DE ZEEUWSCHE WEEK

Alastrim; een misplaatst Belgisch verwijt; een kranig besluit van den raad van Terneuzen, is een auto concurrent van een autobus?

De Alastrim, die in enkele steden van ons land reeds een aantal slachtoffers eischte, en die in vele plaatsen onrust veroorzaakt, schijnt langzamerhand van de groote menschen-centra naar de provincie af te zakken. In Zeeland zijn de eerste gevallen gesignaleerd in Poortvliet op Tholen. Gelukkig dat de gemeentebesturen in onze provincie over het algemeen op hun qui vive zijn, en dat vele gemeentebesturen reeds de gelegenheid tot kostelooze vaccinatie en revaccinatie openstelden. Mogen deze voorbeelden door vele andere gemeenten gevolgd worden en moge van de gelegenheid tot inenting een druk gebruik worden gemaakt. Vaccinatie toch is het eenige voorbehoedmiddel tegen de ziekte, die niet zoo'n gunstig verloop heeft als sommigen, vooral tegenstanders van de vaccinatie wel willen doen voorkomen. Gaarne wekken we onze lezers, in hun eigen belang en in het belang der samenleving op, zich dezer dagen "eenige streepjes" op den arm te laten zetten. Voorkomen is meestal beter dan genezen: in dit geval is het dat zeer zeker.

x

Eenige Belgische bladen hebben onlangs doen voorkomen alsof de stranding van enkele schepen ter hoogte van Vlissingen het gevolg zou zijn van Nederlandsche nalatigheid t. o. v. de zorg aan de Schelde. Het Tweede Kamerlid, de heer Vliegen richtte naar aanleiding van deze bemerkingen eenige vragen tot den Minister van Waterstaat. Zij luidden:

Kan de Minister mededeelen, of, en, zoo ja, welke strandingen hebben plaats gevonden op de aangegeven plaats, en of inderdaad de oorzaken in bovenbedoelde berichten juist werden weergegeven? En, zoo ja, welke maatregelen zijnerzijds genomen zijn of zullen worden genomen om in dien toestand verbetering aan te brengen?

De Minister antwoordde den heer Vliegen o. m.

"Een stoomschip, dat naar zee wilde gaan, is in de Sardijngeul, onder Vlissingen, bij laag water vastgeloopen. Het zou de voorkeur hebben verdiend, indien met uitvaren was gewacht tot het oogenblik van wassend water. Toch had het schip, indien met voldoende bekwaamheid en voorzichtigheid was gevaren, niet aan den grond behoeven te geraken.

Van drie schepen, die ongeveer ter zelfder tijd door het Oostgat naar binnen kwamen, slaagde één er in het vastgeraakte schip te passeeren. De beide andere gaven de voorkeur aan ankeren totdat de passage weder vrij zou zijn. Een dezer beide is bij het manoeuvreeren om voor anker te komen ook aan den grond geraakt. Beide vastgeraakte vaartuigen zijn na eenige uren met hulp van sleepbooten weder vlot gekomen.

Deze twee gevallen van vastraken behoeven niet te worden geweten aan onvoldoend onderhoud van het vaarwater, daar dit, voor zoover bekend is, nooit een grootere diepte en breedte heeft gehad. De toeneming van de tonnenmaat van de schepen maakt echter, dat het vaarwater aan steeds hoogere eischen moet voldoen. In verband hiermede was dan ook reeds te voren besloten verbetering van het vaarwater te bevorderen. Een baggerwerk is in uitvoering.

Dank zij het gunstige weder, kon dit baggerwerk reeds dadelijk met kracht worden begonnen, zoodat reeds een groote hoeveelheid zand uit de vaargeul is verwijderd, terwijl mag worden aangenomen, dat het werk nog in het najaar zal zijn voltooid."

Uit de antwoorden blijkt, dat de Belgen weer eens te vroeg geroepen hebben en dat zij er steeds op uit zijn om Nederland, wat de Schelde betreft, in het boekje der verdachten te plaatsen. Wij kunnen op deze methode van agiteeren niet beter doen dan de uiterste zorg aan de Schelde te besteden en.... verder te zwijgen.

x

De gemeenteraad van Terneuzen heeft dezer dagen een belangrijk besluit genomen. Zooals bekend is men reeds eenigen tijd doende met de plannen om de haven van Terneuzen een belangrijke uitbreiding te geven. Deze plannen nu kwamen onlangs gereed. Van de provincie en van de gemeente wordt voor de uitvoering van het eerste gedeelte van het ontwerp een bijdrage gevorderd, voor Terneuzen fl 200.000,- bedragend. Met 10 tegen 3 stemmen besloot de gemeenteraad deze bijdrage te verleenen in termijnen. Dit besluit verdient aller waardeering. De uitbreiding toch zal in de toekomst van Terneuzen een belangrijke rol spelen. Dat de raad het geld bereidwillig ter beschikking stelde, hoewel Terneuzen door den oorlog financieel zwaar getroffen is, wijst er op, dat het college verder ziet dan de dag van heden. Bravo, Terneuzen! Gaat zoo voort en inspireert andere gemeenten, die nog maar al te dikwijls bij de pakken neerzitten en die niet beseffen, dat men een schoone toekomst zelf maken moet!

