijke tijden trekt dan een gedeelte der plattelandsbevolking naar de steden of wel, het zoekt in emigratie zijn heil. Dit is ook inderdaad in de laatste jaren het geval. Rotterdam heeft wat van dezen gekregen. Noord Frankrijk trok enkelen, weer anderen gingen naar Canada. Zoo zal het nog een tijd doorgaan, totdat de landbouw weer meer arbeid zal vragen. Een ombuiging naar den tuinbouw kan goed werken, maar daarvoor is bedrijfskapitaal noodig en bovendien ook rechtszekerheid op den grond, wat ons bestaande pachtstelsel niet voldoende waarborgt. Andere factoren, welke het bedrijfsresultaat in den landbouw ongunstig beïnvloeden, lage marktprijzen, hebben we niet in de hand. Wel meen ik meermalen te hebben aangetoond, dat in de lijn van de historie, de calamiteuze suikerbietencultuur, en dat is voor Zeeland een voornaam iets, welke bovendien in zichzelf een groote brok werkgelegenheid biedt, kan worden behouden.

Overigens kan als algemeene remedie gelden, verhooging der opbrengsten door nog intensiever bouw, door nog meer, gebruik te maken van de middelen, welke de wetenschap den landbouw aan de hand doet ; door krachtiger uitvoering der landarbeiderswet. Het is wel droevig in dit verband te moeten wijzen op het feit, dat juist het platteland lijdt onder de verslechtering van het onderwijs, door de zoogenaamde "technische herziening" toegebracht. Immers bij het afvloeien der onderwijzers vloeien oogenblikkelijk verschillende klassen ineen.

Misschien mag ik ook spreken van beteren afvoer van polderwater. Immers meerdere plaatsen in onze provincie boden weinige weken geleden een droevig gezicht en dat hebben we van onze vaderen toch wel geleerd, dat men in het water niet boeren kan.

Dan nog wil ik er op wijzen, dat ook het platteland eischen stelt aan het leven, evengoed als de stedeling. Vandaar, dat moet worden getracht, verschillende gemakken, waarover de stadsbewoner beschikt, ook den plattelanden deelachtig te doen worden. In dezen gedachtengang werkte ik van harte mee aan de electrificatie en aan de totstandkoming van waterleidingen.

Maar ook van hoogerhand moet daarbij medegewerkt worden. Telefoon, telegraaf en post moeten evengoed functioneeren als in de stad. Naar mijn meening moeten hierbij zelfs speciale plattelandsbelangen worden gediend. Ik denk b.v. aan het soms dure bestelloon van telegrammen. aan den duren aanleg van een telefoon, aan het willekeurig inkrimpen of stopzetten van postbestellingen, aan het absoluut onvoldoende buurtverkeer met onze treinen en trams, aan de gebrekkige correspondentie bij die openbare middelen van vervoer enz

Zeeland zal het vooralsnog moeten hebben van land- en tuinbouw. Op deze bedrijfstakken moet derhalve de volle aandacht worden geconcentreerd. De individueele boer en tuinder, alsmede de vakvereenigingen en de overheid hebben hier nog een ruim arbeidsveld. Door electrificatie kan de handeldrijvende middenstand in zijn geheel, en de kleine industrieel in het bijzonder worden geholpen, maar men vergete niet, dat de verkeersmiddelen daarbij eveneens een groote rol spelen.

Het verkeersvraagstuk blijft voor Zeeland urgent ; tevreden over hetgeen het Rijk ons dienaangaande gaf in zijn Rijks-wegenplan, zijn we niet, we hadden op redelijke gronden meer verwacht. Men wil de Zeeuwen immers naar Holland trekken en niet naar België drijven ? Maar dan moet men ook toegang geven tot ons gewest en een einde maken b.v. aan den levensgevaarlijken toestand in den Caterpolder, den beruchten verbindingsweg tusschen Zeeland en overig Nederland.

