Ons Zeeland 1934, Ons Zeeland Panorama, jaargang 1934, nummer 7, 13 juli 1934
De Zeeuwsche molen
Met de voortschrijding der techniek en haar toepassing in het dagelijksch leven heeft de laatste jaren het landschap verschillende veranderingen ondergaan. Meerendeels zijn het geen verbeteringen. De wirwar van draden en kabels stoort het landschap in de zuiverheid van zijn natuurlijke lijnen. Overmatige en misplaatste bouw werpt hindernissen op, welke van aesthetisch standpunt moeilijk te billijken zijn.
Maar het gaat niet alleen om datgene wat er bij komt. Er verdwijnen ook vele dingen, en wanneer we alleen maar denken aan de oude molens, kunnen we dit, zonder ook maar een oogenblik sentimenteel te worden, oprecht betreuren.
Want de molen is een bouwsel, geheel eenig in zijn soort. Zooals vooral de oude typen het zijn, rank en beweeglijk oprijzend in een sierlijk spel van lijnen. Vooral in ons vlakke Zeeland vormen zij een stoffeering, die moeilijk te vervangen is.
Nochtans kan de activiteit van liefhebbers, met name ook die van de Vereeniging De Hollandsche Molen, niet verhoeden, dat de laatste jaren talrijke fraaie molens voor den sloop zijn gebracht. Terwijl men andere, niet meer voor hun oorspronkelijke bestemming te gebruiken gebouwen een andere bestemming kon geven, gaat dit met een molen moeilijk.
Tenzij ... want er zijn mogelijkheden. Waarom zou men b.v. den mooien molen op het Middelburgsch bolwerk niet inrichten voor theehuis?
Wij vermoeden, dat de vreemdelingen met graagte van een dergelijke inrichting gebruik zouden willen maken. Deze tip is dan ook niet als een grap bedoeld. We méénen het, wanneer we zeggen, dat aan vele molens een dergelijke bestemming zou kunnen worden gegeven. De schoonheidsminnaar zal dit meer toejuichen dan de omzetting in een motorisch bedrijf, waarbij dan de mooie kap en de ranke wieken worden geofferd aan een economische noodzakelijkheid. Een dergelijk overblijfsel werkt luguber.
Ook de molenaar, als hij met hart en ziel in zijn bedrijf zit, zal een dergelijke verminking zeker
betreuren.
Immers, van huis uit is een molenaar de incarnatie van een zekere romantiek. In verhalen, romans, sprookjes, balladen, overal speelt de molenaar een bijzondere rol. Zijn bijzondere werkplaats, zijn bijzonder beroep ook, vallen uit den toon van het nuchtere leven.
Overigens mag in onzen tijd een molenaar wel over een groote dosis nuchterheid beschikken! Hij zal zeker niet erg gedisponeerd zijn tot het houden van bespiegelingen over zijn molen, nu deze maar nauwelijks meer in staat is, hem het dagelijksch brood te bezorgen. Inderdaad zijn de voorwaarden voor het molenaarsbedrijf zeer slecht te noemen, en indien men niet zijn toevlucht neemt tot andere producten (we denken aan de veevoeders) moet het momenteel wel moeilijk zijn, de eindjes bij elkaar te brengen.
Maar de wandelaar (voor zoover die nog bestaat) ziet den molen uit den aard der zaak geheel anders. Hem interesseert alleen het uitwendige, en men kan hem dit ook moeilijk kwalijk nemen.
En hoewel de tijden slecht zijn, en vele noodzakelijke dingen moeten worden uitgesteld tot later, gelooven wij toch, dat het niet gemotiveerd is, onze molens voetstoots op te offeren.
De moeilijkheid in deze is, dat een molenaar veelal zijn molen afbreekt, zonder van te voren pogingen aan te wenden tot behoud. Laten zij zich eventueel tot bovengenoemde vereenigingen wenden, of tot een plaatselijke schoonheidscommissie. Dan kan in ieder geval getracht worden, zooveel mogelijk molens te behouden. De betrekkelijk weinige, die het Zeeuwsche landschap nog sieren, moeten met man en macht in het leven worden gehouden!
Zomerliefhebberijen
Zoodra de zomer in het land is, leeft de mensch op. Zelfs de meest fanatieke ijssportliefhebber voelt het eerste Zuidenwindje behaaglijk in zijn botten.