x

De autobussen-muis baart zoo nu en dan nog wel eens een staartje. De vorige week werd een er van voor de rechtbank te Middelburg onder de loupe des rechters bestudeerd. Een auto-verhuurder in Waarde, die zich niet kon vereenigen met het besluit der staten om het onderhouden van een busdienst tusschen het dorp en Goes slechts aan één persoon te gunnen, had meermalen de wet ontdoken met behulp van een particuliere auto. Hij stelde deze ter beschikking van het publiek en tegen een matigen prijs kon men zich naar Goes doen vervoeren. Tegen den eigenaar van deze auto, practisch een klein autobusje, was procesverbaal opgemaakt en de Kantonrechter te Goes had den man, die de wet trachtte te ontduiken, veroordeeld tot f 20,- boete of 20 dagen hechtenis. De veroordeelde was in hooger beroep gegaan en had zich nu in Middelburg te verantwoorden. Uit het getuigenverhoor bleek, dat de man verschillende inwoners van Waarde tegen betaling naar Goes had vervoerd. Hij ontkende evenwel een autobusdienst te exploiteeren, en hij wees er op dat zijn vervoermiddel een gewone auto was. De officier van justitie was het daarmee niet eens en zeide van oordeel te zijn, dat in dit geval wel degelijk aan een dienst tusschen Waarde en Goes moet worden gedacht.

"Zooals hier gebeurd is, is het niet de gebruikelijke manier om een auto te huren. De comedie wordt steeds volmaakter. "Wij hebben de overtuiging", zei de officier, "dat hier de wet ontdoken wordt." Bij andere rechtbanken heeft een dergelijke wijze van optreden een veroordeeling tengevolge gehad. De wet is er voor de veiligheid van de passagiers. Spr. eischte bevestiging van het vonnis Van den kantonrechter.

De verdediger gaf te kennen dat de wet niet deugde, en dat hier van geen autobusdienst gesproken kon worden.

Daar de zaak ook voor andere plaatsen van belang is, hebben we haar hier gemeld. Met belangstelling zien we naar de uitspraak uit.

VAN EIGEN BODEM

UIT ZEELAND'S VERLEDEN.

door

D. A. DE STOPPELAAR.

XXII.

Onderhandelingen over en weer.

Het is evenmin in 't belang van Engeland, dat de Spaansche troepen hier te lande aanhoudend vermeerderen: dat kan vroeg of laat leiden tot 'n poging om een aanval op de Engelsche kust te doen, wat later ook geprobeerd is. Derhalve kan Elisabeth de Hollandsch-Zeeuwsche gezanten zoo maar niet den bons geven. Deze dringen er bij haar op aan, dat zij ten minste hulp zendt, indien zij het niet raadzaam acht de aangeboden souvereiniteit te aanvaarden. De Koningin wil dit wel doen, doch verklaart een bescherming van Holland-Zeeland haar krachten te boven gaande; wel wil zij slechts in naam die bescherming op zich nemen, die zich in werkelijkheid echter alleen tot Walcheren zal bepalen. Voor de rest moet de prins dan maar zorgen....

Maar de Koningin krabbelt nog meer terug; hoogstwaarschijnlijk door dreigementen van Requesens' afgezant; eenige dagen later verklaart zij in deze gewichtige aangelegenheid geen besluit te kunnen nemen, alvorens het parlement te hebben gehoord. Doch in die vergadering brengt zij het niet eens ter tafel! Uit alles blijkt, dat zij graag de opperhoogheid over Holland-Zeeland wil aanvaarden, doch daarvoor géén conflict met Filips riskeert. Van den anderen kant wenscht zij de Hollandsch-Zeeuwsche afgevaardigden niet geheel af te wijzen, uit vrees deze in fransche armen te drijven.

Als nu ten einde raad de Gezanten op een-beslissend antwoord aandringen, schrijft Elisabeth aan Oranje, dat zij het aanbod niet eer kan aannemen, alvorens zij beproefd heeft den Koning van Spanje tot vrede te brengen. Voorts verlangt zij, dat men ondertusschen met geen ander vorst (d.w.z. met Hendrik III van Frankrijk) in onderhandeling zal treden, daar zij dit hoog zou opnemen. Ook geeft zij den gezanten, te kennen, dat 't makkelijker zal zijn tot een vergelijk te komen, indien Hollanders en Zeeuwen de R. K. Godsdienst willen toelaten. De afgevaardigden verzekeren haar dat deze godsdienst in hun beider gewesten ten eenenmale vervreemd is; zij verzoeken geld te mogen opnemen, wat hun echter niet veroorloofd wordt. Want de Koningin verklaart, dit niet te kunnen toestaan, vóór zij de bemiddelingspogingen in 't werk heeft gesteld. Wèl mogen zij tweehonderd soldaten werven en eenig geschut aankoopen. En met de betuiging van haar hartelijke genegenheid voor deze landen en de belofte bij de gehoopte vredesonderhandelingen voor het behoud van den Hervormden Godsdienst te zullen waken; keeren de gezanten naar huis, om ter Statenvergadering verslag uit te brengen 1) ....

