Ons Zeeland 1929, nummer 35

Vorige nummer Volgende nummer Overzicht Online zoeken

VAN EIGEN BODEM

Onderstaande plaat laat niet alleen zien, hoe het sterke kasteel Rammekens aan de zeezijde er vroeger uitzag, maar geeft ook een duidelijk beeld van de drukke scheepvaart op de reede van Rammekens in dien tijd.

Over het kasteel Rammekens hebben wij reeds eenige bijzonderheden gemeld. Het lag aan 't begin van de Welzinge, het vaarwater, waarin het Middelburgsch havenkanaal uitkwam. Het kasteel was voornamelijk gebouwd tot bescherming der stad (1547).

Bij dit kasteel lagen soms meer dan honderd schepen, die op hoog water wachtten om met meer gemak de haven van Middelburg te bereiken, of op een gunstigen wind, ten einde het ruime sop te kiezen. Op deze reede van Rammekens was het dus altijd druk. Wat moet het een prachtig gezicht geweest zijn, die vele schepen daar voorbij te zien zeilen!

De steden Middelburg, Vlissingen en Veere hadden, zelfs reeds op het eind der 15e eeuw, een uitgebreiden handel en scheepvaart, grooter dan doorgaans wel gedacht wordt. Daarbij kwam nog de vischvangst.

Langs den geheelen oostrand van Walcheren, vanaf Veere tot Vlissingen, samen ook wel de Walchersche reede genoemd, meerden de schepen of voeren door de Arne, later (na 1535) door de Welzinge en het nieuwe havenkanaal binnenwaarts om in de haven van Middelburg een los- of laadplaats te zoeken. Vooral toen pas de nieuwe haven was gegraven (de tegenwoordige polder langs den Nieuwlandschen weg), nam de scheepvaart zoodanig toe, dat er geen genoegzame ligplaats aan de kaden was. Om hierin te voorzien werd de haven in de stad verder doorgetrokken. Niet alleen waren het Zeeuwsche schepen, maar ook vele buitenlandsche schepen kwamen op de reede van Rammekens, waar elke natie haar eigen ligplaats had.

Er werd handel gedreven met de Hollandsche steden Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht, Delft, Gouda e. a. en met de buitenlandsche steden Antwerpen, Brugge, Londen, Hamburg, Bremen en Dantzig. Men voer zelfs naar Spanje en Venetië.

De handelsartikelen waren in de 16e eeuw voornamelijk haring, bier, wijn, laken, wol, garen, zout, huiden, zeep, ijzer, koper en granen, waarbij in de 17e en 18e eeuw kwamen de koloniale waren, door de Oostindievaarders aangebracht.

Ook de visscherij, voornamelijk de haringvangst, is belangrijk geweest. Middelburg schonk aan de haringvisschers vele gunsten, zooals kosteloos poorterschap, vrijdom van accijns van zout of bier, om maar de visschers tot zich te trekken en - met succes. De visscherij was zoodanig toegenomen, dat de stad een tijd lang een oorlogsschip uitrustte tot het convooien (begeleiden) der haringvloot, daar de zee onveilig was door de vele kapers.

Middelburg bereikte in 1650-1660 haar hoogsten bloei. Daar er toen nog geen burgerlijken stand was, is het niet mogelijk het juiste aantal inwoners in dien tijd te melden. Men schat het wel eens op meer dan 30.000 zielen. Een 70-tal jaren later werden wel de huizen geteld. Toen waren er 3885.

De handel begon te kwijnen door de laatste Engelsche oorlogen en door het verzanden van het vaarwater de Welzinge, totdat de Fransche overheersching den genadestoot gaf.

R. B. J. d. M.

DE SCHELDEZENDER

Hallo, hallo........

Hier is het draadloos uitzend-station de Schelde-Zender!

Vindt u het interessant te hooren:

- dat een Belgische firma met het gemeentebestuur van Aardenburg onderhandelt over de overname en de exploitatie der Aardenburgsche gasfabriek.