En zoodra de mensch niet meer gedwongen is, zijn vrijen tijd in huis door te brengen, hapt hij zooveel buitenlucht als hij maar kan. Dit geldt voor jong en oud. Zij, die het niet verder meer brengen dan de bank voor het huis, waar de weldadige warmte toch ook de jichtige ledematen doortintelt, genieten evenveel als de jeugd, die zich te goed doet aan sport en spel. Sport vooral. Deze is wel een onmisbaar element geworden in ons. volksleven. Er is wel een sterke tegenstelling tusschen oudere geslachten en het jonge geslacht, dat zich misschien wel te sterk door sportevenementen laat beïnvloeden.
De sport gaat steeds een grooter rol spelen! in het publieke leven, en wie weet, brengt een der eerst komende jaren een bokskampioen of tennismaniak in ons parlement. Waarom niet? Er zijn wel gekker dingen gebeurd, en misschien zou het nog niet eens zoo verwerpelijk zijn, indien ons politieke leven eens op deze wijze werd verfrischt.
Er moet echter gezegd, dat de sport vele goede zijden heeft, vooral ook paedagogische. Was de jeugd vroeger aangewezen op kattekwaad, zij kan nu haar natuurlijke aandriften, zucht naar spanning, naar romantiek, naar avontuur, naar krachtmeting, uitvieren binnen de grenzen van het redelijke en gewenschte.
Daarom valt het zoo toe te juichen, dat vele gemeenten er een eer in stellen, een sportterrein te stichten. Terwijl het particulier initiatief daarbij helpt, zooals op het gebied van de thans steeds meer populair wordende wielersport. Deze begint Zeeland langzaam, maar met vaste hand te veroveren. De natuurlijke scheiding tusschen de eilanden, die aan zooveel dingen in hun ontwikkeling grenzen stelde, schijnt hier niet veel in te brengen te hehben. Tenminste; ook Schouwen heeft zich enthousiast op deze sport geworpen, en de gebogen figuur op de ijlfiets behoort ook daar reeds tot het normale wegbeeld. Het schijnt zelfs al vast te staan, dat Zierikzee binnen afzienbaren tijd zijn wielerbaan zal hebben. Er wordt hard aan deze plannen gewerkt.
Met den zomer heeft ook de zwemsport haar blij entree weer gemaakt. Alom is 't geplas en geploeter weer begonnen.
Merkwaardig is de houding van de Goesche zwem-vereeniging, die geen termen aanwezig achtte, in te gaan op gemeentelijke voorstellen inzake een badinrichting. Merkwaardig, omdat in dezen tijd den gemeenten zooveel wordt afgedwongen, en het zelden of nooit voorkomt, dat men iets weigert. In dit geval deel en wij echter de gevoelens der vereeniging. Het Goesche Sas heeft als vrij badoord een welverdiende reputatie, en kunstmatig in- grijpen lijkt ook ons niet gewenscht.
Onder den nog altijd weerklinkenden dreun van het: wij gaan naar Rome, oefent jong Zeeland zich onvermoeid op het voetbalveld.
Maar er zijn nog andere liefhebberijen dan de sport. Gelukkig, zouden we bijna zeggen, want sportoverdrijving
kan tot andere excessen leiden. Ook de wandelsport, die zich binnen de grenzen van het gematigde houdt, wint veld, terwijl mede het kampeeren steeds meer vasten voet vindt. Al dexe genoegens zijn echter voor de jongeren.
qe ouderen, die zich aan een zekere stijfheid der spieren, althans aan een verminderende lenigheid daarvan, overgeleverd zien, moeten andere paden voor ontspanning en vermaak zoeken.
De hengelaars drommen weer naar de vischrijke wateren, de boogschutters verdringen zich om den vogel, de fietsers peddelen bedaard naar den waterkant, om opgemakkelijke wijze wat zeelucht te happen.
Zoo is er voor ieder wat, en als het zomer is, blijft alleen de kniesoor thuis. De foto's laten zoo een en ander zien van wat Zeeland tot zijn liefhebberijen rekent.
Bie ons op 't durp
't Is vremd. Je zou zo dienke, de vrouwe is vreed blieje dazze uut de stad wig is, mae 't is we gin waer.