Mijn artikel is langer geworden dan ik had gedacht en toch ben ik niet volledig geweest, ik erken dat gaarne. Ik bracht echter materiaal aan en ik sneed eenige onderwerpen aan, waarover met vrucht van gedachten kan worden gewisseld.

JAC. WELLEMAN.

Krabbendijke.

TREFFERS EN POEDELS

EITJES VOOR PASCHEN

Paschen, tijd van lentedroomen,

tijd van zon en jonge boomen,

afscheid van de winterdagen,

shawls en bont en hooge kragen,

tijd, waar eerste bloemen bloeien,

buitenkomst der eerste koeien,

nieuwe knoppen, nieuwe takken

nieuwe sla en nieuwe pakken,

nieuwe schoonmaak van de huizen,

uitgemafte vledermuizen,

zomertijd (pas na een maandje),

kievitsei voor Juliaantje

(het present van een der vluggen),

eerste kieteling der muggen.

Paschen, tijd van gratis eiers

van Uw vrienden, van Uw vrijers;

chocoladefabrikanten

krijgen massa's goede klanten. -

Dagen van het eiers zoeken

thuis in gaten en in hoeken,

't mooiste ei van 't mooiste prijsje

is gewoonlijk voor je meisje.

Eiers in den tuin, in bed,

op den zolder, op 't closet,

't is een turen, grijpen, rekken

naar de allergekste plekken.

't Is een stukje levenslied:

grijp je niet, dan heb je niet. -

Paschen, dag die heilig is,

dag van de Herrijzenis;

in Genève is het wezen

van den Vrede niet herrezen.

In dat Zwitsersch droomenland

maakt men Vrede (vast van kant).

Wat daar straks wèl zal verrijzen

is het tweede der Paleizen

die den Vrede moeten maken

('t Haagsche gaat waarschijnlijk staken).

Op de Schelde is geschoten,

o, wat hebben wij genoten,

daar hield onze zeemilitie

generale repetitie. -

Paschen is de dag der dwazen,

die op zon met Paschen azen,

die het weerbericht maar lazen

en dat heeft ze vaak te grazen.

Paschen brengt een enkel keertje

ook wel zonnig voorjaarsweertje,

dikke borstrok irriteert je

en een winterjas geneert je.-

Met de Paschen gaat men uit.

fietst, flaneert en flirt en fluit,

maar drie-vierde van de kluit

weet niet, wat de Paasch beduidt. -

WILLEM TELL II.

DE SCHELDE-ZENDER

Hallo, hallo........

Hier is het draadloos uitzendstation de Schelde-Zender........

Vindt u het interessant, te hooren

- dat in de raadszaal te Schoondijke op 1 April de nieuwjaarsrede nog niet was uitgesproken. Misschien wordt op 1 Jan. 1929 gewacht, teneinde twee vliegen met één klap te treffen.

- dat we dezer dagen op een der Zeeuwsche wegen een wegwerker inderdaad ook zagen werken.

- dat op 23 Mei a.s. 150 buitenlandsche journalisten op Zuid-Beveland en Walcheren neer zullen strijken. Te Wemeldinge wordt ter eere der persmenschen een groot tuinfeest georganiseerd van Zeeuwinnetjes en Zeeuwen in gewestelijke kleedij.

- dat de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Zeeuwsche Eilanden besloot de autobussen in Zuid-Beveland steun te verleenen.

- dat te Vlissingen een vader in zijn slaap door een 31-jarigen, niet geheel normalen zoon met een hamer werd aangevallen. De vader kwam in handen van een arts, de zoon in die der politie.

- dat in Souburg een 15-jarig jongmensch zich te buiten ging aan geestrijk vocht. De politie interesseert zich voor hem, die den jeugdigen knaap aan de voeten van Bacchus bracht.