- dat in Nieuw- en St. Joosland verschillende varkens aan de vlekziekte ten offer vielen.

- dat de P.Z.E.M. in de afgeloopen week licht bracht in verschillende dorpen op Schouwen Duiveland.

- dat de vorige week Donderdag vele Middelburgsche hotels tot aan de dakpannen bezet waren. Onze hoofdstad trekt dit jaar wel buitengewoon veel vreemdelingen.

- dat de tram-dienst Breskens-Hoofdplaat 7 September officieel geopend zal worden. Twee dagen later zullen de "gewone" stervelingen zich per trammetje kunnen laten vervoeren.

- dat de Oostburgers zich voorstellen de nieuwe muiektent feestelijk in te wijden.

- dat in Wemeldinge de aanbesteding van een nieuwe roomboterfabriek plaats had en te Goes eenzelfde handeing ten behoeve van een depot voor de Shell.

- dat nabij Terneuzen een auto te water geraakte. De stuurder, een Rotterdamsch koopman en een Engelsche man, kwamen om het leven.

- dat, even nadat dit ongeluk gebeurd was, op dezelfde plaats een auto een autobus ramde. Twee passagiers uit het laatste vehikel werden ernstig gewond.

- dat in Middelburg een aanvang is gemaakt met de wekverschaffing aan den Kleverskerkschen weg. Onder leiding van de Ned. Heidemaatschappij is men begonnen aan het ontzetten tot industrieterrein van een 23 H.A. bouw- en weiland, het graven van slooten, het aanleggen van een nieuwen dijk met daarlangs gelegen verkeersweg, enz. Het geheele werk is begroot op circa f 105.000,- en is berekend op de tewerkstelling van een 70-tal werkloozen gedurende een jaar.

- dat in Wemeldinge een gezin bedwelmd werd door lichtgas. Gelukkig kwamen al de onder invloed van gas zijnde personen in de frissche lucht bij.

- dat de N.V. Stoomvaartmaatschappij Zeeland den raad van Vlissingen verzocht, haar aanslagen in de zakeijke belasting op het bedrijf van f 4000,- voor het stoomvaartbedrijf en van f 300,- voor het hotelbedrijf te vernietigen, omdat zij haar bedrijf in een station uitoefend. B. en W. zijn het er niet mee eens.

- dat de inwoners van Ierseke besloten tot de oprichting van een Oranje-Vereeniging.

- dat de burgemeester van Zierikzee in den loop der volgende maand door zijn onderdanen feestelijk zal worden ingehaald.

- dat de Zeeuwsche veilingen dit jaar zeer veel fruit omzetten. De prijzen zijn evenwel niet aan den hoogen kant.

- dat een juffrouw uit Wolphaartsdijk, die met den goedkoopen trein was uit geweest, bij haar terugkeer in Goes te vlug uitstapte, tengevolge waarvan ze tusschen het perron en den trein terecht kwam. Een arts moest geneeskundige hulp verleenen.

- dat in Souburg een tramconducteur onder een auto geraakte. De ongelukkige is aan de bekomen verwondingen overleden.

- dat een Hontenissesche arbeider petroleum stortte in den regenbak van zijn buurvrouw. De justitie heeft den waterbederver in handen.

- dat in Middelburg het gedenkteeken voor wijlen Jan Morks de vorige week plechtig onthuld is geworden.

- dat er nog eenige honderden guldens noodig zijn om in de gerestaureerde Groote Kerk te Goes een geschilderd raam te kunnen plaatsen. Wie helpt?

Wij sluiten nu tot volgende week Vrijdag........

Adieu........!