Vruchteloos blijken dus de onderhandelingen met Engeland te zijn geweest elders moeten de Staten hulp zoeken. Te meer, daar Oranje verklaart, indien het bewind hem als Souverein wordt opgedragen, het toch niet mogelijk zal zijn, zonder hulp van buiten zich staande te houden. Men besluit dan "tot verandering van Heer over te gaan en de opperhoogheid den Franschen Koning of diens broer aan te bieden, die Holland-Zeeland onder zijn gebied zal ontvangen. 2)

De Koning van Navarra was hier ook graag in aanmerking gekomen, vandaar indertijd zijn aanbod van troepen, die behalve uit geldgebrek ook afgewezen zijn, omrede het fransche hof en Elisabeth niet te krenken. Hendrik III bericht den prins, dat als men hem of zijn broer het voorstel, Engeland gedaan, herhaalt, op goedgunstig antwoord gerekend mag worden. 3) Heeft hij vroeger den Staten geen blijk van welwillendheid gegeven door hen te Kales convooi en licentgelden te laten heffen? Daardoor zouden zij zooveel in kas krijgen, dat het mogelijk is, den oorlog voort te zetten. Ongelukkig weigeren de Zeeuwsche kapiteins de geleibrieven te erkennen, zoodat dit gunstbewijs waardeloos is.

De voortdurende vijandschap tusschen Koning Hendrik en zijn broer en vooral de gunstige wending der zaken in ons land, doen de onderhandelingen voor langen tijd staken. 3)

Arbeid en zorgen hebben ondertusschen Requesens' leven verkort; tijdens zijn oponthoud te Brussel vertoont zich aan zijn schouder een pestbuil van zoo'n ernstigen aard, dat alle hoop op herstel verdwijnt. Den 5en Maart 1576 overlijdt hij en de toestand der geldmiddelen is zóó ernstig, dat men zijn begrafenis eenige dagen moet verschuiven. Want in zijn paleis zijn nog geen 150 kronen aan contant geld aanwezig . . . 4)

De Groot-Commandeur heeft, meer als z'n voorganger Alva, den Zeeuwen afbreuk gedaan, 5) zeker was hij nog gevaarlijker voor deze provincie geweest, indien hij naar eigen voorschriften had mogen handelen en over meer geld kon beschikken. 6) Door zijn bescheidenheid en groote voorkomendheid laat bij den ijzeren hertog ver achter zich en vindt daardoor bij de inwoners meer gehoor (men denke aan Goes). Is Alva de man, die de Nederlanden door zachtheid bedorven waant, zoodat vuur, zwaard en strop niet ontzien moeten worden, Requesens komt in den tijd, dat de Spanjaarden van dat idee genezen zijn. Nu geldt de stelregel, de gemeente door de hoop op bevrediging in slaap te wiegen, om zoodoende het doel der absolute overheersching te bereiken.

Requiem moghen wy singhen,

Over de Ziele, seer devoot

Van Don Loys, laat ons volbringhen

Die daer is ghebleven doot.7)

Thans neemt de Raad van State te Brussel bij ontstentenis van een opvolger de regeering in handen. De hoop der Zeeuwen, dat de nieuwe bewindhebbers, meest Nederlanders, den oorlog niet zoo nadrukkelijk zullen voeren als Requesens, wordt niet vervuld. Zierikzee wordt niet alleen eng belegerd gehouden, doch ook alle handel op Holland en Zeeland op verlies van lijf en goederen verboden. Hierges, de Spaansche stadhouder van Holland en de Spaansche leden van den Raad van Holland vermanen de Holl.-Zeeuwsche steden nog eens schriftelijk, onder 's Konings gezag terug te keeren. Juist in deze dagen is de Holl.-Zeeuwsche unie, die het vorig jaar nog niet gelukt is, tot stand gekomen. Nog altijd leed men onder de gebrekkige samenwerking: weerzin in 't opbrengen der zoo ongelijk verdeelde belaslingen, verwaarloozing van 't algemeen belang om particuliere aangelegenheden des te meer tegemoet te kunnen komen, miskenning van 's prinsen diensten, enz. Over dat alles uit Oranje z'n hoogste misnoegen in de Statenvergadering van 11 Maart. Was zijn raad opgevolgd, de zaken in Zeeland zouden er beter voor gestaan hebben. Tevens zegt bij, "niet langer aan het bestuur te willen blijven, als men geen nauwere unie tusschen Holland en Zeeland weet te bewerkstelligen en geen verbetering komt in belastingheffing en betaling van het krijgsvolk. 8) Een en ander heeft tengevolge dat de vroegere punten van vereeniging aan de Zeeuwsche steden worden voorgelegd in overeenstemming met den prins, waarop eindelijk te Delft de unie tusschen beide provincies geteekend wordt (25 April 1576).

Men sluit hierbij een vast verbond, om de Spanjaarden te weerstaan; Staten en steden verbinden zich, behalve hetgeen in '75 bepaald is, tot een aantal nieuwe overeenkomsten. De macht, die Willem van Oranje uitoefent, wordt tot Zeeland uitgestrekt. Zoo is dan de regeering van Holland en Zeeland in handen van Willem I en nu niet meer als Koninklijk Stadhouder, doch als Souverein, behoudens die voorrechten, welke de Staten ook onder Filips uitoefenden. Aan die opgedragen souvereiniteit ontbreekt echter de erfelijkheid; ook is zij niet geheel onbeperkt, aangezien de prins verschillende zaken niet kan beredderen dan met advies der Staten. Staten en steden moeten zijn wettige bevelen in alles gehoorzamen, niet het minst die in de verdediging des lands.