- dat Middelburg op den hoek Korte Delft - St. Pieterstraat een verkeersspiegel rijker is geworden. Tot vreugde der poederslavinnen en benzineridders.

- dat men, wat de kosten betreft, beter vanuit Amsterdam een pakje naar Londen kan zenden dan naar een plaats in Westelijk Zeeuwsch Vlaanderen. Voor het overige natuurlijk niet.

- dat in Ierseke een schip meerde, teneinde zaaioesters naar Denemarken over te brengen,

- dat ettelijke dames, woonachtig te Scherpenisse, zich scherp hebben geweerd met inzameling van gelden voor het nationaal Huldeblijk aan de Koningin-Moeder. Ze tooverden fl 78,95 uit de Scherpenissesche beurzen.

- dat een 3-jarig jongetje in Noordwelle in een sloot geraakte. Toen men het kind ophaalde, bleken de levensgeesten reeds geweken.

- dat het contracteeren der Zeeuwsch-Vlaamsche bieten nog in vollen gang is. De prijzen varieeren voor inlandsche fabrieken van 18 tot 19 gulden per 1000 K.G.

- dat de raad van Zierikzee besloot om grint niet meer door havenarbeiders doch door een zelflosser te laten lossen. De machine knockt ook daar de spieren out.

- dat te St. Laurens de brandspuit uit de Ned. Herv. Kerk zal verdwijnen, daar men de ruimte waarop de spuit beslag legde, noodig heeft voor berging van de fietsen der kerkgangers.

- dat van 18 tot en met 24 Februari in Zeeland zich 4 gevallen van besmettelijke ziekten voordeden.

- dat de Gentsche Kamer van Koophandel vues heeft op een nieuwe zeesluis in Terneuzen, omdat de huidige niet meer beantwoorden zou aan de eischen van de groote scheepvaart.

- dat Sas van Gent fl 5000.- gaat leenen voor uitbreiding van het gemeentelijk electrisch bedrijf.

- dat de leden van de afdeeling Zeeland van het korps motordienst van den vrijwilligers landstorm de vorige week in Goes een feestavondje hadden.

- dat de coöperatieve veilingsvereeniging Walcheren besloot de voormalige vleeschhal in het stadhuis te Middelburg vaarwel te zeggen en een eigen veilingsgebouw te bouwen ten Westen van het station.

- dat B. en W. van Vlissingen den raad voorstellen om te doen onderzoeken of de duinwaterleiding in de toekomst voldoende water zal kunnen leveren. De kosten van het onderzoek worden op fl 10.000. - geraamd, waarvan fl 5000,- voor rekening der gemeente komen.

- dat aan de kinderen uit de hoogste klassen der lagere scholen in Goes een boomplantdag ten deel is gevallen. Men verwacht van deze boomplanterij een heilzamen invloed.

- dat op medisch advies de openbare lagere school te Hoedekenskerke de vorige week gesloten is wegens het epidemisch heerschen der mazelen. De sluiting is - en we haasten ons dit te verzekeren - slechts een tijdelijke.

- dat een onzer bladen dezer dagen een ingezonden stuk bevatte, waarin werd voorgesteld om de ferry-boot voortaan motorpont te noemen. We hopen, dat deze omdooping van invloed zal zijn op het karakter van het vervoermiddel-te-water.

- dat in Sas van Gent de vorige week Donderdag de 3e en laatste Kunstavond is gehouden. O. a. werd de gastvrijheid der Hollanders tijdens de oorlogsjaren aan de Belgen betoond, in woord en beeld herdacht.

- dat de schoolkinderen te St. Laurens op den 70en jaardag der Koningin-Moeder een gedenkpenning van de gemeente ontvangen. Dit geschenk komt de gemeentekas op 1 dozijn guldens te staan.

- dat men in St. Jansteen den laatsten tijd nogal jacht maakt op kippen en konijnen, die in hokken gehuisvest zijn.