Een bekend inwoner van Zierikzee, de heer D. Mulder, "meester Mulder", is Vrijdag, 80 jaar geworden. Zooals bekend, diende hij meer dan een halve eeuw het onderwijs, toen hij 1 Mei 1920 gepensioneerd werd. Hij is de 3de zoon van J. M. Mulder, destijds hoofd van de school van de Mij. Tot Nut van 'L Algemeen in den Wevershoek. De heer Mulder ontving zijn opleiding aan de Normaalschool te Middelburg en behaalde op 17 Mei 1868 zijn onderwijsakte. Den 1 Mei d.a.v. werd hij benoemd tot onderwijzer aan de bijz. school te Terneuzen, om op 19 Jan. 1874 op te treden als hoofd der bijzondere school te Dinteloord tot 31 Juli 1881.

Van 1 Aug. 1881 stond de heer Mulder aan het hoofd der school op 't Havenplein tot 1 Mei 1920, toen hij zijn school met pensioen verliet.

 

DORSCHEN.

As de zeumer 't af gaet leggen

Tegen 't koue neijaersweer,

En as mist en regen kommen,

Dan is 't 't ware dorschersweer;

In de mooie, groate schuren

Klopt en boenkt 'r ielken dag,

Van de vroegte toet den aevend,

Vroolijk - vlugge - vlegelslag.

Buuten is 't kil en somber;

't Regent daegen, daegen lang,

Mer in werme boerenschuren

Leeft de vreugde, leeft de zang;

Rond de groate, sterke dorschers

Ruuscht het ronde blanke graen.

Uut de volle korenschoven,

Ied're keeren bie 'et slaen.

't Ploegen, zaaien, eggen, wieden,

't Wordt mie liefde en lust edaen;

Nog veel mooier is 't zien riepen

En dan 't oogsten van 'et graen.

Mer het dorschen in de schuren,

't Ziengen van de vlegelslag,

Dat is voe den stoeren bouwer

Wel d'n allermooisten dag.

Dat is voe z'n zwaeren erbeid,

Voe z'n zurgen voe 'et land,

't Tastbaer, eetbaer, kostbaer loongeld;

Kiek, ie weegt 'et op z'n and!

En oe langer of ze dorschen,

- Klipper - klip - klap - klipper - klop -

Des te verder klumt 'et koren

Tegen beie wanden op.

En as aolles an de kant is,

't Graen in zakken, schoon en blank,

Dan komt moeder even kieken,

Da's 'n bliedschap van belank;

Want as moeder kan getuugen

Dat zièn graen 'et beste was,

Dat is voe 'en boer nog meer waerd

As 'n lintje op z'n jas.

FERDI.

 

HET DAGBOEK VAN PHILEMON ZIJDEWIND

21 Aug. - Het crisist er lustig, op los in de wereld. Waar hebben de menschen eigenlijk lust in, met zulk hemelsch weer? Russen en Chineezen plukharen elkaar dat 't een lieve lust is en in Oostenrijk, dat geen buitenlandsche vijand rijk is, slaan de burgers elkander dood. Over den Haag zwijg ik maar; 't optimisme en 't pessimisme zou daar belangrijk minder zijn, indien er niet zooveel journalisten waren, die het aan hun onkostenrekening verplicht zijn om voor spanning te zorgen. De kinderen zijn gister terug gekomen in uitstekende conditie, maar ze konden met elkaar geen vierduitstuk meer wisselen. Wanneer we met z'n zessen tien gulden in huis hebben, valt het mij mee. We snakken gemeenschappelijk naar den 31sten.

22 Aug. - Troosteloos weer. Dikke lucht en motregen. Erg jammer. Ik had juist zoo'n idee gehad om in mijn tuintje te werken. Liesbeth opperde het vermoeden, dat ik die ideeën alleen had, wanneer ze niet uitgevoerd behoefden te worden. Weerlegging acht ik niet noodig. Eenige malen voorbij "het varken met de sirene" gewandeld.- Den zesden keer bood Krimp van Dulmen me een gelagje aan. Dankbaar geaccepteerd. Het leven is zoo kwaad nog niet. De Nederlandsche regeering heeft haar vertegenwoordigers in het buitenland opdracht gegeven om allen steun te weigeren aan Hollandsche wereldreizigers. Geen enkele vereeniging tot bevordering van vreemdelingenverkeer heeft dit onaangenaani getroffen. Wel is een protest ingekomen van den nationalen bedelaarsbond.