Oranje bezit naast wetgevende macht met de Staten, ook de uitvoerende en 't recht tot aanstelling van alle officieren, burger- en rechterlijke ambtenaren.

De Staten - ook de Zeeuwsche - handhaven hun oude voorrechten, dat is, bij hun vergaderingen, op beschrijving der nu aangestelde souverein en bij hun vrije raadplegingen inzake finantiën en al wat daarbij behoort. Maar ook verkrijgen zij, dat zonder hun advies door den prins, geen rechterlijke ambtenaren afgezet zullen worden; uit een nominatie van drie personen door hun opgemaakt, zal de prins zijne keuze moeten doen. Indien de prins overgaat tot het afzetten van magistraat-personen is daartoe noodig de toestemming van de meerderheid der vroedschap, of gelijk in 't verdrag met groote voorzichtigheid is uitgedrukt "van de meerderheid van hen, welke de vroedschap en het lichaam der steden, dat zijn al de burgers, vertegenwoordigen.

Buiten medeweten der Staten mag de prins geen voorrechten verleenen; hierbij dus medezeggenschap van de Heeren Staten, iets wat zij onder Koning Filips, menigmaal gevraagd, doch nimmer verkregen hebben.

Tenslotte blijft de Stateninvloed zeer groot, daar de prins een college uit deze vergadering, in Zeeland uit zeven leden bestaande, heeft ter zijde staan, onder den naam van Gecommitteerde Raden. Deze zijn belast met het dagelijksch bestuur van de provincie en beschrijven de Statenvergaderingen.

En hoe staat het nu met het gezag van Koning Filips als graaf? Deze wordt niet geheel voorbijgegaan. Weliswaar verdedigen de Zeeuwen zich tegen diens legers en daarom wordt alles wat daartoe behoort, aan den prins bevolen, maar de Justitie blijft nog op zijn naam. De rechtsplegingen zullen bij het Hof wegens hem, als Graaf, worden waargenomen. Maar aan dat Hof wordt onttrokken, wat er eertijds onder ressorteerde, n.l. het kennis nemen van algemeene middelen en het verleenen van provisiën tegen de Statenordonnanties, welke laatste op de finantiën niet mochten uitgaan zonder "attache van den Hove."

Ook het Hof wordt iets gegeven, wat het niet, maar de Groote Raad (van Mechelen) bezat: de provisiën van Relief en Restetutie. En deze regeringsvorm heeft voortgeduurd tot Willem's dood of liever tot aan de afzwering van Koning Filips in 1581.

Na het sluiten van de Hollandsch-Zeeuwsche unie was Oranje's eerste werk, om gelden bijeen te brengen ter voortzetting van den oorlog. Zeeland draagt daartoe bij elke maand fl 210.000,-. Daarvoor kunnen dan honderd en tien vendels voetvolk en honderd oorlogsschepen onderhouden worden. Deze aanzienlijke som wordt gevonden uit accijns op verschillende levensmiddelen. Holland brengt nog grooter sommen op. En toch is het met 's lands schatkist zóó ernstig gesteld, dat men tot alle denkbare middelen zijn toevlucht moet nemen. De Prins en de Staten besluiten o.a. het Haagsche bosch te vellen en de boomen en den grond te verkoopen. Niet dan met veel moeite wordt dit besluit ongedaan gemaakt: het Hof van Holland en de Haagsche magistraat moeten echter daarvoor duizend gulden in 's lands kas storten....

(Wordt vervolgd).

1) Archives: TV, p. 332, van Meteren: Hist. Ned. Oorl. BV bl. III e.v.

2) Wagenaar: D VII, bl. 87.

3) Van Reyd: Ned. Gesch. BI, bl. 12,

4) Pirenne; Gesch. van België, Dl. IV, bl. 59,

5) Dr. E. B. Swalue: daden der Zeeuwen, bl. 85.

6) Viglü: Epist. ad Hopperum, p. 804-860.

7) Dr. E. T. Kuiper, Geuzenliedboek Dl. I, bl.

8) Groot Placaatboek: Dl. II, bl. 2124.

DE SCHELDEZENDER

Hallo, hallo........

Hier is het draadloos uitzendstation de Scheldezender!

Vindt u het interessant te hooren:

- dat volgens de krant in Waarde de nieuwe ijsbaan gereed gekomen is. Sommige redacteuren vinden het maar altijd prettig hun lezers griezel-aanleidingen te serveeren. Het zou bij de wet verboden moeten worden vóór November met ijsberichten te komen.

- dat de Walchersche jongelingen, van het Ned. Jongelingenverbond 26 Sept. het 40-jarig bestaan van hun afdeeling in onze hoofdstad zullen herdenken.

- dat in Middelburg de athletiekwedstrijden om de kampioenschappen van Zeeland gehouden zijn.

- dat dit jaar zeer gunstig is geweest voor het mossel-zaad.

- dat in Poortvliet op Tholen twee gevallen van alastrim geconstateerd werden.

- dat in West-Zeeuwsch-Vlaanderen momenteel weer zwaar gegokt wordt. De honderdduizend en andere groote geldbedragen blijken niet snel in populariteit achteruit te gaan.