- dat in IJzendijke het vermenigvuldigingscijfer der belasting van 0.7 op 0.8 is gebracht, zulks op advies van den inspecteur der belastingen. Men denkt er over dezen ambtenaar een serenade te brengen.

- dat in Vlissingen circa 80 menschen werkloos zijn.

- dat het trammetje Breskens - Aardenburg in 1 uur en 20 minuten kans ziet 20 K.M. af te leggen. Onze eeuw is wel jachtig; sommige vervoermiddelen jichtig.

- dat er dit jaar in Zeeland weer veel panharing gemarkt is. Concurrentie met de Zuiderzee.

- dat de schietoefeningen op de Wester-Schelde, aldus het antwoord van den minister van buitenlandsche zaken op vragen van den heer Van Embden, geen belemmering vormen voor de Belgische scheepvaart.

- dat de vorige week Zaterdag in de duinen te Vlissingen het eerste kievitsei is gevonden.

- dat de heer Hartman bij zijn aftreden als griffier op treffende wijze gehuldigd is door Ged. Staten, ambtenaren, burgemeesters en secretarissen in onze provincie.

- dat B. en W. van Middelburg de bekende adviezen van Ged. Staten inzake een zuinig beheer niet erg practisch vinden.

- dat 4 koeien in Groede haar eigenaar in één week 7 kalveren schonken. Men kan maar boffen .....

Wij sluiten nu tot volgende week Vrijdag .............. Adieu ............

DE VROUW AAN HET WOORD

Er komen maar steeds meer lente- en zomer-geluidekens binnen.

Mijn ooren hebben ze voor u opgevangen en mijn oogen hebben bewonderend gekeken naar al wat die Hooge Vrouwe, Madame la Mode, voor u in haar vruchtbaren schoot bergt.

Het avond-japonnetje van verleden jaar, dat nog zoo beeldig is en toch een nieuw toetsje moet hebben, wordt plotseling als nieuw door de guirlande van rozen, die op den linkerschouder gehecht wordt, zóó, dat één groote, warmroode roos boven op uw borst prijkt en de rest, steeds kleiner wordend, afhangt tot waar eens uw taille zat! Heel vlug en heel smaakvol staat deze, garneering, doch de rozen moeten bizonder fraai zijn en blaadjes in teêr groen hebben of ook wel rood-bruin.

Een beeldig morgen-costuumpje, waar u ook wel 's middags een visite mee kan afsteken bij een intieme vriendin: van zwarte jersey de laine, het rokje in fijne plisse's, de taille als een korte casaque, waarop links op de borst vier knoopjes van simili omrand met onyx. Het manteltje kort, zonder eenige garneering, alleen met een smalle ceintuur van dezelfde stof. Hier, bij een zwart vilten hoedje met speld, die overeenkomt met de knoopjes van uw robe, een breede èn lange zijden das van wit en zwart geruite zijde, een taschje van zwart krokodillen-leer, zwart zijden kousen en peau de Suède schoentjes met een gespje of ornamentje in similien onyx. Zeer gedistingeerd, niet waar?

Zwart doet opgeld, mijne dames.

Uw middag-tailleur, ook al van zwart, moet veel strenger zijn. De rok wordt als een lap om uw lieve leden geslagen, is van even over de heup tot het been open, maar heeft een zijden in-kijk.

De mantel, bijna een smoking, sluit met een knoop en heeft smalle kraag en revers. Op een van die revers steekt u een monogram-broche b.v. van marcassite en onyx.

Een wit crêpe de Chine blouse, heel sober, met kleine zij-zakjes, waarop eenige grillige figuurtjes worden geborduurd en een klein gezellig dopje waarvan de bol van wit, de rand van zwart Bangkok is en dat alleen een klein ornamentje van Simili en onyx heeft, voltooien uw smaakvol en uiterst up to date geheel.

Heel veel zullen ook de zijden tailleurs gedragen worden, meestal van een soepel satijn in zwart of donkerrood.