23 Aug. - De postdirecteur vertelde me een treffende geschiedenis. Drie rijke Mexicanen brachten hun vacantie door in Parijs. Ondanks de vele verrassingen en de tallooze attracties konden de heeren maar niet wennen. De hotelhouder, 'n man met menschenkennis, wist hier verandering in te brengen. Eergisteravond liet hij de drie Amerikanen, toen zij uit het Quartier Latin kwamen, bij het Montsoerixpark door zes met revolvers gewapende bandieten overvallen en uitschudden. Sindsdien is het heimwee van het trio geheel verdwenen en voelen ze zich in Parijs net of ze thuis zijn. Volgens de laatste berichten is de helft van de deelnemers aan de stervlucht in Cleveland naar de maan geraakt.

24 Aug. - Paniek in Monster! Kat achter kat worden daar de gemeenteraadsleden ingerekend, wijl zij het onderscheid tusschen mijn en dijn vergeten waren of zooals de diplomatieke taal zegt: "het verwarren van particuliere bezittingen met overheidseigendommen". Dat zal 'n kluifje voor de juristen worden. Mr. Mierick van Peuteren loopt nu reeds met een krul in zijn neus te watertanden. Wanneer ze hem als verdediger vragen, zegt hij, ziet-ie kans om de verdachten oogenblikkelijk van rechtsvervolging ontslagen te krijgen, op den onaanvechtbaren grond dat in Monster tusschen goed en kwaad geen onderscheid bestaat. Al wat de bewoners daar doen is nu eenmaal monsterachtig.

25 Aug. - Vandaag over 'n week heb ik weer zakgeld. Vandaag doe ik nog of geen café meer eenige bekoring voor mij heeft. Vanavond even op ziekenbezoek bij Breeduitstra geweest. Die ongelukkige was gisteren kermis gaan houden in Goes; bezocht daar de rutschbaan, liet zich van boven naar beneden schieten, maar had vergeten zijn zitvlak op een glij-mat te plaatsen. Mevr. Breeduitstra heeft reeds de brandassurantie om een nieuwen pantalon geschreven. Zal je gebeuren!

26 Aug. - Barend de tuinman in onzen hof gehad. Die was niets tevreden over het gewas. Zonder blikken of blozen zei hij, dat onze bloemkool last had van draaihartigheid. Ik schrok er van. Hoe komt zulke kool daaraan. Toch heusch niet omdat wij ons vaak met haar bemoeid hebben, Barend vertelde nog dat het een erg gevaarlijke ziekte is, maar als ik er geen spraak van maakte, wilde hij ze wel uit den tuin ruimen, terwille van de oude vriendschap. Brave kerel! Hij beloofde nog, ze niet aan onzen groenboer te verkoopen.

27 Aud. - Op de soos vertelde majoor Hetemelk me, trillend van verontwaardiging, dat Habiboella, de dictator Afghanistan, twee opstandige generaals in de olie gekookt heeft. Majoor had er niets op tegen om in de olie te zijn, maar dat verhitten vond hij 'n Oostersche gruwel. Hetemelk wilde den tyran zijn vet geven. "Doe 't niet", riep Krimp, "de kerel kan misschien evengoed braden als koken!"

 

DE O.Z. PRIJSVRAAG

F. DE BACK, WIJNGAARDSTRAAT 33, GOES, won de prijs

 

SPORTIMPRESSIES

Voetbalcijfers.

We hebben reeds heel wat regels gewijd aan het voetbal-technische vraagstuk en binnen enkele weken zullen zich weer velerlei gelegenheden voordoen om op dit chapiter terug te komen. Maar we meenen goed te doen ook de administratieve zijde van ons Nederlandsche voetbalwereldje eens te belichten opdat men zich eens een oordeel kan vormen omtrent de enorme populariteit, waarin het voetbalspel zich mag verheugen. We kunnen dit zeker niet beter doen dan door weergave van cijfers en getallen, voor het meerendeel ontleend aan het dezer dagen verschenen jaarverslag van den Nederlandschen Voetbalbond.