- dat een gezelschap Fransche landbouwers, waaronder enkele landbouwconsulenten uit den Elzas, dezer dagen een bezoek aan Zeeland bracht.

- dat in Middelburg al gewerkt wordt om den 50sten jaardag van de Koningin feestelijk te herdenken.

- dat in Tholen een drie-jarig meisje een broche inslikte. De toestand van het kind is ernstig.

- dat een inwoner van Bruinisse een der slachtoffers was van de "Vimeira", het schip dat bij Rotterdam in brand vloog. De man is in een ziekenhuis te Rotterdam overleden.

- dat de automobilisten in Goes weldra niet meer zullen verdwalen. Er worden n.l. richting-bordjes op verschillende plaatsen in de stad aangebracht.

- dat de Goesche toren gerestaureerd wordt. Bovendien zullen de toren en de Groote Kerk van bliksemafleiders worden voorzien. Men tracht voor de restauratie van den toren subsidie van het rijk te verkrijgen.

- dat de Zeeuwsch-Vlaamsche tram de vorige week een stier overreed. Waarom hield het stomme dier zich ook niet aan de regels van den weg?

- dat in 1930 in Hulst het 750-jarig bestaan der stadsrechten feestelijk herdacht zal worden.

- dat de vorige week een auto, waarin inwoners van Middelburg en Serooskerke, onder Roosendaal tegen een boom reed. Alle inzittenden werden min of meer ernstig verwond.

- dat de bliksem in Souburg van een woning alle ruiten vernielde. De bewoners kwamen met den schrik vrij.

- dat even over de Zeeuwsch-Vlaamsche grens, tijdens het gaaischieten, een 11-jarig jongetje een pijl in het hoofd kreeg. De knaap is later overleden.

- dat in Vlissingen het 50.000ste zeebad genomen werd door een dame. Zij werd door burgemeester van Woelderen gehuldigd, haar werd een geschenk aangeboden en haar naam kwam in de courant. Beroemdheid schuilt toch maar in een klein hoekje.

- dat bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot wijziging van de wet van 25 Juli 1919 tot verbetering van de haven te Vlissingen. Voorgesteld wordt de diepte van dat gedeelte der haven, dat gelegen is tegenover en ten Zuiden van den kaaimuur, in plaats van op 10 op 12 M. te brengen. Het gedeelte benoorden daarvan heeft aan een diepte van 12 M. vooralsnog geen behoefte en zou voorloopig op een diepte van 8.50 M. kunnen worden gehouden. De kosten worden geraamd op fl 105.000.-, waarvan de provincie één-negende en de gemeente twee-negende zullen bijdragen.

- dat het Goesche muziekgezelschap "Hosanna", ter gelegenheid van zijn 40-jarig bestaan, in het Schuttershof een feestavond organiseerde. Er waren toespraken, belangstellenden en geschenken.

- dat de gemeenteraad van Goes in zijn jongste vergadering besloot niet over te gaan tot het voorgestelde vastrechttarief voor gas, en dat hij zich voornam bij Ged. Staten in beroep te gaan tegen het plan van den polder "De Breede Watering bewesten Ierseke" tot heffing van een geschot van 2 pCt. van de belastbare opbrengst van de gebouwde eigendommen.

- dat op de Westerschelde, ter hoogte van Walsoorden, het Belgische schip "Estella" des nachts in aanvaring kwam met een andere boot. De "Estella" verdween na eenige minuten in de diepte en 14 van de 16 opvarenden vonden een graf in de golven.

- dat in Goes een lid van de zwakke sekse een vijandin in de haren vloog. Deze onvrouwelijke handeling zal haar op fl 10.- komen te staan,

- dat de burgemeester van Rilland-Bath gewaarschuwd heeft tegen een als heer gekleed persoon, reizende in een auto. Deze tracht n.l. minderwaardige stoffen tegen goed geld van de hand te doen, hetgeen hem, dank zij een vrij brutaal optreden, nog wel eens gelukt.

- dat de Floralia-vereeniging te Wemeldinge een zeer interessante bloemententoonstelling hield.

- dat de zwaluwen al aan het verzamelen zijn, en dat de herfst zich al in onze mooie Zeeuwsche luchten afteekent.

- dat de M.A.B.E.G. te Utrecht in den nacht van Zondag op Maandag den zinker van de Zuid-Bevelandsche gascentrale Oosteinde door het kanaal door Zuid-Beveland gelegd heeft. Het werk had een vlot verloop en trok veel belangstelling. Hierdoor is de verbinding tot stand gekomen tusschen de beide deelen van de gascentrale. Het scheepvaartverkeer door het kanaal was voor deze werkzaamheden gesloten van Zondagavond 7 uur tot Maandagochtend 8 uur.

- dat in Noordwelle enkele gevallen van roodvonk voorkomen. Ze zijn evenwel niet van ernstigen aard.

- dat Zondag in Domburg dooè gebrek aan water een winkel en een woonhuis in de vlammen opgingen. Had men er nu maar waterleiding gehad.

- dat de Nederlandsche vereeniging voor gemeentebelangen de vorige week in Middelburg haar jaarvergadering hield.

Wij sluiten nu tot volgende week Vrijdag........

Adieu ........

DE O.Z. PRIJSVRAAG

De prijs viel ten deel aan:

C. J. COUMOU, Vlasmarkt 158, Middelburg.

SPORTIMPRESSIES

Voetbal.