Nu we dezen zomer in het teeken van de sport zullen staan, maakt de haute couture meer dan ooit werk van de sport-costumes.

Deze zijn echter van een zoo groote elegance, dat men gevoegelijk in een sportpak visites kan afsteken.

In Djersakasha zijn de mooiste combinaties te krijgen. Zoo b.v. een robe waarvan het rokje van breede plooien en de taille glad van roode Tussanam, waarvan de garneering om de ronde halsuitsnijding en de rokrand bestaat uit vijf zwarte zijden tresjes. Deze moeten héél smal zijn. Het korte sport-jasje dat hierop gedragen wordt, is van blauwe Djersakasha, waarin roodzijden motiefjes geweven zijn. De voering is van roode Tussanam en het jasje is omrand met zwarte tresjes, evenals de zakjes, manchetten en revers.

Een rood vilthoedje staat knallig bij dit geheel.

L'estiva heet de mooie Schotsche stof, waarvan eveneens de beeldigste ensembles en trois pièces gemaakt worden.

Zwart en witte ruiten, rose en grijs, blauw en geel, green en grijs, in alle denkbare kleur-combinaties wordt deze stof verwerkt.

Ik zag een dot, waarvan het rokje van staal-blauwe effen stof twee openspringende plooien voor en achter had. De sweater van gestreepte Estiva in blauw, geel en rose was geheel glad.

Een kort jasje van de effen stof was gevoerd met de gestreepte stof van de sweater.

Een kwiek vilten hoedje, ook in staal-blauw, paste bij het geheel.

Het huis Bianchini-Ferier bracht crêpes de Chines, ontleend aan kleur en teekening van de schitterende kappelletjes, die 's zomers boven onze bloemen fladderen. Zeldzaam mooi zijn deze bedrukte stoffen.

Nu vertel ik u nog even van een gemakkelijk artikeltje, dat een Brusselsch huis me liet zien en ik direct met succes voor mezelf vervaardigde.

't Is n.l. een soort plastron om, wanneer de dagen nog wat koel zijn, in uw tailleur te dragen.

Stel u voor, een soort punt-slabbetje, dat tot in de taille reikt, b.v. van beige foulard met motieven van terra er in.

Aan dezen puntigen lap zijn twee lange slippen. Deze zijn, evenals de punt van den lap, met een breede zoom omrand van zwarte zijde.

Nu is de bedoeling, dat u dezen doek om uw hals, doet, de slippen terugslaat en deze onder uw kin strikt. U krijgt dus een flattante strik, die uit uw mantelkraag komt gluren, terwijl de plastron uit uw mantel-opening gluurt.

'Practisch èn nieuw! Succes er mee! E. B. B.

HET DAGBOEK VAN PHILEMON ZIJDEWIND

28 Maart. - Moet wachten bij mijn barbier. De geheele leestafel afgegraasd. Dat brengt je meteen weer flink op de hoogte van het wereldgebeuren. De afgevaardigden naar de voorbereidende ontwapeningsconferentie, zijn hals over kop uit Genève naar huis vertrokken. Het liet zich namelijk aanzien, dat er eenige voorbereidingen ten opzichte van de ontwapening waren te treffen en dat was het gekste wat de heeren kon

overkomen. Daar hadden zij in 't geheel niet op gerekend!

Ernstige aardbeving in Italië. Mussolini heeft met zichzelve kabinetsraad gehouden en de mogelijkheid overwogen, dat achter deze onaangename bodemberoering, het booze buitenland kon zitten. Vastgesteld, dat de Oostenrijkers tegen de Alpen geduwd hebben; er zal een donderrede worden gehouden.