Dit lichaam, dat het geheele Nederlandsche voetbal organiseert en dat over enkele maanden zijn veertigjarig bestaan mag herdenken, heeft zijn zetel gevestigd te 's-Gravenhage, waar het Bondsbureau, dat, buiten den secretaris-penningmeester en den hoofdconsul, veertien man personeel omvat, als centraal punt, vanwaar uit die leiding geschiedt, is aan te merken.

Een bestuurscollege van negen personen is met de algeheele leiding belast, terwijl daaronder weer vijf afdeelingsbesturen, elk van drie leden, de interne zaken van hun district behandelen en het hoofdbestuur van voorlichting en advies dienen.

Bijna 400 vereenigingen zijn thans aangesloten bij den N. V. B. Meerdere dezer spelen met twee en meer elftallen in den Bond. De toename aan leden en elftallen vinden we belichaamd in de volgende cijfers:

1927. 1928. 1929.

Aantal leden N. V. B. 33.053 34.888 36.542

Aantal vereenigingen 365 379 379

Aantal elftallen 549 570 576

Aantal competitie-afd. 68 70 65

Aantal Erkende Bonden 19 19 20

Onder den N. V. B. zijn thans 20 onderbonden werkzaam, die het z.g. lagere voetbal regelen. Voor deze bonden noteeren we de volgende cijfers:

1927. 1928. 1929.

Aantal vereenigingen 983 1.026 1.109

Aantal elftallen 2.292 2.404 2.670

Aantal competitie-afd. 318 329 331

Aantal leden 54.326 56.678 60.094

Van laatstgenoemde categorie zijn reeds respectievelijk 28.443, 29.576 en 30.702 leden geregistreerd als leden van den N. V. B., zoodat de geheel neutrale Nederlandsche voetbalorganisatie momenteel omvat:

1109 vereenigingen, 3246 elftallen, 396 competitie-afdeelingen en 65.934 leden. In het seizoen 1927-1928, dus het vòorlaatste, bedroegen deze cijfers onderscheidenlijk: 1045, 3004, 403 en 62.481, zoodat de numerieke vooruitgang aan geen twijfel onderhevig is.

De hierbovengenoemde 576 elftallen, welke tot het einde deelnamen aan de competities van den N. V. B., waren op de volgende wijze verdeeld:

Afd.I Afd.II Afd.III Afd.IV Afd.V Totaal

le klasse 10 10 10 10 10 50

2e klasse 20 20 20 31 21 112

3e klasse 36 36 32 41 20 165

4e klasqe 27 30 22 - - 79

Res. le klasse 10 10 9 9 - 38

Res. 2e klasse 16 16 21 14 - 67

Res. 3e klasse 33 32 - - - 65

Totaal.... 152 154 114 105 51 576

Het aantal in het seizoen 1928-1929 gespeelde N V. B.wedstrijden vinden we weergegeven door de volgende cijfers:

Kampioenschap van Nederland 20 (20)

Promotiewedstrijden 172 (1721

Competitiewedstrijden 4664 (4280)

Bijzondere comp. Afd. 1 en II 6 (0)

Bekerwedstrijden 60 (212)

Totaal...... 4922 (4684)

De cijfers tusschen haakjes geven het aantal gespeelde wedstrijden van het vorige seizoen aan, terwijl we ten aanzien der bekerwedstrijden opmerken, dat deze, als gevolg der stagnatie in het competitieprogramma, moesten worden stopgezet nadat één ronde was gespeeld. Buiten deze officiëele wedstrijden werden nog door 107 vereenigingen z.g. seriewedstrijden georganiseerd, die ongeveer 1000 ontmoetingen noodig maakten, zoodat onder de auspiciën van den N. V. B. (dus zonder de onderbonden) circa 6000 voetbalwedstrijden hebben plaats gehad in het jongste seizoen. Dat in eene organisatie van zoodanigen omvang de afdeeling "comptabiliteit" een gewichtige rol speelt, spreekt als van zelf. De N. V. B. is financiëel zeer sterk te achten, want het bezit vinden we uitgedrukt in het eerbiedwaardige bedrag van fl 180.131.27, hetgeen wel heel spoedig, bij den toenemenden bloei van den Bond, een saldo van twee ton zal beteekenen.