Koning Voetbal regeert weer! Sedert den jongsten Zondag zijn de competities van den Nederlandschen Voetbalbond aangevangen en daarmede is het voetbalseizoen 1929-1930 officiëel ingeluid. De eereplaats in onze rubriek komt dan ook ditmaal toe aan de populairste aller sporten, de voetbalsport, nadat reeds op het groene veld Koning Voetbal hartelijk is verwelkomd.

Weliswaar leent de temperatuur zich nog niet ten volle voor de inspanning, die voetbal vordert, maar ook aan mooie nazomers komt een eind, zoodat binnenkort een verblijf op en rond het groene speelveld voor spelers en toeschouwers weer als een hoog genot mag worden aangemerkt. Een seizoen is een lange periode, wanneer men nog bij zijn aanvang staat, maar wanneer eenmaal de bal aan het rollen is gebracht dan volgen de wedstrijden elkaar in snel tempo op en vóór men het eigenlijk beseft, is het seizoen weer ten einde. Zoo is het steeds geweest en ook thans zullen we die gewaarwording ondervinden. Het seizoen 1929-1930 is te vergelijken met een atbletiekbaan. Op een gegeven oogenblik wordt het startschot gelost, de loopers, allen nog frisch en vol goeden moed, gaan af, maar halverwege de baan begint de situatie zich reeds af te teekenen. De een geeft teekenen van vermoeidheid, de ander verliest zienderoogen terrein, een derde ontpopt zich plotseling als een sprinter van buitengewone capaciteit...... kortom in het onzekere, dat de loopbaan bevat, nadat de start nog voor elk deelnemer gelijke winstkansen heeft ingehouden, schuilt juist de bekoring van dezen sportieven strijd. En zou is het ook met het thans ingeluide voetbalseizoen. De verschillende elftallen hebben veranderingen ondergaan, de zomermaanden zijn benut voor training, de terreinen zien er wèl-verzorgd uit, en zoo ademt de geheele voetbalsfeer thans rust en orde.

Vroegere kampioenen staan weer gelijk met hunne competitiegenooten; allen beginnen met 'n schoone lei en met dezelfde kans om als no. één de wedstrijdreeks te beëindigen.

Ook Zeeland heeft zich weer gereedgemaakt voor den grooten wedloop. De N. V. B.-vereenigingen Middelburg, Vlissingen en Zeelandia vertegenwoordigen weer de tweede klasse, terwijl Hulst, Terneuzen, Goes, Zierikzee, S.I.N.O.T.O., Walcheren en de tweede elftallen der tweede-klasse-clnbs, hiervoor genoemd, gezamenlijk de 3e klasse uitmaken, en Goes in 'n Brabantsche 3e klasse afdeeling speelt.

Wat zal het nieuwe voetbalseizoen hun brengen? Reeds zijn Middelburg, Vlissingen en Zeelandia gestart en met hen hunne rivalen Dosko, R.B.C., Dongen, M.E.V.O. en T.A.C. Het Zeeuwsche succes is niet onverdeeld groot geweest, want slechts één der Zeeuwsche 2e klassers kon het tot 'n overwinning brengen: Zeelandia bleef namelijk baas in eigen huis en, zond Dongen met 'n 5-2 nederlaag naar huis terug. Middelburg bewandelde den gulden middenweg en deelde de puntjes eerlijk in Bergen op Zoom met D.O.S.K.O. door den uitslag 3-3, Vlissingen, onze Zeeuwsche kampioen, stelde danig te leur; zij moest in Roosendaal zich een nederlaag van 5-1 laten welgevallen, haar toegebracht door R.B.C. aldaar. Maar .... alle begin is moeilijk, waarom zou het begin van een nieuw voetbalseizoen ook geen moeilijkheden opleveren? Intusschen zullen onze Zeeuwsche tweede-klassers op hun qui-vive moeten zijn, want op denzelfden Zondag, waarop zij gezamenlijk negen doelpunten fabriceerden, nam het Tilburgsche T.A.C. er negen voor eigen rekening door 't Bergsche M.E.V.O., bij wijze van averechtsch welkom in de 2e klasse, met 9-0 te kloppen. Dit zij den onzen eene vingerwijzing.

Zondag a.s. vangen ook onze derde-klassers hun wedloop aan en de Zeeuwsche Voetbalbond zal weldra volgen.

Het volgende programma staat den Zeeuwen Zondag 22 September a.s. te wachten:

2e klasse.

Te Vlissingen: Vlissingen-D.O.S.K.O. Te Middelburg: Middelburg-T.A.C. (Zeelandia is vrij).

3e klasse.

Te Middelburg: Zeelandia II-S.I.N.O.T.O.

Te Hulst: Hulst-Vlissingen 11.

Te Zierikzee: Zierikzee-Middelburg II.

De groote strijd is aangevangen! Moge het vooral een sportieve strijd zijn, waarin men het goede van den tegenstander weet te waardeeren en waarin een eerlijk-geleden nederlaag even kloek gedragen als eene overwinning spontaan bejubeld wordt. Door alle jaren heen zijn de Zeeuwsche voetballers op de velden hunner tegenstanders graag-geziene gasten en faire sportlieden gebleven. Mogen zij, en door hun spel èn door hunne gedragingen, zoowel voor als tijdens en na een wedstrijd, dien goeden naam ook in dit nieuwe seizoen bevestigen, opdat het mooiste en grootste kampioenschap, n.l. dat der waarachtige sportiviteit, een Zeeuwsch bezit worden!