Pijnlijk incident op het gezantenbal aan het Engelse Hof, ter eere van den Afghaanschen Koning, die men gaarne geestelijk en lichamelijk gebroken naar zijn vaderland terug zendt. De Koning werd door den Mexicaanschen gezant een groote sigaar gepresenteerd. De vorst, tot schreien toe bewogen, betreurde het, dat hij zijn weldoener niet met scheidingsteeken kon opknappen. "Mijn land kent geen orde, helaas"; "het uwe wel?" Homerisch gelach.

29 Maart. -De Duitsche vlieger is nog niet aan zijn Oceaantocht begonnen, dien hij opgezet heeft ter wille van de leus: ,Deutschland über alles". Toen hij den Atlantischen Oceaan zag, heeft bij naar Berlijn getelefoneerd of in dat über alles ook de wereldzeeën begrepen waren. Komt er een bevestigend antwoord, dan valt er mogelijk nog iets op te werpen over slechte landingsterreinen aan de Amerikaansche kust. Bovenstaande wijsheid uit de eerste hand van Breeduitstra ontvangen, die me daarna vergastte op een gruwelverhaal van een bejaarden man te Rotterdam, die met een scherp voorwerp zijn vrouw om hals bracht. Ik kan niet begrijpen hoe een man zulks durft; Breeduitstra merkt op, dat hen best begrijpen kon, dat ik dat niet begreep. Ja, ware vriendschap brengt juiste verstandhouding; stemt de menschen op elkaar af en daarom is er zoo'n groot gebrek aan ware vriendschap in deze wereld.

30 Maart. - Door vergissing van krantenbezorger kreeg ik het ochtendblad vanmorgen reeds. Met lust het Kamerverslag gelezen. Prachtige strijd. Pak aan! Neen, onaannemelijk! Hier heb je 't toch! Nu, geef dan maar op! Neen, nu krijg je 't niet meer! Herinnert me aan mijn eigen jeugdstrijd van de kinderkamer. Melkboer driemaal aan de bel getrokken. Groot enthousiasme. Leve het parlement! Bezuiniging op alle fronten. Vroeger moesten er dokters worden omgekocht en nu kan ie met een gang naar den burgemeester volstaan. Hij was er tegen dat wat het diers was, in den mensch werd gebracht. Ik keek naar de melk. Hij keek naar de melk. "Daar bloedt mijn hart genoeg van," kermde hij. "Kan nog niet anders door die ellendige Warenwet; als ze eerst maar overal onze gewetens-bezwaren erkennen; dan zal het niet meer gebeuren, dat 'n christen, die met de beste bedoelingen tachtig percent water in zijn melk doet, door den rechter gestraft kan worden.

31 Maart - Nog immer niets gehoord van de Duitsche Oceaanvliegers. Een der piloten heeft voorzichtig geïnformeerd of de Ieren dom genoeg waren om hun 's morgens wijs te maken, dat de vliegers gedurende dan nacht heen en weer waren gevlogen. Onbevredigende resultaten. De ex-keizer is begonnen met een boek te schrijven over thuis- en uitvluchten van groote vaderlanders. Dat kan den aviateurs misschien nog van dienst zijn.

Groote gasontploffing in het gerechtsgebouw te Zutphen. Een der advocaten kreeg een geweldigen slag in het gezicht. Twee beklaagden vlogen tegen de lamp en getuige Van der Stel werd in de armen van twee brigadiers geslingerd. De ontroering onder de burgerij was groot.

1 April. - Jossie kwam kermend mijn slaapkamer binnenstormen. Beide handen boven 't hart. Gestoken.... ik ben gestoken, brulde hij. Door wien? riep ik verschrikt. "Door 'n vloo.... 1 April!"

Ben op mijn kamer gebleven.