Toen a m'n nog in stad waere, was 't elken dag : ik wou da m'n mae vortkonne, en trek. Bel, bel, wat mo wulder 'ier noe. En noe a m'n op 't durp zitte, en m'n zitte d'r vee beterder dan vroeger, wan j'ei noe een mooi zicht en vee drukte, wan je ziet alles wat a t'r verbiekomt, noe zei ze: Bel, bel, je ziet 'ier glad niks.
Mae das 't ergste nie. Zo lank a 't mae in 'uus bleef, en nie op de straete rochte, gong 't we.
Mae noe is 't dan is op straete 'erocht. Da kom noe, omdazze spul g'ad 'eit mie Kees, de jongen van den slaeger.
Die was zeker een bitje astrant, en toen zee ze: da mo maar is klaer weze, en i 'ei m'n voortaen mae Mevrou te noemen, wan da deje ze in stad ok. Noe, je begriept, dat was wat! En noe bin al die jongens zo, dazze z'allemael Mevrou noeme, en dan dienk ze nog dazze 't meene ok. Afijn, das tot daerentoe, en ok nog 't ergste nie. 't Ergste is, dazze zo aorig gae doe. Noe ja, een bitje vremd is ze noe altied we 'ewist, mae toch nie van belang, mae noe lieken 't nergest mi op.
Zo kwam ik is in de keuken, en dae zat ze mie een maesbal in d'r viengers, die ze hins en de weer dee, en dae zong ze bie, net of 't een kind was, dazze in slaep wou kriege.
Vrouwe! riep ik, wan ze zat zo aorig voe d'r uut te kieken, vrouwe, wa doe je? Mae ze gaf glad gin antwoord, en toen a'k ze eindelienge is deur mekare schodde, zee ze: Eu? net of ik a ze wakker miek. En noe van de weke kwam ze benee mie d'r 'aer zo mae los, en toen a'k vroog waevoe ze 't nie bie mekaer sjoerelden, zee ze, da ze gin tied a, wan ze most nae de Keunegin, zee ze , en noe mos ze glad in de ziede.
Ik schrok t'r van, en den eigesten dag bin it is mie den dokter gae praete. Die keek noga bedenkelik. En 'um praetten is een stuitje mie d'r en toen zee d'n laeter tegen mien, da ze glad in de warre was, en da kwam misschien we omda Sjek en Trei d'r van deur waere, wan zukke diengen kunnen deurwerke, zee d'n, en da kom dan zo mae ineens voe den dag a je d'r nie mi an dienkt.
En 't was 't beste, dazze een stuitje veranderienge a, en noe e'k in Den Aog, da weetje nog we, een nichte weune, en dae kus ze dan nae toe. En toen e'k ze, lae'k is kieke, dat was eergistere, zelf vort'ebrocht.
Da gong noga makkelijk, wan ze begreep t'r niks van. Best docht ik: ze za nie in den trein wille, wan je weet nog we van de leste keere, mae da viel mee, ze zag glad nie dat 't een trein was, glok, en ze stapten d'r zo maer in. En in Den Aog gong 't ok a goed. It bin d'r nog tot 's aeves gebleve, en eindlienge most ik toch vort. Allee, zee ik tegen d'r, jie bluuft 'ier toch we een stuitje en dan kom ik je we wee is 'ae1e, mae ze keek m'n net an of a m'a glad nie kenden, en toen a'k ze kosse wou, kroop ze wig as een kind. Dat gaf m'n een steek deur m'a 'arte. En ik gong bezwaerd wig, a beloofden nichte Joppe noe nog zo vee, azze goed voe d'r zurge zou.
En da gIoofden ik ok we, mae dae gieng 't nie om. 't Gieng d'r om, dat een mensch in zoo'n korten tied zonder da je 't weet glad verandere kan, dazze je nie mi kent. Wat er dan ok in m'n omgieng, da kan een mensch nie begriepe, a t'n 't zelfs nie mee 'emaekt 'eit.
Afijn, zwieg t'r van. A t'r leven is, is t'r 'ope. De groetenisse en tot kommende weke,
PIERVAN 'T HOF
Zeeuwsche Omroep
Hallo! hallo! hier is de persdienst van den officieelen Zeeuwschen Omroep. Het verder vertellen van deze beri.ohten, in welken vorm ook, is geoorloofd.