Goed succes, jongens! De bal rolt weer! Het spel is begonnen ....

Athletiek.

Het doet prettig aan te mogen ervaren, dat Zeeland, op athletisch gebied, bezig is, zich snel te ontwikkelen en naam te maken. Na de demonstratie-wedstrijden, die de Middelburgsche Athletiek-vereeniging "E. M. M." tijdens de rust van een in Vlissingen gespeelden voetbalwedstrijd dezen zomer organiseerde, volgde kort daarop de uitstekend-geslaagde singelloop in Middelburg. Reeds eenige weken daarna werd de Vlissingsche Athietiek-vereeniging "Marathon" opgericht, die door het organiseeren van den recenten Boulevard-loop hare levensvatbaarheid op ondubbelzinnige wijze bewees en tot ver buiten Zeeland's grenzen een krachtige propaganda verwekte voor onze Zeeuwsche athletiek.

We leven nog voort in de herinneringen aan dezen Bontevard-loop als weer een nieuw athletiek-geluid zich doet hooren. Thans is het weer E. M. M.'s beurt! Op Zaterdag 14 September l.l. hield de Zeeuwsche Athletiekbond, waarvan ook "marathon" weldra -deel zal uitmaken, zijne jaarlijksche wedstrijden om de kampioenschappen van dezen Bond, bij welke gelegenheid E. M. M. in bijna alle nummers zegevierde, waardoor opnieuw bewezen werd, wat oordeelkundige leiding en goede training vermogen.

En nauwelijks behooren deze wedstrijden weer tot het verleden of een nieuw athletisch gebeuren staat voor de deur. Op Zaterdag 28 September a.s. zal "E. M. M." haar jaarlijkschen estafette-loop rond Middelburg houden. De in Zeeland beroemd geworden Haagsche looper Wolf, die singel- en boulevard-loop won, beloofde, met 'n sterke estafette-ploeg van zijn club "Vlug en Lenig" naar Zeeland's hoofdstad te komen om aan dezen wedstrijd een bijzonder cachet te geven.

Om 4 uur des middags zal de start plaats vinden bij de Koepoortbrug te Middelburg, terwijl daar ook de finish is gelegen. Er wordt geloopen in acht étappes en wel naar deze verdeeling en volgorde: 200, 500, 800, 1200, 1200, 800, 500 en 200 M., zoodat het geheele parcours 5400 Meter beloopt en het tempoverschil waarin de étappes zullen worden afgelegd, eene bijzondere attractie aan dezen wedloop zal verleenen.

Een fraaie zilveren "Miss Blanche"-wisselbeker, die tweemaal achtereen of driemaal in het geheel moet worden gewonnen, alvorens definitief eigendom der winnende vereeniging te mogen heeten, geldt als eerste prijs. De vereeniging "V.I.O.S.", te 't Zandt bij Middelburg, heeft het kleinood thans in bezit en zal dus zeker alle zeilen bijzetten om in hare verdedigingspogingen te slagen, opdat het tijdelijk bezit wordt opgeheven.

De societeit "De Vergenoeging" stelde, als tweeden prijs een beker ter beschikking, terwijl voorts verschillende medailles werden uitgeloofd.

Het startgeld bedraagt fl 2,50 en kan, gelijktijdig met de inschrijving, gedeponeerd worden bij den E. M. M.-secretaris, den heer J Lucieer (Koepoortstraat 31 te Middelburg), die tevens gaarne alle nadere inlichtingen nopens dezen belangrijken wedloop verstrekt.

Wij behoeven, na alles wat we reeds over het nut van athletiek-beoefening schreven, dezen estafette-loop nauwelijks aan te bevelen, nòch bij onze Zeeuwsche loopers, nòch bij de talrijke toeschouwers, die geheel gratuitement dezen interessanten strijd kunnen bijwonen en zeker niet zullen nalaten om, èn door hunne aanwezigheid èn door hunne medewerking om "vrije baan" te maken en te houden, E. M. M.'s energie te waardeeren. Reeds bij vorige gelegenheden hebben we kunnen ondervinden, dat deelnemers en toeschouwers op dit punt elkaar uitstekend verstaan, terwijl de organisatie-geest van E. M. M. ons overigens borg staat, dat ook op Zaterdag 28 September a s. de Zeeuwsche athletiek een goeden dag gaat beleven.

Tot uiterlijk 22 dezer kunnen deelnemers zich nog opgeven voor dezen estafetteloop. Gaarne wekken wij de Zeeuwsche athletiekers op, zich in grooten getale aan te melden opdat de kans, dat Zeeland's sportnaam andermaal zich met eere kan doen noemen, nog grooter afmeting zal aannemen en de technische resultaten in evenredigheid komen met de organitorische, die nauwelijks meer aanvechtbaar zijn.

Wij wenschen E. M. M. goed succes!

LUCTOR ET EMERGO.

