Ons Zeeland 1934, Ons Zeeland Panorama, jaargang 1933, nummer 42, 16 maart 1934
Burgemeestersfeest in Bruinisse
Het zilveren jubileum van burgemeester Hage te Bruinisse is met opgewektheid door de geheele bevolking geyierd. En al werkte de weersgesteldheid niet den geheelen dag even bereidwillig mee aan de velerlei feestelijkheden, dat heeft toch het welslagen en de goede stemming niet kunnen bederven. Om de hartelijke spontaneïteit van deze huldiging zal de beminde magistraat met voldoening op dezen feestdag kunnen terugzien, waaraan wij met onze foto's de herinnering levendig wenschen te houden.
Eerste Katjes
De eerste wilgekatjes staan
langs slooten en aan heggen,
En gaan op 't windje af en aan,
als wilden zij het zeggen:
Dat 't voorjaar komt met glans en fleur,
met milder groen en bloemengeur,
dat er, met warmte, zon en kleur,
een eind komt aan 't ontzeggen.
Zij staan, en worden stil geplukt,
door liefdevolle handen;
Ofwel zij worden êifgerukt
door kinderen, zoo zeer verrukt,
dat zij in haast aanranden.
Wat brengt dit voorjaar dan voor mij,
voor u, voor alle menschen?
Dit lentefeest, het pril getij,
dat -'t lijkt een stille tooverij -
vervulling brengt van wenschen?
Wie ouder is, verlangt niet meer
dan uit te mogen zien op 't teer
ontkiemen en ontspruiten;
Hij is al dankbaar met wat zon,
wat licht, een blauwen horizon,
groen waarin vogels fluiten!
Werkverschaffing in Zeeland
Toen de wereldcrisis in Nederland arriveerde, behoorde Zeeland niet tot de eerste provincies, die zij in vollen omvang aan deed. Dit lag natuurlijk niet aan haar isolement, maar aan het feit, dat Zeeland niet zooveel trefkans bood aan de malaise, die eerst en vooral op de industrie mikte. Alleen Vlissingen, Middelburg en Terneuzen hadden fabrieken van veel beteekenis; de rest der provincie moest en moet het meer hebben van landbouw, visscherij, oesterteelt en kleinbedrijf.
Die voordeelige uitzonderingstoestapd duurde helaas niet lang. Nadat de land- en tuinbouw het slachtoffer van den economischen nedergang waren geworden, werd de crisis ook voor Zeeland acuut; de geesel der werkloosheid striemde ook ons gewest.
Geruimen tijd heeft men de werkloozen voornamelijk met geld gesteund, doch toen hun getal steeds wies en het eind van de narigheid niet in het zicht kwam, begrepen de meeste gemeentebesturen, dat, wilde men niet 't gevaar van demoralisatie loopen, werkverschaffing geboden was; ook de arbeidersorganisaties propageerden het laatstgenoemde.
Eerst gebeurde het te werk stellen los van elkaar. Later zocht men contact -zoo herinneren we ons de instelling van een commissie tot werkverruiming op de Bevelanden - en de centralisatie werd volkomen toen de regeering, ruim drie jaar geleden, een werkverschaffingsinspectie voor Zeeland te Goes vestigde, waarvan het hoofd ir. C. Stevens werd. Moest er in het begin op sommige gemeenten nog eenige aandrang worden uitgeoefend, later zag men algemeen de noodzaak der werkverschaffing in en zocht men zelf naar geschikte objecten.