Uit Kruiningen meldt men ons, dat de leerlingen der hoogste klassen, voor rekening van een beschuitfabriek, 'n reisje naar Antwerpen gemaakt hebben. De uitslag van de nieuwe reclame was verrassend goed. Alle kinderen genoten reusachtig en kwamen nog met Zaansche "korstjes" thuis. Van verrassenden "uitslag" gesproken!
Men bericht ons uit Kapelle, dat Handelsbelangen, in algemeene vergadering bijeen, heeft besloten, de Tilburgsche tentoonstelling te bezoeken. Een voorstel om ook de huisvrouwen mee te nemen, werd met verpletterende meerderheid verworpen.
Alleen het feit, dat de luisteraars tegen ongelukken verzekerd zijn, heeft ons de vrijmoedigheid gegeven, om deze tijding door te seinen.
Onze correspondent te Vlissingen telegrafeerde ons, dat de K.L.M. Donderdag een aantal Belgische journalisten en autoriteiten te gast kreeg. Het gezelschap is op het vliegveld "bij monde" van den burgemeester, die voorzitter is van de Zeeuwsche luchtvaarders, ontvangen.
Eigenaardige verwelkoming. 't Is, dat het nog niet in de hondsdagen is, maar anders zou het tijd worden de burgemeesters behalve van een ketting ook van 'n muilkorf te voorzien!
Uit Eede meldt men ons veel nieuws over de kermisdagen, die met animo gevierd zijn. Veel deelname was er voor de hoepel-bolling voor dames, waarvoor als eerste prijs een ....onderjurk was aangekocht.
Bij nadere informatie bleek ons, dat er één strooming in de regelingscommissie was voor een flanelletje en 'n andere richting zwoer bij een schortje. Men heeft toen op juridisch advies den gulden middenweg gekozen.
De Zeeuwsche Vereeniging van gemeente-veldwachters en verkeersagenten is voornemens, een excursie te maken, zoo seint men ons uit Ierseke, naar de vermaarde kreeftenbewaarplaatsen.
De eigenaars, die voor processenverbaal en aanhoudingen vreezen, zijn terstond begonnen hun beestjes het achteruitloopen af te leeren en het rechts houden bij te brengen!
Aan den toren te Kortgene is 'n installatie bevestigd, waar de brandslangen te drogen kunnen worden gehangen. Tot nu toe sloegen deze slangen altijd de ruitjes van den toren in.
Slangen zijn toch overal va1sch !
Bij openbare kennisgeving hebben B. en W. van Westkapelle geannonceerd, dat de eerst afgelaste kermis toch doorgaat, maar niet luidruchtig gevierd mag worden.
De autoriteiten zullen zorgen, dat aan elk deelnemer(ster) 'n paar viltpantoffets en 'n dosis chloroform zullen worden verstrekt.
Op het hoorn- en fIuitsolistenconcours te Rotterdam hebben enkele Wissenkerkers de hoogste prijzen weggehaald.
Wanneer ooit de melk in de Bevelanden mocht gaan ontbreken, weet men, tot wie men zich wenden kan, om in de koffie te blazen.
Tot de volgende week, dames en heeren!
Zeeuwsche Sport
Zwemwedstrijden, meer zwemfeest! Een provinciale zwemwedstrijd, waarin uitkwamen leden van de Vlissingsche Zwemclub, de Vlissingsche Reddings-Brigade, de Goesche Zwemvereeniging en de Zwemvereeniging Neuzen, met vanzelfsprekend leden van de organiseerende Zwemvereeniging "Luctor et Emergo".
Daarna volgden de onderlinge wedstrijden, waarin speciaal de kleintjes hun deel kregen en de veteranen. Welke wedstrijden de mooiste geweest zijn? Lettend op de prestaties, bekeken als "wedstrijd", is de provinciale ontmoeting de belangrijkste. Liever bekijken we echter het doel van dit zwemfestijn en dat is: propaganda maken voor het zwemmen. Dat men daarin weer geslaagd is, behoeft niet betwijfeld te worden. Het aantrekkelijke sportieve gedoe bij de Gemeentelijke zweminrichting lokt steeds vele toeschouwen en ook nu weer was er hetzelfde aspect als vorige jaren. Een ding ontbrak, en dat was de muziek, welke andere jaren toch weer een eenigszins andere sfeer gaf. Schitterend weer met pracht zwemtemperatuur, sportieve zwemsters en zwemmers, trachtend elkaar te overwinnen, maar toch steeds voor oogen het doel der wedstrijden. Echt sport, genoeglijk, zonder bijbedoeling. Te veel nummers om op te noemen, te veel aardige impressies om alles weer te geven. Beter werk voor den fotograaf. Als altijd spanning bij de wedstrijden der grooteren, pret bij de demonstratie van de kleintjes. Venchillende afstanden, waarbij ieder voor zichzelf vecht voor het bereiken van een prestatie. Een programma vol afwisseling, culmineerend in de Estafettes, waarbij de persoonlijke strijd wordt omgezet in een strijd tusschen de verschillende clubs. Meer aanmoediging van de toeschouwers, het gaat dan om de eer van de Club. Alles bij elkaar is het evenals zoovele jaren voordien een goede propaganda geworden voor de zwemsport.