HET DAGBOEK VAN PHILEMON ZIJDEWIND

11 Sept. - "Hard-gaat-ie", zei mijn grootvader van moeders zijde altijd, wanneer het Sexbierumsche stoomtrammetje er een gangetje van 25 kilometer per uur inzette. De goede man moest eens beleefd hebben, dat ze vandaag den dag een snelheid ontwikkelen van tien kilometer per minuut. Engeland siddert van sensatie. Twee millioen menschen waren Zondag op het zandige strand bijeengetroept, alleen om ze te zien vliegen. Wanneer ze de vaart nog grooter maken, kan 't publiek de moeite wel sparen om te komen, want dan valt er niets meer waar te nemen. Zoo denk ik tenminste, maar Breeduitstra, die altijd dwars is, beweert, dat onafhankelijk van snelheid, de meeste menschen ze toch wel zien vliegen. Ik denk, dat hij dan op lijsters of bromvliegen doelt; Breeduitstra is net als de dorpswegen in Zeeland bij avond: op sommige plaatsen zeer duister. Vanavond spoedeischende vergadering van de Oudheidkundige vereeniging; twee leden geroyeerd omdat ze bij onze jongste excursie, tegen de reglementen in, versch brood hadden meegenomen.

12 Sept. - Het blijft maar warm; alles ging of gaat met zomervacantie, behalve de zomer zelf. Het had me al eenige dagen verwonderd, dat onze kolenhandelaar, niet zooals anders in dit jaargetijde, een verongelijkt gezicht trekt. Hem vanmorgen aangeklampt. "Kan me niets meer schelen", zei-ie, "welk weer of het is. Ik heb me er tegen verzekerd, door tevens een roomijs-negotie te beginnen. Het kan nu niet meer missen; hoe of de temperatuur ook is: ik heb orders." Met de vrienden vandaag ampele besprekingen gevoerd over het plan van Briand om de Vereenigde Staten van Europa te stichten. We waren er allen enthousiast over, omdat het zulke onbegrensde mogelijkheden opent. Wat is het b.v. nu voor con inwoner van Dakota niet eenig, dat hij spreken kan van 't heerlijk klimaat bij ons in Californië, Zoo zouden ook wij, wanneer Briand's ideaal zich verwezenlijkt, met evenveel reden en recht kunnen uitroepen: "wanneer ze het bij ons op den Balkan niet eens kunnen worden, dan slaan ze elkander dood."

13 Sept. - Heb al meer gezegd, dat het leven een gekke kermis is. Moet je die moordzaak te Giesen-Nieuwkerk eens bekijken. Vijf jaar geleden riep de Justitie te Dordt en Den Haag, mitsgaders haar aanhang en Jan Publiek tegen 'n paar slachtoffers: "jullie hebben 't gedaan, redeneer nu maar niet, dat past niet voor schurken, asjeblieft, 15 jaar de doos in." Nu staat de Dordtsche Justitie in de bank der getuigen en wekt den indruk dat ze eigenlijk in de bank der beklaagden zit, terwijl Jan Publiek geen oogenblik meer twijfelt aan de onschuld der twee slachtoffers. Overigens ben ik blij, niet in Dordrecht of omgeving te wonen. Ze zijn me daar veel te rechtvaardig. Wanneer er 'n misdaad is gebeurd, wordt die ook gestraft, onverschillig of men den dader heeft of niet. Of de een nu hangen moet of de ander, blijft 't zelfde denken ze; als de schrik er maar in komt! Brrr.... Ik loop nog al veel op straat; heb daar dus 'n prachtkans om te worden verkoren tot het object, waar tegen getuigd moet worden.

14 Sept. - Heibeltje met den huisbaas. Heb te veel water gebruikt, ik geloof van 3 M.3; daar maken ze na zoo'n zomer nog aanmerking op. Bah! wat 'n Hollandsche krenterigheid toch. Moet je in Amerika komen bij de Niagara-watervallen. 'n Half millioen kubieke meters verknoeien ze daar per uur voor de toeristen en voor 't gemak laten zij ze 's nachts ook maar doorloopen.

15 Sept. - Wat er met onzen vriend Mussolini aan de hand is, begrijpen we niet goed. Vorige week heeft hij zeven ministerportefeuilles laten vallen en wandelt sindsdien iederen morgen er slechts met twee onder zijn arm over straat. Stefani meldt dat dit op dokters voorschrift geschiedt. De lijfarts had bespeurd, dat de Duce lang zoo vlug niet meer zijn oogen rollen liet en schreef dit toe aan verval van krachten. Het is den armen man voorloopig ook verboden om thuis voor Sinterklaas te spelen.

16 Sept. - Kleine huiselijke oneenigheid. Jossie liet zijn taartje vallen er Wybo zette er vlug zijn schoen op omdat hij bang was dat Beppie het pakken wilde. Jossie wierp vervolgens met eenige bloemvazen om daarna deel te nemen aan het gevecht dat Wybo en Beppie waren begonnen. Ik ben met den wandelstok tusschenbeide gekomen en wist na een kwartier chargeeren de rust en orde te herstellen. Gerust, de kunst van opvoeding is niet zoo groot als men met tact optreedt.

17 Sept. - De aangestoken peren van ons boompje geplukt. Uit mededeelzaamheid eenige dezer vruchten over de schutting van mijn buren gegooid. Hevige gil. De grootste had den schedel van een inwonende schoonmoeder getroffen. Vanmiddag groette mijn buurman mij weer. Is in langen tijd niet gebeurd.