2 April. - Voor dag en dauw op, om de ramen in onzen voorgevel op te lappen.... onderdeel van het van het voorjaarsoffensief. Met de eerste etage begonnen. Alles goed voor elkaar. Water en spons op de trap en ik er naast. Werkte voorspoedig, totdat er iets knapte. De trap zonk meteen weg. Ik wist me aan den raampost te grijpen. Doodsangst, doodszweet. Kon niet eens schreeuwen. Hoorde gelukkig Liesbeth naderen in de kamer. Ze zag m'n benauwde gezicht tegen 't glas. "Adem niet zoo tegen de ruiten, dan beslaan ze zoo," riep ze. Toen bezweken m'n krachten en viel ik met 'n smak tegen de aarde.... moeder aarde, zeggen ze wel eens, maar dien mooien titel kunnen ze er wel van af laten. "Je hebt toch niets gebroken?" vroeg Liesbeth. "Ik geloof 't niet, kermde ik. "Nu, die trap ligt er anders raar bij. Voelde me collegiaal verwant. Op handen en voeten binnen gekropen.

3 April. - Kan nog geen vin verroeren. Draag verschillende kleurenspectra op me. Dokter gelooft dat er niets gebroken is. Hij weet 't zeker nog niet van die trap.

VUUL KLAOSJE

door

J.P. PAULUSSE.

Vuul Klaosje was oal z'n leven 'n stil vintje 'ewist. Gin mensch keek nae z'n omme, en ie moeide gin mensch. Toen ie nie mi kust werke, wier 'n van den ermen onder'ouwen. Ie scharrelde nog zo'n bitje op mie 'ovenieren bie den Domenie, de Measter en zuk soôrt menschen, ma voo de rest was 't net of 'n d'r nie was.

Ielke Zondag gieng 'n stikstevast nae kerke: want je begriept, da dusten nie te laete voo d'n Domenie -mar 'oóren dee'n niks van de preek. Ie was zo doaf as 'n vierteste. De gunst van Bordamme zeien da z'n oóren vol mi vuulte zaeten. An ean kant was 't makkelik, want ie 'oorden 't ok nie assem z'n verwietnaem achterop ropen.

Vuul Klaosie kwam 'n rond jaer nergest as eans mie de mart bie z'n dochter en z'n schoônzeune op Oostdurpe. Z'n vrouwe was a jaeren doôd en ie weunde de lesten tied in 't erm'uus, tegaere mie nog 'n paer ouwe vrollien. De joengste van die twea dee z'n wachste en zurgde voo z'n middageten en zo scharrelden ie nog al aordig deu den tied, want ie as nergest voo te zurgen.

Zoo docht Klaos d'r zelf oak over, mar ean dinge was er, daer as 'n 't moelik mee, al as 'n d'r nog noôit ofte nimmer ietewat van op'elicht tegenover z'n buurtjes: dat was om van den ermen begraeven t' oôren. Kiek, weetje, dae was 'n noe benauwer van as doôdgaen zelfs.

Assen dat nog mar 's begarrelen kust, datten - as 't zoovarre kwam - in z'n eige kisje 'eleid wier!

Vee en lange as 'n daerover prakkezeard - want ie was nie erg sneeg - en eindelienge as 'n d'r wat op 'evonden Ie zeiden d'r niks van tegen niemand nie.

's Aeves zat 'n op de banke voo 't erm'uus te leikeren in 't zunnetie as 'n ouwe katte. Ie snerkede an z'n puupje, dat de kwiel langs z'n kinne prealde en stieken zat 'n in z'n eigen te lachen.

De twi vrollien kregen 't in 't snotje en dochen bie d'r eigen: wat gaet er noe omme mie Klaosje?

" Ei je ut de loterie 'etrokken Klaos?" riep Piete. "Eei je 'n joenge meid op 't zicht?" grielde Koba. Ma Klaosje gebaerde van niks. Ie docht bie z'n eigen: "julder kunnen d'r allemil in, wat mien angaet."