De gang van zaken is thans zoo: wanneer de gemeente een of meer objecten heeft uitgekozen, gaat het door den gemeenteraad bekrachtigde voorstel naar de inspectie. Daar wordt het van een advies voorzien, welk advies gegrond is op de vele gegevens, die de inspectie ter beschikking staan. Dit advies wordt dan doorgezonden naar Den Haag voor de eindbeslissing, die gewoonlijk na eenige weken valt. Indien die beslissing een toestemming inhoudt, wordt tevens het percentage van de overheidssubsidie bepaald en de duur daarvan. Ook het uurloon wordt vastgesteld en wel naar den maatstaf van den plaatselijken loonstandaard. Zijn de objecten groot, zooals bijv. het geval was met den aanleg van het nieuwe sportterrein te Goes, dan is er een dagelijksch toezicht van een opzichter der Nederlandsche Heide-Maatschappij; zijn de werken kleiner, dan is er een algeméén toezicht van deze instelling. Een voornaam beginsel bij de werkverschaffing in Zeeland is, dat er uit elk gezin slechts één persoon, het hoofd of de kostwinner, geplaatst wordt. Zijn er meer hoofden van gezinnen dan plaatsen bij de werkverschaffing, dan past men het rouleeringssysteem toe.
Enorm veel is er in Zeeland al in werkverschaffing ten algemeenen nutte gereed gekomen en momenteel vinden er daardoor weer honderden handen het begeerde werk.
Van de ongeveer 5600 als werkloos ingeschrevenen zijn er geregeld een 900 hoofden van gezinnen of kostwinners aan den slag; 1700 worden er op andere wijze gesteund.
Een der voornaamste werkverschaffingen is die te Westkapelle. Aan het ontginningswerk op de gemeente-vroonen arbeiden de laatste jaren dagelijks 125 tot 160 werkloozen.
Ook te Middelburg, met zijn 1000 werkloozen, vinden geregeld 'n honderd menschen werk aan het egaliseeren van bouwterreinen, stadsverfraaiing door stratenverbetering, enz. 'n Object in voorbereiding is de aanleg van een sportterrein.
Vlissingen, dat nog meer werkloozen telt dan Middelburg, heeft 'n 120 man te werk gesteld bij het fort de Nolle voor terreinverbetering.
Buitengewoon interessant is de begreppeling in domeinbeheer van het Sloe onder Nieuw en St. Joosland, waar men jaren terug het zoogenaamd pannekoekengras heeft uitgezet, welk gewas, door zijn sterke zodenvorming, het aanslibben van de Schelde-klei buitengewoon bevorderd heeft. Op deze plaats groeit langzamerhand een nieuwe polder.
Op de centrale werkverschaffing in den polder Walcheren wordt, onder Biggekerke en Meliskerke, door pl.m. 120 werkloozen gewerkt aan de verbetering der ontwatering; ook hier oefent de Heide-Maatschappij dagelijksch toezicht uit.
In de Breede Watering bewesten Ierseke wordt niet rechtstreeks voor den polder gewerkt; dit geschiedt voor rekening van diverse gemeenten of voor particulieren. Het polderbestuur gaf wel verlof tot het werk.
Polderwerken worden voorts tot stand gebracht in Hoedekenskerke, Baarland, Axel, Burgh en Oosterland. Te Haamstede is eerst het vliegveld verbeterd en nu werkt men aan het "vastleggen" der duinen door beplanting. Te Sas van Gent worden de vestingen afgegraven; te Breskens verricht men straatwerk evenals te Biggekerke; te Zierikzee hoogt men het terrein bij de gasfabriek op; te Tholen krijgen de stadsvesten een beurt en te Brouwershaven doet men van alles. Te Goes is men aan klein werk bezig, doch men denkt er hard aan den aanleg van een zwembad.
Hier zijn het nieuwe landwegen die gelegd worden, daar verbindingswegen, ginder demping van onnutte sloot en of draineering van vochtige gronden. Overal is de overheid bezig om aan te vullen datgene waarin de samenleving tekort schiet. In dit overzicht mag niet ontbreken 'n kleine verwijzing naar de wegen verbetering, welke dank zij het Wegenfonds mogelijk was. Hoewel niet vallende onder de eigenlijke werkverschaffing heeft dit fonds heel wat werkloosheid voorkomen. Memoreeren wij bijvoorbeeld den bouw van het groote viaduct over de spoorbaan bij 's Heer Arendskerke, onderdeel van den prachtig vernieuwden Rijksweg Goes-Middelburg.