Een felle zon bracht een warmen Zondag. Geschikt weer voor strand, duin en bosch. Niemand denkt meer aan voetbal of voetbalwedstrijden onder een dergelijke temperatuur en toch staat er nog een en ander op het programma. Het ware beter, dat men de nog te spelen wedstrijden vóór den aanvang van het komende seizoen liet spelen, dan nu onder een voor deze sport moordende temperatuur. Het komt ons voor, dat er beter een voetbalverbod gedurende de warme zomermaanden kon worden uitgevaardigd, dan dat men de mogelijkheid van voetbalwedstrijden in Juli laat bestaan. Van September tot en met Juni lijkt ons al een te lange termijn. Ook de voetballer moet rust hebben op tijd. Met het tegenwoordige systeem krijgen vele voetballers die niet meer. Dit komt hun prestaties zeker niet ten goede.
Met spanning wordt nog maar steeds gewacht op den uitslag van het onderzoek naar de gebeurtenissen bij den wedstrijd Middelburg-Juliana. Als in het gunstigste geval a.s. Zondag indien althans de uitslag van het onderzoek zoo uitvalt, de rest van den gestaakten wedstrijd wordt gespeeld en deze eindigt in een overwinning voor Middelburg,kunnen we den daarop volgen den Zondag de beslissing op neutraal terrein gaan aanschouwen.
Dan is het inmiddels 22 Juli geworden. Half Augustus dient men weer te beginnen met de voorbereiding voor het komende seizoen, zoodat den voetballers 3 vrije Zondagen te wachten staan.
Slechts drie Zondagen ook, waarop de andere takken van sport eens kans krijgen om de belangstelling op te wekken. Er is in Zeeland, behalve dan in Zeeuwsch-Vlaanderen, waar de Wieler- sport hoogtij viert, buiten het voetbalterrein niet veel te beleven op Zondag, doch indien dit het geval was, zou het zeer vaak tot botsingen komen.
We zien het nu b.v. in Middelburg reeds op de avonden in de week, als er een hevige concurrentie is in het veroveren van een terrein voor het organiseeren van tientallen Veteranen-voetbal- wedstrijden, slagers-, bakkers-, kellners-voetbaiwedstrijden. Daar tusschendoor tracht de athletiek met veel moeite zich een plaatsje vrij te houden. Toch zullen we nog een paar athletiek- wedstrijden te zien krijgen. Behalve de Vlissingsche Boulevard- loop, zal ook de Middelburgsche Singelloop nog doorgang vinden en wel op 1I Augustus. Als compensatie voor de verboden wedstrijden van Wilhelmina heeft E.M.M. tegen 23 Juli a.s. een avondwedstrijd uitgeschreven op het Gemeentelijk Sportterrein te Middelburg, welke de revanche-wedstrijd zal worden van de op 14 en 21 Juli te verwerken Zeeuwsche Kampioenschappen. Zeer zeker zullen op dien wedstrijd aardige prestaties geleverd worden. Een bezoek aan die wedstrijden is dan ook wel aan te bevelen. A.s. Zaterdag wordt het eerste deel der Zeeuwsche Kampioenschappen te Goes verwerkt, terwijl het tweede deel in Middelburg wordt gehouden op 21 Juli. Propaganda voor de athletiek is hard noodig en daarom zouden E.M.M.enWilhelmina op Donderdag (gister) avond, gedurende de pauze van den Veteranen-voetbalwedstrijd tusschen De Oude Schoen en de Eerste Middelburgsche Veteranen Voetbalvereeniging, gezamenlijk een demonstratie geven van enkele athletieknummers.