Klaos 'ieuw van dien dag of z'n centjes bie mekaore en z'n eanigste zurge was noe, da gin mensch dir achter rocht. Noe as 'n de lillike gewente om 's nachs ardop te droamen en dat wisten. Zo bebauwd was 'n dat z'n g' eim d'r uut zou komme, datten d'n easten nacht z'n neusdoek rond z'n mond knoapte om toch ma niks uut te bloajen in z'n slaep, want die Koba kus je glad nie vertrouwe: die dust nog wel 's an de deure te luusteren en deur 'n garre te lumen.

Eindelienge as 'n nae z'n gedachte genogt bie mekaore 'eschraofeld voo'n kiste en ie op 'n aeved lings, d'n achterwegt stiekem nae baes Bijloo.

De tummerman verduurde 't erme vintje en ie zei dan ok a gauw: "je kunt er van op an Klaos - ik za zurge, da ze joe in je-n-eigen kisje leggen. Geef jie je centjes mar 'ier."

"Asjeblief baes - marre - je briengt er toch niks van in 't brea - is 't gin waer baes?"

"Dat ei gin noôd, Klaos, me zullen d'r varder gin mondspoeling over maeken. Wees jie ma gerust."

En zo stekkende Klaosje awee naer 'uus, utermaete blie en ie keek zo meuzig, toen ie thuus kwam, da Koba en Piete awee begusten te zanniken over 'n joenge meid, waer 'n stiekem verkeer mee 'ên zou.

Klaesje gaf gin aessem; ie lachede ma zo'n bitje om den onzin van die wuven, ma 's aeves knoapten ie z'n neusdoek nog 'n bitje vaster rond z'n mond as aors.

Anderaolf jaer naedien gieng Klausje doôd en't ermbestuur belastede den aoren timmerman, baes de Pree, om 'n doôdkiste voo z'n te maeken.

Baes Bijloo as d'r ietewat van 'oôren verluijen, mar ie doch bie z'n eigen: "'k 'ên 't beloofd, 'k 'ên de centjes an 'epakt, ik maeke de kiste."

En zo kwam 't, dat er d'n aoren dag twi doôdkisten in 't erm'uus 'brocht wieren voo vuul Klaosje.

KINDERKAMER

Ziezoo, wij zijn er. Onder de beste inzenders, dus degenen die minstens deze 17 fouten hebben opgenoemd, zijn 5 boeken verloor en ten deel gevallen aan:

S. Huijbregtse, Bagijnhofstraat E 194, Middelburg.

Tonis Plaating, Blooischendijk B 9OA, Zonnemaire.

Jantje van Heijl, Stationstraat P 43, Middelburg.

A. A. Walraven van de Garde, Noordweg B 158, St. Laurens.

F. G. Sprenger, Gortstraat K 23, Middelburg.

Volgende week weer een nieuwe prijsvraag

'T SCHAVOTJE DER LEZERS

NOGMAALS "EEN ZEEUWSCHE BRIEF".

Zie "Ons Zeeland" no. 12, blz. 3, regel 11.

Van bevoegde zijde was mij schriftelijk medegedeeld, dat een peupsteert "een strootje voorstelde, dat men door den steel van de tabakspijp steekt, om haar te zuiveren, dus een waardeloos iets, waar men niets om gaf.

Dit schijnt niet de eenige verklaring te zijn. Een abonné uit Koudekerke schreef naar aanleiding van dit woord, dat deze uitdrukking beteekent: "het kan mij niets schelen". Peupsteert is volgens dien zegsman, afgeleid van een pijpensteel (steenen pijp) en wanneer de schooljongens geen knikkers hebben om mede te spelen, dan gebruiken ze een peupsteert (ook wel genaamd puper), d.w.z. we spelen om niets; genoemde peupsteerten gingen ze dan vragen aan een grossier in pijpen.

Welke uitlegging hier de ware is, kan ik als leek net beoordeelen, m.i. is de zin van "het kan mij niets schelen", in beide verklaringen begrepen.

Intusschen mijn dank aan den abonné uit Koudekerke, want, nietwaar, "du choc des opinions jaillit la vérité." M. d. M.