R. R.
Bie ons op 't durp.
Toen a de vrouwe vanmiddag tuus kwam. a ze wee wat gevonde. Das elleken dag zo, noe m'n een nieuw 'uus zoeke, dan is 't dit en dan is 't dat. Noe is 't ergste, da m'n we zie, da d'r niks van komme kan, voe a m'n uut ons 'uus motte. A'k lae bouwe, duur dat toch ok we een paer maenden, en voe dat alles voe mekare is, dae mo je nie an dienke.
En wae mo m'n dan dien tied nae toe? Vemiddag, an taefel, zee de vrouwe ineens: Lae m'n dien tied maer in stad gae weene, a t'r 'ier niks is.
Ik schrok t'r van. A je altied buten 'eweund 'eit, en dan in die stad, dae mo je nie an dienke!
Afijn, ze woutet noe, en wa doe je d'r an, en wat is t'reigelijk tegen? Wulder nae stad, dat was histermiddag. En op een van de siengels e m'n een 'uus gevonde, mie een suitte, za 't mae zeggen, afijn, een mooi 'uus, en nie diere, en dat e'k noe bie de maend g'uurd.
Kommende weke gae m'n noe mae teglieke v'ruze, wan wae zou je noe op wachte en anders is 't de moeite nie.
En noe e'k een 'oekje grond 'ekocht, mae da gieng ok a nie makkelijk. Over de plekke waere de vrouwe en ik 't we seens, da gong nog a goed, wan m'n a d'r allebei an 'edocht, dat er neven Jan Kappe een 'oekje grond was. Nie zo breed mae noga diepe, en ik nae Jan Kappe, wan daer is 't van.
Afijn. wulder an 't praeten, en ik boo geld, mae den diejen is zo 'ard as een spieker en 'um vroog vee te vee.
Maer op 't lest wiere m'n 't toch seens, das waer, en zo diere was 't dan toch ok wee nie.
Noe bin m'n an 't inpakken 'esloge, en Sjek kwam ok net wee opdaege, en die vin zukke diengen prachtig, en die pakten alles maer in.
M'n waere d'r moei van, en 't was a zovee laete, en toen zee de vrouwe: Kwa, m'n zu is voe een stibje eten gae zurrege.
En 'eur nae de keuken, en toen ik t'r even lader ok kwam, 'oorden ik t'r mae loope praete in d'r eige en ik zee: Wa schilt t'r an vrouwe? En toen zee ze: noe bin toch de lepels en vurkes d'r nie en de messen zie 'k ok a nergest!
Toen kwam Sjek net binnen, en toen a t'n 't 'oorden, zee t'n: Das gin wonder, wan die e'k 't allereerst in 'epakt!
Bi jie noe gek. Sjek? vroog de vrouwe. wae mo m'n dan al dien tied van ete?
Ja, 'oor is 'ier. daer e'k glad nie an 'edocbt, zee Sjek. Waer 'ei je ze dan 'elaete? vraag de vrouwe, mae laet dien Sjek dat noe nie mi wete!
Afijn, wulder de kisten weer open 'emaekt en jewel, ze zatte netuurlijk onderin den lesten! 't Duurden we een ure voe a m'n z'a, en m'n a toch zo vreed vee 'oenger!
En ik keek is nae de vrouwe, wan die zag t'r zo gewoon uut, en toen zee ik ineens: Bi je nie kwaed, vrouwe?
Kwaed, Kwaed? vroog 'eur, waevoe zou ik kwaed weze?, ik a ik dat mae is motte doe! zee ik, een bitje giftig.
Ja, dan was je een stommen uul 'ewist, zee de vrouwe, mae van een vremden as Sjek ku je nie anders verwachte.
Kiek, zo is ze noe. En ik zuchtede, en ik was vee blieje, da m'n kuste gaen ete.