Alleen reeds de internationale wedstrijden brachten den N. V. B. netto fl 47.434.76 in het laadje, nadat de kosten, verbonden aan het spelen van wedstrijden in het buitenland, reeds in mindering der brutto-opbrengst waren gebracht.

De gewone huishouding van den N. V. B. vordert echter groote bedragen. We willen er enkele weergeven, zooals die golden voor het laatste seizoen:

Aan salarissen ging weg een bedrag van fl 38.258.15; aan onkosten fl 30.212,78; aan kosten van diverse commissies fl 15.579.96; aan districtskosten fl 4.729,24 en aan kosten der Bondsvergadering fl 2039.72. Medelijden behoeven we echter niet met dezen zwaarbelasten (!) N. V. B. te hebben, want hij heeft buiten de internationale wedstrijden nog heel wat bronnen van inkomsten. Aan ledencontributie toch kwam een bedrag in van f 20.123.70, terwijl de heffing - aldus: de hoofdelijke omslag, door de vereenigingen opgebracht - opleverde een sommetje van fl 12.002,26. Buitendien betaalden de clubs nog aan inleggeld fl 5830,- en aan boete, opgelegd wegens reglementaire vergrijpen of overtredingen, het aardige bedrag van fl 8013. . Het aandeel van den N. V. B. in de opbrengst van serie- en kampioenwedstrijden beliep maar eventjes fl 10.811.79.

Interessant is het o.i. wel, te memoreeren het budget van een interland-wedstrijd. We nemen hiervoor den wedstrijd Nederland-België, gespeeld op 4 November 1928. De bruto-ontvangst van dezen wedstrijd beliep fl 82.841.56. Na aftrek van belasting, aandeel voor het Stadion e.d. kon de N. V. B. toucheeren f 37.509,67. De onkosten, aan zoodanigen wedstrijd verbonden, vinden we in de volgende cijfers uitgedrukt: Receptiekosten, hotel, lunch spelers en officiëel diner: fl 2424.67; autokosten: f 474.05; reis- en verblijfkosten spelers en officials: fl 577.79; scheidsrechter: fl 380.-; drukwerk: fl 139.85; reiskosten personeel Bondsbureau: fl 150,; aandeel Federation Internationale de Football Association: fl 511,44; gedenkpenning wegens den 100sten internationalen wedstrijd van het Nederlandsch Elftal: f 700, en diversen: fl 723.92, alzoo een totaal aan uitgaven van fl 6081,72, zoodat deze wedstrijd den Bond toch een douceurtje van fl 31.427.95 opleverde, voor de clubs ongetwijfeld een getal om van te likkebaarden. De wedstrijd Nederland-Zwitserland op 17 Maart 1929 bracht "slechts" fl 21.556,92 op, De wedstrijd België-Nederland op 5 Mei 1929 kostte den N. V. B. fl 1908.75, terwijl de onkosten, verbonden aan den toer naar Italië op 2 December 1928 beliepen fl 5337.03.

We hebben hiermede een beeld gegeven van den omvang der organisatie van den grootsten sportbond van Nederland, en we houden ons er van overtuigd, dat de opsomming dezer dorre cijfers voldoende de conclusie wettigt, dat het Nederlandsche voetbal organisatorisch kerngezond is. Ware het technisch hieraan evenredig, dan.... zou Uruguay stellig geen Olympisch kampioen zijn geworden....

LUCTOR ET EMERGO.