Naeder'and e m'n nog vee in 'epakt, en vandaege ot. En ik zitte te schrieven, nee, dat raai je nooit, op een omgekeerde immer. De mechiene is a in 'epakt, dat e'k zelvers 'edae, en noe zit ik mie een ouwe roestige penne te schrieven van wa-bi-je-me.
't Za dan ok nie za lank weze, dit keere. Je mo mae wee is wachten to m'n over bin mie alle ippendippendensjes, dan zu je nog we wat komme 't 'ooren. Wan da de vrouwe alsmae plezier e bie een ver'uzienge, da kan d'r bi mien nie in!
Allee, de groeten, voe 't lest uut 't ouwe kot!
PIER VAN 'T HOF.
Zeeuwsche Omroep
Hallo! hallo! hier is de persdienst van den officieelen Zeeuwschen Omroep. Het verder vertellen van deze berichten, in welken vorm ook, is geoorloofd.
Men meldt ons uit Middelburg, dat daar in een melksalon de eerste Walcherensche zweefvliegclub is opgericht met vier-en-twintig leden.
Gewoonlijk hebben de menschen meer neiging tot zweven, wanneer ze een café berecht hebben!
Uit Vlissingen seint men ons, dat de Zeeuwsche vereeniging van Luchtvaart besloten heeft, op Zondag 14 Juli een stervlucht te organiseeren.
Wij hopen van harte, dat er niet al te veel deelnemers naar de maan zullen geraken!
Uit Bruinisse schrijft onze correspondent belangrijke mededeelingen over het 25-jarig ambtsjubileum van den burgemeester, dat met animo gevierd is. De burgerij heeft den jubilaris een radio-toestel met ingebouwden luidspreker cadeau gedaan. Dat is een fraai en sterk symbolisch geschenk. Met eenige verbeeldingskracht kan men er inzien een gemeentehuis waarin de raad vergadert.
Toen een juffrouw te Kloosterzande dezer dagen van een zangrepetitie terugkeerde, vond zij 'n raam van haar woning hoog opengeschoven en miste zij een flink geldbedrag uit 'n kast. Dat is een onwaardige en leelijke behandeling van een leerlinge in de kunst; groote sopraanzangeressen verdienen eerder zoo'n afstraffing!
De politie te Borsselen heeft 'n varken in beslag genomen, dat niet wettig geslacht was.
Wij hebben altijd gedacht dat "zwijntjesjagers" fietsendieven waren!
Uit Schoondijke bericht men ons, dat voor de leden der Volksuniversiteit een dame is opgetreden, we alle aanwezigen onmiddellijk wist te boeien.
'n Vrouwelijke politie-agent of boeienkoningin?
Met innig leedwezen moeteft wij onze provincie-genooten er van in kennis stellen, dat op de nieuwe bankbiljetten van tien gulden niet meer het portret van de struische Zeeuwsche dienstbode van den directeur der Nederlandsche Bank zal voorkomen. Zeker tegen 1 Mei haar betrekking opgezegd!
Te Ellewoutsdijk is opgericht het kinderliedertafeltje "De zangvogeltjes". Naast de musschengilden en varkensvereenigingen een mooie poëtische aanvulling.
Van de Zeeuwsch-Vlaamsche grens bereikten ons in ontstellenden toon geschreven onthullingen over schrikbarende smokkelarij van kaas in het vierde en vijfde district. Wij raden allen kalmte aan. De autoriteiten zijn even waakzaam als vooruitziend. Reeds jaren lang bijv. is de marechaussee voorzien van "kaasmessen."
Uit Heinkenszand wordt ons gemeld, dat de bloemententoonstelling der vereeniging "Vergeet-mij-niet" met 'n zeer gevoelig woord door den voorzitter is geopend.
Hoe kan 't anders bij 'n genootschap met zoo'n sentimenteelen naam!
Tot de volgende week, dames en heeren!